Cũng như nhiều cộng đồng các dân tộc khác, người Ba na có tục đâm trâu khi làng có sự kiện trọng đại, hoặc khi mở hội mừng xuân. Con trâu vào hội thường là trâu to khỏe, được tắm chải sạch sẽ và buộc vào cột bằng nhiều sợi dây rừng mềm nhưng dai, chắc.
Theo Bok Ny - một già làng ở Kon Tơlơt (Vĩnh Thịnh, Vĩnh Thạnh) - thì người Ba na có 3 việc cần giết trâu. Việc thứ nhất là khi trong làng có nhiều người đau ốm, già làng đức ra khấn vái cho người trong buôn làng bình yên; khi buôn làng đã tai qua nạn khỏi thì dân làng tổ chức đâm trâu để tạ ơn Giàng. Việc thứ hai là khi trong làng có chuyện vui trọng đại, dân làng mổ trâu ăn mừng. Việc thứ ba là khi trong làng có người chết, người nhà mổ trâu để tiếp đãi những người xung quanh đến chia buồn như một cách để người chết chia tay với những người ở lại.
 |
|
Lễ hội đâm trâu |
Con trâu vào hội thường là trâu to khỏe, được tắm chải sạch sẽ và buộc vào cột bằng nhiều sợi dây rừng mềm nhưng dai, chắc. Khi con trâu được cột vào gưng, cũng là lúc bà con trong làng tập trung lại. Mọi người ngồi nói chuyện, uống rượu cần. Suốt đêm hôm ấy bà con dân làng thức với con trâu, khóc thương con trâu, bày tỏ tình cảm của mình với con trâu bằng bài hát "Khóc trâu". Bài hát mang nội dung là lâu nay trâu sống với con người, giúp đỡ người trong công việc đồng áng nặng nhọc, nhưng vì làng có việc trọng đại, cần đến trâu để tạ ơn Giàng, mong trâu hiểu được tình cảm của mọi người để vui vẻ thực hiện nhiệm vụ của mình.
Thường thì lễ đâm trâu tế Giàng được tổ chức vào sáng sớm, lúc mặt trời vừa lên. Chủ lễ là già làng, người có uy tín nhất cộng đồng khấn trời đất, cầu chúc mưa thuận gió hòa, dân làng khỏe mạnh, hoa trái mùa màng tốt tươi… Khấn Giàng xong, con trai, con gái nhảy múa vòng tròn theo nhịp cồng chiêng rộn rã, âm vang khắp núi rừng. Giữa tiếng cồng chiêng thúc giục, những chàng trai lực lưỡng múa lao xông lên… Huyết trâu, gan trâu, thịt trâu là các cỗ vật thiêng liêng để con người giao tiếp với thần linh, là những món đồ ăn thức uống có năng lực siêu nhiên dùng để tẩy rửa xui xẻo, cầu mong bình yên và hạnh phúc cho buôn làng và cho mỗi người.
Lễ hội đâm trâu thực sự là ngày hội của đồng bào Ba na, là một phong tục độc đáo được lưu truyền từ bao đời nay. Tuy nhiên hiện nay, họa hoằn lắm người Ba na mới giết trâu.
. Mỹ Linh
(Vĩnh Thạnh)
| 
