Đưa Luật đến với dân làng

Tháng nào cũng vậy, ít nhất một lần, lãnh đạo và các cộng tác viên thuộc Trung tâm Trợ giúp pháp lý (TGPL) của Nhà nước tỉnh Bình Định lại khăn gói lên đường, tiếp tục cuộc hành trình vượt đèo, leo dốc để mang pháp luật đến vùng sâu, vùng xa, nơi những người dân đang đói luật… Đem pháp luật hôn nhân gia đình về làng K8, Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh) trong đợt TGPL lưu động mới đây không nằm ngoài mục đích đó…

Do được thông báo trước, nên vừa thấy đoàn TGPL lưu động đến, bà con trong làng ùa ra đón, tay bắt mặt mừng. Hôm nay, hầu hết các gia đình đều đi nương về sớm hơn mọi ngày. Già làng, Hội Phụ nữ thôn, Bí thư chi bộ, thôn trưởng và bà con trong làng tập trung tại nhà Rông từ sáng sớm để chờ chúng tôi. Với sự đón tiếp và cử chỉ thân thiết của dân làng cùng với không khí sôi nổi, đầm ấm, thân thiện, chúng tôi nhận ra những tình cảm, sự quan tâm, trân trọng của dân làng đối với các hoạt động TGPL. Già làng Bok Brên cho biết: "Làng K8 có 86 hộ Ba Na sinh sống dựa vào 500 ha cà phê và 25 ha trồng lúa một vụ, có vài hộ nuôi bò… còn lại trông mong vào sự trợ cấp cứu đói thường xuyên (hơn 20% hộ đói, còn lại là hộ nghèo). Về mặt hiểu biết pháp luật ư? Còn mù lắm, dân mình chỉ hiểu và làm theo lệ làng thôi!". Như để minh chứng già làng Bok Brên kể lại câu chuyện tảo hôn mà chính bản thân già ngăn cản nhưng không được. Đó là trường hợp Đinh Thị H. (17 tuổi) và Đinh B. (20 tuổi) ưng cái bụng nhau, chửa trước, Bok Brên khuyên bảo chờ đủ tuổi mới tổ chức đám cưới, nhưng cả hai trốn ra bìa rừng sống với nhau, đến nay đã có con nhưng chưa dám ra xã làm giấy khai sinh.

Lúc này bà con dân làng tập trung đến nhà Rông đã đông, họ đều có chung câu hỏi: Mong cán bộ giải thích "cái luật hôn nhân gia đình", chứ trai gái làng này lớn lên chưa đúng tuổi kết hôn nhưng chúng nó cứ lấy nhau, rồi không ưng bỏ nhau dễ như thay áo. Làng có biết nhưng không dám phạt, chỉ dừng lại việc khuyên bảo động viên! Bá Vân, Chủ tịch xã Vĩnh Sơn cho biết: "Mặc dù cán bộ tư pháp nhiều lần mang "cái luật hôn nhân và gia đình" về tuyên truyền cho bà con dân làng K8, giải thích cho các trường hợp tảo hôn là vi phạm pháp luật nhưng rồi trai gái lớn lên ưng cái bụng sống với nhau, có con với nhau rồi cũng không cần đến đăng ký kết hôn".

Sau khi nắm được tâm tư, nguyện vọng và đặc điểm của dân làng, các cộng tác viên pháp lý của đoàn TGPL lưu động gặp gỡ từng đối tượng để tư vấn, giải thích những vấn đề vướng mắc mà bà con yêu cầu, đồng thời tập trung tuyên truyền các quy định của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000; Nghị định 32 của Chính phủ quy định việc áp dụng luật hôn nhân và gia đình đối với các dân tộc thiểu số như: Nam từ hai mươi tuổi trở lên, nữ từ mười tám tuổi trở lên mới được kết hôn; việc kết hôn nam nữ phải đến trụ sở UBND xã đăng ký; già làng không được cho đăng ký kết hôn, không được xử cho ly hôn, không được phạt trâu, không nên áp dụng lệ làng để phạt vạ. Mặt trận, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên phối hợp già làng từng bước vận động, thuyết phục người dân xóa bỏ phong tục, tập quán kết hôn trước tuổi, xóa bỏ sự bất bình đẳng giữa vợ và chồng trong quan hệ gia đình, đảm bảo vợ, chồng có các quyền và nghĩa vụ ngang nhau về mọi mặt… Nội dung tư vấn, tuyên truyền súc tích, dễ hiểu, dễ nhớ về các quy định của luật hôn nhân và gia đình. Đồng thời, đoàn còn nêu cho bà con nhận ra vai trò, vị trí, trách nhiệm của mỗi người dân trong bảo vệ, giữ gìn và dựng xây làng K8 ngày càng giàu đẹp; tuyên truyền hướng dẫn bà con chăm sóc sức khỏe, bảo vệ môi trường sống, từ bỏ các tập tục lạc hậu, mê tín dị đoan, thực hiện kế hoạch hóa gia đình…

Chia tay với bà con làng K8 lúc mặt trời vừa gác núi, trong tiếng cồng chiêng và những điệu múa vẫn còn âm vang, chúng tôi ra về với những tình cảm quyến luyến không nguôi. Dẫu biết rằng những gì các cấp, các ngành nói chung và Trung tâm TGPL của tỉnh nói riêng làm được cho bà con làng K8 chưa nhiều, bà con ở đây còn chịu nhiều khó khăn bởi cái đói, khổ, thiếu thốn cả về vật chất và tinh thần, nhưng nếu ngày càng có nhiều người đến với K8 bằng tấm lòng, bằng trách nhiệm và bằng những hoạt động thiết thực, thì một ngày không xa, bà con làng K8, Vĩnh Sơn sẽ có được đời sống mới no ấm, hạnh phúc như Bok Brên và tất cả chúng ta mong muốn.

. Nguyễn Huỳnh Huyện