Tất cả các công trình kiến trúc đền tháp Champa cổ còn tồn tại ở Bình Định đều đã được Bộ VHTT xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. Tuy nhiên những công trình này đang xuống cấp rất nhanh. Phóng viên Báo Bình Định đã đối thoại với ông Văn Trọng Hùng - Giám đốc Sở VHTT về vấn đề tu chỉnh những di tích này.

+ Bình Định có khá nhiều di tích lịch sử văn hoá, phần lớn đều đã bị xuống cấp, đặc biệt là những di tích đã được xếp hạng di tích cấp quốc gia. Hầu hết các tháp Champa của Bình Định đều khó quản lý, bảo vệ, chúng nằm trong khu dân cư hoặc rất gần với khu dân cư, và thường chịu những tác động bất lợi. Có một thực tế là ngân sách Bình Định còn hạn chế, không thể triển khai cùng một lúc nhiều công trình. Chúng tôi biết nhân dân rất bức xúc trước vấn đề di tích bị xuống cấp nhưng cũng cần thấy rằng tỉnh nhà đã và đang nỗ lực hết mình. Đến nay Bình Định đã đầu tư trùng tu tháp Đôi (Quy Nhơn), tháp Bánh Ít (Tuy Phước), chống xuống cấp (đắp xi măng, dựng cột chống để tháp khỏi sập, rào dậu để tránh xâm hại...) cho một loạt tháp khác như tháp Thủ Thiện, tháp Bình Lâm, tháp Phốc Lốc… Tất cả những đền tháp Champa nói riêng và toàn bộ di tích văn hóa lịch sử của Bình Định đều có hồ sơ quản lý bảo vệ, và chúng ta sẽ làm cuốn chiếu dần, nơi nào bị xuống cấp nặng, cần được chống đỡ trước thì được đầu tư làm trước. Có một tin vui là về mặt nguyên tắc, dự án trùng tu tháp Dương Long (Tây Sơn) đã được Bộ VHTT phê duyệt.

- Mấy năm gần đây các nhà nghiên cứu lẫn các cơ quan quản lý đã nhắc nhiều đến xu hướng "lấy di tích nuôi di tích"?

+ Vấn đề này cũng đã được Bình Định nghiên cứu rất nhiều. Tuy nhiên trong chuyện này vẫn còn phải tính toán thêm. Di tích lịch sử văn hoá là dạng công trình có những đặc thù rất cá biệt, nhạy cảm. Việc khai thác di tích vào các mục tiêu sinh lợi, cho dù là sinh lợi để nuôi di tích vẫn nên được xem xét trên nhiều phương diện. Chỉ riêng việc tu bổ, chống xuống cấp cho công trình không thôi cũng đã khá phức tạp. Công trình trùng tu không giống với những công trình xây dựng bình thường khác. Rất mừng là chất lượng trùng tu các tháp cổ Champa của Bình Định có chất lượng cao, được Bộ VHTT đánh giá tốt.