Sở Văn hóa - Thông tin Bình Định vừa xuất bản tập sách: "Vài nét văn hóa cổ truyền ở các làng quê Bình Định" của nhóm tác giả: Nguyễn Xuân Nhân (chủ biên), Võ Sĩ Thừa, Nguyễn Thanh Mừng, Nguyễn Kiểm, Rachơlan Măng Téo, Yang Danh, Hà Giao, Nguyễn Phúc Liêm, Mai Thìn, Trần Thanh Đạm (thuộc Chi hội Văn nghệ Dân gian Việt Nam tỉnh Bình Định).
Công trình có độ dày hơn 300 trang in này có thể xem như một nét phác thảo về một số vấn đề mang sắc thái địa phương như quá trình hình thành làng xã ở Bình Định, các dạng làng như làng võ, làng nghề, làng tuồng, làng bài chòi và một số làng tiêu biểu như Tiên Thuận, Vĩnh Lợi…; một số vấn đề về văn hóa làng ở vùng các dân tộc thiểu số; một số tập tục cổ truyền mang sắc thái văn hóa địa phương; các trò chơi dân gian, vài món ăn dân gian Bình Định; tế lễ ở làng, họ, nghi thức cúng tế và một số bài văn tế (phần phụ lục).
Nhìn chung, đây là một công trình được biên soạn công phu, tâm huyết về một số vấn đề, dẫu chưa thật sự đầy đủ về văn hóa cổ truyền ở các làng quê Bình Định. Không ít bài viết trong tập sách này rất đáng đọc. Quá trình hình thành làng xã ở Bình Định trong lịch sử di dân của người Việt vào Nam (Nguyễn Xuân Nhân), Làng tuồng ở Bình Định (Võ Sĩ Thừa), Làng chòi (Nguyễn Kiểm), Xưa là chợ Rượu (Nguyễn Thanh Mừng), Người Bơhnar Kriêm uống rượu cần (Yang Danh), Một số làng võ Bình Định (Hà Giao), Làng ven thành (Mai Thìn)… là những bài viết như vậy. Hẳn nhiên, với một dung lượng trang in hạn hẹp, trong khi công trình lại đề cập đến rất nhiều vấn đề, nên không tránh khỏi có những bài viết chỉ có thể xem như một nét phác thảo, cần được tiếp tục bổ sung bằng những nghiên cứu dài hơi hơn trong tương lai.
Có khởi đầu mới có đích, có đi mới có tới. Công trình này có thể xem như một bước khởi đầu trong hành trình dài sưu tầm, nghiên cứu văn hóa dân gian Bình Định. Văn hóa dân gian Bình Định có một trữ lượng lớn, thật sự là một kho "vàng" và công trình này chỉ mới như những hạt vàng. Dẫu vậy, đây cũng là một tư liệu quý với những người Bình Định, yêu Bình Định, muốn hiểu sâu hơn về mảnh đất này.
. K.N |