3 bình gốm cổ Chăm pa mới được phát hiện tại đầm Thị Nại

Đặc biệt, vừa qua tại đầm Thị Nại thuộc phường Hải Cảng (Quy Nhơn) đã phát hiện được 4 cổ vật chìm dưới nước còn nguyên vẹn, đó là súng thần công đúc bằng hợp kim đồng và 3 bình gốm cổ Chămpa. Súng thần công này do phương Tây sản xuất có niên đại thế kỷ 17-18, súng dài 2,15m, phần gần đế rộng 35cm, đường kính miệng 30cm, phía dưới gần đế được đúc một hàng chữ nổi chạy vòng tròn với những ký tự bằng tiếng La tinh… Ba bình gốm Chămpa có loại hình khác với các loại bình gốm Chăm được phát hiện trước kia. Loại bình này có cấu trúc thon, dài, thân không bầu; về cấu trúc miệng của bình cũng khác, chiếc miệng liền với cổ, chiếc miệng đứng có vành cuốn…

Về chiếc miệng liền với cổ màu xám, có chiều cao 18,5cm, đường kính đáy 4,5cm, đáy nhỏ và bằng, giống như một chiếc vụ, bên trong và bên ngoài không tráng men, xương gốm thô màu trắng đục, độ làm láng chưa cao. Còn chiếc kia có chiều cao 19cm, đường kính đáy 4,7cm, đường kính miệng 4cm, đáy bình lõm vào trong, gờ miệng cuốn ra ngoài tạo độ chắc chắn, chung quanh bình có những đường tròn nhỏ nhô ra, đó là mối của những lần tiếp đất trong lúc làm sản phẩm. Bình không có quai, trên vai bình có 3 gờ nổi tròn chạy quanh, bên trong và bên ngoài không tráng men. Chiếc bình còn lại màu nâu, có chiều cao 32cm, đường kính miệng 12cm, đường kính đáy 13cm, cổ miệng đứng cao 2,5cm, đáy bằng, thân thon, độ làm láng chưa cao, xương gốm thô… Đáy bình lớn hơn miệng bình chứng tỏ trong khi sản xuất, người Chămpa tính được sự cân bằng của bình trong lúc để rỗng cũng như khi đựng sản phẩm và họ dùng bàn xoay để tạo dáng và độ cân xứng nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế.

Việc phát hiện những cổ vật dưới nước lần này đã khẳng định vùng đất Bình Định còn ẩn chứa nhiều điều cần phải khám phá, đó là cơ hội tốt để các nhà nghiên cứu chuyên môn đánh giá về sự giao lưu, buôn bán của các thế hệ cha ông chúng ta trên vùng đất này.

. Bùi Tĩnh