Người ta thường nghĩ: chỉ có người lớn mới cần tư vấn về tâm lý, vì người lớn có nhiều chuyện phức tạp cần tháo gỡ. Còn đối với trẻ em? Các em luôn hồn nhiên và trong sáng “như búp trên cành” nên mọi người cho là sẽ đơn giản, chẳng có vấn đề gì phải giải quyết. Ðó là cách hiểu và cách nhìn của người lớn đối với trẻ con. Còn bản thân trẻ em luôn coi mình có một thế giới tâm hồn riêng và hãnh diện về điều đó. Thế nhưng, vấn đề dường như không phải như vậy!

Từ đầu năm đến nay, văn phòng tư vấn trẻ em tỉnh đã tiếp nhận hàng trăm lượt trẻ em, chủ yếu ở lứa vị thành niên đến văn phòng, hoặc qua điện thoại, thư từ để xin được tư vấn và cán bộ của văn phòng cũng đã đến trực tiếp gia đình tư vấn. Gặp các em, đôi lúc các em tỏ ra rất ấp úng, rụt rè, lo lắng. Với những em bé trai, bé gái đã dũng cảm đối mặt trực tiếp với nhà tư vấn thì chúng tôi bắt gặp những gương mặt thật dễ thương, thẳng thắng và chân thành. Các em hỏi đủ mọi vấn đề, mọi lĩnh vực mà người lớn cho rằng còn nhỏ chưa thể biết đến những chuyện thật hồn nhiên, dễ thương. Chung quy lại các em muốn biết về sự phát triển của bản thân mình và mối quan hệ với những người xung quanh. Tuổi dậy thì đã gây cho các em sự đột biến về cơ thể với một tốc độ nhanh và chưa ổn định, mất cân bằng.

Nội dung các em quan tâm nhiều nhất là tình bạn, quyền và bổn phận của trẻ em, thế nào là trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, thế nào là tình bạn khác giới và thế nào là tình yêu ranh giới giữa hai loại tình cảm này ở chỗ nào…?

Một vấn đề người lớn, đặc biệt các bậc cha mẹ cho là khủng khiếp không thể chấp nhận được nếu con mình mắc phải vấn đề quan hệ tình dục tuổi học trò mà chúng tôi nghe các em buồn rầu kể lại, đã giải đáp, khuyên nhủ nhiều trường hợp sa vào lầm lỡ này. Có lẽ các em chọn nhà tư vấn là người có tấm lòng vị tha vừa dễ thông cảm, chấp nhận mà không phán xét, lại được dấu kín (nhất là qua điện thoại) để được giãi bày. Các em còn tìm đến nhà tư vấn khi phải đương đầu với sự căng thẳng trong quan hệ bạn bè, trong lúc bất đồng với cha mẹ, mong muốn được vơi đi nỗi buồn, giảm bớt sự nặng nề đang gánh chịu. Sau khi nhận được những lời khuyên, sự ủng hộ về tinh thần, các em trở nên vui vẻ bình thường trở lại.

Khi còn vị thành niên, đặc điểm của các em là phát triển nhanh về cơ thể nhưng chậm sự chín muồi về hiểu biết xã hội, chưa có kỹ năng sống đúng đắn. Hành vi của trẻ thường ngoài ý muốn, không được kiểm soát bởi ý thức và đánh giá sự việc thiếu khách quan. Nhiều khi từ những hành vi bất đồng không kiềm chế được có thể dẫn đến sự rối loại tinh thần gây nên những hành vi phá phách nguy hiểm. Nhà tư vấn, người lớn sẽ giúp trẻ lấy lại bình tĩnh, thông cảm, nâng đỡ trẻ qua khỏi cơn hiểm nguy.
Có thể nói nhu cầu được tư vấn là nhu cầu có thực rất lành mạnh ở trẻ em, đặc biệt ở tuổi mới trưởng thành. Ðể giúp các em thực hiện nhu cầu đó, vai trò của người lớn hết sức quan trọng, nhà trường, cha mẹ sẽ là cầu nối đưa các em đến với hoạt động tư vấn để thỏa mản nhu cầu được hỏi, được biết nhiều điều của trẻ em.

. Đào Thuận