Điều trị cho trẻ khuyết tật tại Trung tâm Phục hồi chức năng Quy Nhơn (ảnh: Phạm Biết).

Hưởng ứng Lời kêu gọi của bà Nguyễn Thị Bình - nguyên Phó Chủ tịch nước, Chủ tịch Hội đồng bảo trợ Quỹ Bảo trợ trẻ em Việt Nam (QBTTEVN) - về chương trình phẫu thuật trả lại nụ cười cho trẻ thơ, trong những năm qua, QBTTEVN cùng Ủy ban Dân số - Gia đình và Trẻ em (UBDS-GĐ-TE) các tỉnh, thành trong cả nước đã phối hợp với ngành Y tế tổ chức phẫu thuật trả lại nụ cười cho hơn 20 ngàn trẻ em có khe hở môi và vòm miệng, trong đó Bình Định có 1.092 em được trả lại nụ cười. Đây là một trong những chương trình đem lại hiệu quả thiết thực nhất đối với trẻ em khuyết tật ở nước ta.

Tuy nhiên, vấn đề đặt ra đối với một số trẻ em sau phẫu thuật khe hở vòm miệng là do việc phẫu thuật muộn (ở lứa tuổi 6-15) nên những em này có thói quen phát âm sai, mặc cảm về giọng nói của mình, trở nên tự ti, sống xa lánh bạn bè, người thân, khó hòa nhập trong đời sống cộng đồng. Nhiều em đã bỏ học hoặc học kém và chấp nhận làm những công việc gia đình, tránh sự giao tiếp xã hội.

Để giúp các em khắc phục, QBTTEVN đã triển khai thực hiện Dự án ngôn ngữ trị liệu cho các em. Dự án do Đại sứ quán Đan Mạch tài trợ với số tiền 3,9 tỉ đồng. Bình Định là một trong 26 tỉnh được chọn để triển khai dự án này, thời gian tổ chức thực hiện từ tháng 12-2002 đến tháng 12-2004. Mục tiêu của dự án nhằm huấn luyện kỹ năng giao tiếp cho mạng lưới cộng tác viên ngôn ngữ trị liệu tại cộng đồng, cha mẹ và người thân trong gia đình trẻ, để giúp phục hồi chức năng phát âm cho 150 trẻ em sau phẫu thuật khe hở vòm miệng ở các huyện Phù Cát, An Nhơn, Hoài Ân, Hoài Nhơn, Tuy Phước và TP Quy Nhơn. Qua hơn 9 tháng triển khai thực hiện dự án, 25 cộng tác viên các huyện đã tác động đến 100 em, mỗi cộng tác viên thường xuyên luyện tập phát âm cho 4 em. Đến nay, có 63 em đã tiến bộ rõ rệt, 34 em chưa có tiến bộ và 3 em bình thường. Đặc biệt, trong số 63 em có tiến bộ, có 8 em đã phát âm bình thường. Hầu hết các em được dự án tác động đã tự tin hơn trong cuộc sống và học tập, có cơ hội hòa nhập với cộng đồng.

Bác sĩ Phan Thanh Dũng - Phó chủ nhiệm Ủy ban DS-GĐ-TE tỉnh, Chủ nhiệm dự án - cho biết: Trong quí IV năm 2003, dự án sẽ tác động đến 50 trẻ em còn lại, để bước sang năm 2004, 150 trẻ em thuộc dự án quản lý sẽ được luyện tập thường xuyên. Dự kiến đến cuối năm 2004, sẽ sơ kết rút kinh nghiệm để nhân rộng dự án cho các huyện khác. Mặt khác, Ủy ban DS-GĐ-TE tỉnh sẽ phối hợp với các ban ngành, đoàn thể liên quan, để vận động các nguồn lực của Nhà nước, các tổ chức xã hội từ thiện trong và ngoài nước, các cá nhân có lòng hảo tâm... giúp các em tham gia vào dự án.

Bên cạnh việc triển khai huấn luyện phát âm cho các em, Dự án ngôn ngữ trị liệu còn nhằm bồi dưỡng những kiến thức, kỹ năng chăm sóc trẻ em khuyết tật, làm thay đổi nhận thức của gia đình và cộng đồng về nhu cầu hội nhập xã hội của trẻ em khuyết tật, và kêu gọi toàn xã hội tham gia chăm sóc trẻ em khuyết tật.

Bảo vệ, chăm sóc trẻ em khuyết tật là một trong những mục tiêu ưu tiên hàng đầu của chương trình hành động Vì trẻ em 2001-2010. Với những kết quả bước đầu nêu trên, hy vọng với sự nỗ lực của Ban quản lý dự án và sự nhiệt tình của đội ngũ cộng tác viên, trong thời gian sắp tới, Dự án ngôn ngữ trị liệu cho trẻ em khe hở vòm miệng của Bình Định sẽ được nhân rộng, giúp cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn vượt qua những bất hạnh của bản thân để hội nhập với cộng đồng.

. La Ánh