Ngày 13-5-2004, UBND TP Quy Nhơn thông báo về việc tạm dừng thi công Dự án nuôi tôm Nhơn Phước (DANTNP) - xã Nhơn Hội. Vì sao một dự án được đánh giá là rất triển vọng, giúp người dân làm giàu từ việc nuôi tôm công nghệ cao, sau gần 1 năm triển khai lại phải tạm dừng thi công?
* Vài nét về dự án
 |
|
Do địa tầng quá yếu nên nhiều đoạn kênh mương vừa xây đã bị sụp lở |
Theo khảo sát, vùng đất sản xuất lúa nhiễm mặn tại các thôn Lạc Điền - Phước Thắng; Huỳnh Giản - Phước Hòa (Tuy Phước); Hội Thành - Nhơn Hội (TP Quy Nhơn) có nhiều điều kiện thuận lợi để hình thành khu nuôi tôm công nghệ cao. Vùng nuôi tôm này có nguồn nước ngọt từ kênh Mỹ Chung, lạch Cồn Vắt và nguồn nước ngầm dồi dào ở dọc đồi cát phía đông xã Nhơn Hội; nguồn nước mặn từ đầm Thị Nại… Các điều kiện về giao thông, lưới điện được đầu tư khá tốt, thuận lợi cho việc thu hút vốn đầu tư vào nuôi tôm.
Để thực thi dự án, UBND tỉnh đã giao Sở Thủy sản tiến hành khảo sát và lập dự toán công trình. Ngày 31-7-2002, UBND tỉnh đã ra Quyết định số 2729/QĐ-UB phê duyệt dự án khả thi DANTNP, giao UBND TP Quy Nhơn làm chủ đầu tư. Dự án này có diện tích 79 ha, bao gồm 128 ao nuôi, mỗi ao rộng 2.700 m2 gắn với ao lắng 500 m2 và hệ thống bờ bao, đường giao thông nội vùng. Hệ thống kênh mương cấp nước ngọt, nước mặn; trạm bơm và các tuyến kênh mương xử lý chất thải được xây dựng kiên cố. Tổng vốn đầu tư là 16,55 tỉ đồng, trong đó, nguồn vốn từ ngân sách Nhà nước 2,5 tỉ đồng; số còn lại do người dân trong vùng dự án đóng góp. Thời gian hoàn thành công trình là hai năm (2003-2004). Ngày 9-5-2003, UBND thành phố đã tổ chức lễ khởi công xây dựng khu nuôi tôm Nhơn Phước.
* Lý do dừng thi công
Qua gần một năm thực hiện, Công ty TNHH Nam Ngân - đơn vị trúng thầu thi công đã hoàn thành 1/2 khối lượng công trình (từ nguồn vốn do nhà nước đầu tư) giá trị thực hiện khoảng 1,2 tỉ đồng. Thế nhưng, vừa qua UBND TP Quy Nhơn đã thông báo về việc tạm dừng thi công xây dựng DANTNP bởi dự án này thiếu tính khả thi.
Lý giải vấn đề này, ông Nguyễn Kim Sang, Phó Chủ tịch UBND TP Quy Nhơn cho biết: Có nhiều lý do làm cho dự án này phải tạm dừng. Trước tiên là việc xây dựng trạm bơm điện và tuyến kênh mương dẫn nước từ đầm Thị Nại vào khu vực hồ tôm gặp sự cố về kỹ thuật. Do cấu tạo địa chất nền đất tại khu vực này rất yếu, nên việc thi công phần móng tuyến kênh mương gặp nhiều khó khăn. Theo quan sát của chúng tôi tại hiện trường, trên một đoạn kênh mương dài khoảng 10 mét đã bị sạt lở nghiêm trọng, dù đã được đơn vị thi công gia cố nhiều lần. Ông Nguyễn Đình Sô, Chủ tịch UBND xã Nhơn Hội bức xúc: "Do không thể kiên cố được đoạn kênh mương này nên hơn một năm qua, toàn bộ 12 ha mặt nước của 10 hộ dân trong vùng bị nước triều làm ngập không thể thả tôm, người dân rất bất bình". Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Nguyễn Kim Sang cho rằng do đơn vị khảo sát đã xem xét không kỹ nền đất ở đây. Tuy nhiên, nếu điều chỉnh lại thiết kế công trình, sẽ phát sinh thêm kinh phí xây lắp…
Một nguyên nhân khác làm cho DANTNP phải tạm ngừng thi công là người nuôi tôm trong vùng dự án đang rất "đói" vốn. Ông Sô cho biết: Để thực hiện dự án, vốn ngân sách nhà nước bỏ ra là 2,5 tỉ đồng, còn lại nguồn vốn huy động trong dân là hơn 14 tỉ đồng, nhưng hiện nay không thể huy động được. Nguyên nhân là do thời gian gần đây người nuôi tôm ở Nhơn Hội liên tục bị thua lỗ do tôm nuôi bị dịch bệnh triền miên. Nhiều người đã trở thành con nợ của các tổ chức tín dụng và ngân hàng. Do đó, họ không dám đứng ra vay vốn để đầu tư nuôi tôm.
Trong khi đó, theo cảnh báo của ngành Thủy sản, về lâu dài nguồn nước mặn trong đầm Thị Nại có khả năng bị ô nhiễm do việc xây dựng khu kinh tế Nhơn Hội và hình thành cụm cảng nước sâu tại đây. Ông Nguyễn Kim Sang cũng thừa nhận: việc tiến hành xây dựng dự án nuôi tôm Nhơn Phước lúc đầu là xuất phát từ nguyện vọng chính đáng của người nuôi tôm, phù hợp với chủ trương của tỉnh về chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện, dự án mới bộc lộ khá nhiều bất cập. Tạm dừng thi công dự án vào lúc này là nhằm tránh tổn thất thêm kinh phí của nhà nước và nhân dân. Đối với hệ thống trạm bơm và một số hạng mục kênh mương đã được đầu tư, thành phố sẽ dùng để… cung cấp nước sinh hoạt cho người dân địa phương(?).
DANTNP đã "ngốn" không ít tiền bạc của Nhà nước. Vấn đề đặt ra là vì sao một dự án lúc đầu được xem là khả thi đối với người nuôi tôm nhưng sau một năm triển khai lại trái ngược hoàn toàn. Công luận đang chờ những câu trả lời mang tính thuyết phục hơn!
. Nguyễn Hân | 
