Để nâng cao chất lượng chất vấn và trả lời chất vấn

Chất vấn và trả lời chất vấn là một trong những nội dung quan trọng của kỳ họp. Trong các kỳ họp trước, lần nào chủ tọa cũng dành thời gian ít nhất là một buổi để các đại biểu thực hiện quyền chất vấn và nghe trả lời chất vấn. Thông thường chất vấn của các đại biểu đều được Thường trực HĐND tỉnh gửi trước cho người được chất vấn để chuẩn bị và trả lời tại kỳ họp. Nhìn chung những người được chất vấn đều trả lời nghiêm túc trong kỳ họp, nếu không cũng trả lời bằng văn bản cho các đại biểu. Ngoài việc trả lời chất vấn của lãnh đạo các sở, ban, ngành hữu quan, kỳ họp nào đại diện Thường trực UBND tỉnh cũng giải trình những vấn đề mà đại biểu HĐND và cử tri quan tâm.

Tuy nhiên, dư luận cử tri vẫn cho rằng chất lượng của hoạt động này chưa cao, chưa thu hút sự quan tâm nhiều của cử tri, mặc dù phiên chất vấn nào cũng được truyền hình trực tiếp. Nguyên nhân trước hết là vì nội dung chất vấn chưa thật sự đổi mới, thường là "hỏi để biết", thậm chí là nhiều chuyện vụn vặt không đáng để hỏi. Bởi vậy khi được nghe giải trình thì coi như xong. Chẳng mấy khi thấy các đại biểu tranh luận, "dí" đến cùng một vấn đề nào, kể cả khi nhận được câu trả lời chưa thỏa đáng. Có lẽ một số đại biểu có tâm lý ngại "đụng chạm", hoặc ngại cho là "bới móc". Quy chế hoạt động của HĐND tỉnh nhiệm kỳ 2004-2005 ghi rõ: Trong trường hợp chưa thỏa mãn với nội dung trả lời chất vấn, đại biểu HĐND tỉnh có thể đề nghị Thường trực HĐND tỉnh đưa ra thảo luận tại kỳ họp. Khi cần thiết, HĐND tỉnh ra nghị quyết về việc trả lời chất vấn và trách nhiệm của người được chất vấn. Tuy nhiên đến nay vẫn chưa có đại biểu nào sử dụng cái quyền chính đáng này trong các kỳ họp.

Đại biểu HĐND có quyền chất vấn Chủ tịch HĐND, Chủ tịch và các thành viên khác của UBND, Chánh án Tòa án nhân dân, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân và thủ trưởng các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cùng cấp. Người bị chất vấn phải trả lời về những vấn đề mà đại biểu HĐND chất vấn.

Trong thời gian HĐND họp, đại biểu HĐND gửi chất vấn đến Thường trực HĐND cùng cấp. Người bị chất vấn phải trả lời trước HĐND tại kỳ họp đó. Trong trường hợp cần điều tra, xác minh thì HĐND có thể quyết định cho trả lời tại kỳ họp sau của HĐND hoặc cho trả lời bằng văn bản gửi đến đại biểu đã chất vấn và Thường trực HĐND.

Trong thời gian giữa hai kỳ họp HĐND, chất vấn của đại biểu HĐND được gửi đến Thường trực HĐND cùng cấp để chuyển đến người bị chất vấn và quyết định thời hạn trả lời chất vấn.

(Luật Tổ chức HĐND và UBND)

Về người trả lời chất vấn, bên cạnh những người trả lời nghiêm túc, thể hiện ý thức trách nhiệm cao, vẫn còn một số người trả lời chung chung chưa cụ thể hoặc cố tình né tránh; chưa gắn với trách nhiệm chính trị của mình. Nội dung trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa IX vừa qua có lẽ đã làm chúng ta thức tỉnh. Các ngày chất vấn đã thể hiện sự dân chủ, thẳng thắn và trách nhiệm. Các đại biểu nêu được những vấn đề bức xúc mà cử tri quan tâm, tranh luận mạnh mẽ với các Bộ trưởng khi chưa đồng tình. Nhiều Bộ trưởng cũng đã thẳng thắn, nhận trách nhiệm về những sai phạm của Bộ mình, không đùn đẩy, né tránh. Trả lời về vụ tiêu cực quota xuất khẩu hàng dệt may đi Mỹ, dù khẳng định cá nhân không có hành vi tiêu cực, nhưng Bộ trưởng Bộ Thương mại Trương Đình Tuyển vẫn nhận trách nhiệm trước Quốc hội và sẵn sàng chấp nhận Quốc hội bỏ phiếu tín nhiệm. Mong sao chất vấn tại kỳ họp HĐND kỳ này có được một phần "không khí" ấy.

Được biết, trước khi kỳ họp thứ 3 này khai mạc đã có hàng chục nội dung chất vấn được gửi đến các sở, ngành của tỉnh đề nghị trả lời. Đó là tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan chậm được khắc phục; tình trạng ô nhiễm môi trường ở Khu công nghiệp Phú Tài và một số khu vực khác trong tỉnh gây bất bình trong dư luận. Đó còn là vấn đề đầu tư cho phong trào TDTT cơ sở chưa được quan tâm đúng mức; vấn đề định mức ngân sách/giường bệnh chưa rõ ràng... Những vấn đề này đúng sai đến đâu, trách nhiệm thuộc về ai? Cử tri trong toàn tỉnh đang chờ lời giải thích thỏa đáng từ những người có trách nhiệm.