Phát triển thị trường và DN KH&CN: Ðể chính sách đến được với doanh nghiệp
Thị trường và DN KH&CN của tỉnh còn non trẻ và tồn tại nhiều “điểm nghẽn”. Tháo gỡ vướng mắc để khơi thông thị trường KH&CN đang là vấn đề cấp bách.
Ông Nguyễn Hữu Hà, Phó Giám đốc Sở KH&CN cho biết, việc phát triển thị trường và DN KH&CN đạt được một số kết quả bước đầu. Bình Định là một trong số rất ít các tỉnh, thành có sàn giao dịch công nghệ trực tuyến. Một số DN đã chú trọng tham gia tạo lập thị trường KH&CN thông qua giới thiệu, chào bán các thiết bị công nghệ là sản phẩm từ các đề tài, dự án KH&CN như dược phẩm của Công ty CP Dược và Trang thiết bị y tế Bình Định (Bidiphar); phân bón của Công ty CP Phân bón và Dịch vụ tổng hợp Bình Định (Biffa); thiết bị của Công ty TNHH Văn Dương…
Đến nay, trên địa bàn tỉnh mới có 2 DN KH&CN.
- Trong ảnh: Dây chuyền sản xuất thuốc tại Bidiphar - một trong 2 DN KH&CN của tỉnh.
Mới hình thành thị trường
Cùng với đánh giá chung nói trên, ngành KH&CN tỉnh chỉ ra nhiều tồn tại, hạn chế, không ít trong số đó xuất phát từ chính cơ chế, chính sách. Tại tỉnh ta, các tổ chức trung gian của thị trường KH&CN chưa được hình thành. Các DN thiếu thông tin về công nghệ, thiết bị; việc tìm kiếm và tiếp cận các nguồn công nghệ còn hạn chế. Chưa hình thành mô hình liên kết giữa DN với các nhà khoa học, viện, trường... để chuyển giao, thương mại hóa kết quả nghiên cứu; trong khi công nghệ trong DN ngày càng lạc hậu. “DN KH&CN chưa phát triển cả về quy mô và số lượng. DN chưa thể hiện được vai trò chủ thể chính của thị trường KH&CN, thậm chí chưa tham gia thị trường KH&CN với tư cách bên “cầu”, chưa nói đến bên “cung” trên thị trường”, ông Hà nhận định.
Vi phạm sở hữu khiến DN e ngại
Dù không được đề cập trực diện, nhưng cả cơ quan quản lý nhà nước lẫn DN đều thừa nhận tình trạng vi phạm quyền sở hữu công nghiệp, dẫn đến sự cạnh tranh không lành mạnh, rất khó kiểm soát. Ðây cũng chính là nguyên nhân cản trở các hoạt động đổi mới, chuyển giao công nghệ, dẫn đến các tổ chức KH&CN, các DN có công nghệ e ngại thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ.
Một minh chứng cụ thể là suất đầu tư của DN cho nghiên cứu và phát triển công nghệ hiện chiếm tỉ lệ rất ít trong tổng chi của DN. Theo một số liệu khảo sát 110 DN, 50 DN có chi phí dành cho nghiên cứu KH&CN dưới mức 500 triệu đồng/năm (chiếm 45,5%), trên 500 triệu đồng có 17 DN (chiếm 15,5%), còn 43 DN không chi (chiếm 39,1%). Rộng ra, đến hết năm 2016, cả nước có 250 DN được cấp giấy chứng nhận DN KH&CN thì Bình Định chỉ có 2 DN là Bidiphar và Biffa.
Tại một hội thảo về vấn đề này vừa được Sở KH&CN tổ chức, vấn đề đặt ra là cơ chế, chính sách chưa theo cơ chế thị trường. Thiếu cơ chế, chính sách hữu hiệu để thúc đẩy hoạt động chuyển giao các kết quả nghiên cứu vào thực tiễn sản xuất, kinh doanh. DN KH&CN chưa được hưởng các ưu đãi theo quy định như miễn, giảm thuế thu nhập DN, miễn giảm tiền thuê đất, vay vốn ưu đãi... theo quy định. Nguyên nhân là DN chưa đảm bảo điều kiện để nhận ưu đãi, nhưng không phủ nhận thiếu hỗ trợ từ phía cơ quan quản lý.
Ðể chính sách đến được với DN
Sự phát triển “èo uột” của thị trường và DN KH&CN đặt ra yêu cầu bức thiết trong xây dựng một chương trình nhằm đưa ra các giải pháp, chính sách hỗ trợ phù hợp góp phần thúc đẩy phát triển thị trường, DN KH&CN. Đó cũng là nhiệm vụ UBND tỉnh giao cho Sở KH&CN theo Kế hoạch thực hiện Chương trình hành động của Tỉnh ủy về phát triển KH&CN tỉnh Bình Định giai đoạn 2016 - 2020.
Trong chương trình, Sở KH&CN đặt trọng tâm vào giải pháp thúc đẩy vai trò trung gian của sàn giao dịch công nghệ, nhằm kết nối cung và cầu, trong bối cảnh thị trường KH&CN chỉ mới hình thành. “Chúng tôi đang thúc đẩy hình thành sàn giao dịch công nghệ trực tuyến của tỉnh với vai trò đầu mối thu hút, tập hợp các nguồn lực KH&CN trong nước và quốc tế; đồng thời, là trung tâm của đổi mới và sáng tạo, chỗ dựa kỹ thuật tin cậy và uy tín của DN”, bà Phan Thị Thủy, Giám đốc Trung tâm Thông tin và Thống kê KH&CN (Sở KH&CN) cho biết.
Dưới góc độ của người từng công tác và quản lý của ngành KH&ĐT, theo bà Huỳnh Thị Thanh Thủy, Tổng Thư ký Liên hiệp các Hội KH&KT tỉnh, đã có các chính sách ưu đãi lớn về thuế, đất, ưu tiên sử dụng các kết quả nghiên cứu khoa học… cho DN KH&CN. “Chúng ta phải nhận diện được điểm nghẽn là từ chính sách, hỗ trợ của cơ quan quản lý nhà nước, hay từ nội lực DN, để giải quyết gốc rễ của vấn đề. DN KH&CN đã ít rồi mà chính sách còn như “bánh vẽ” không đến được với DN thì không ổn”, bà Thủy nhấn mạnh.
THU HIỀN