Với 39 trường hợp nhiễm HIV được phát hiện vào năm 2003, so với những năm trước Bình Định không có sự tăng cao nhưng có xu hướng lây sang các đối tượng nguy cơ thấp và đang ở giai đoạn tập trung, nguy cơ tiềm ẩn là rất lớn nếu không cảnh giác và tăng cường hoạt động dự phòng. Bác sĩ Võ Khắc Thành, Chánh văn phòng, Văn phòng thường trực phòng chống AIDS Bình Định cảnh báo như vậy.

- Có ý kiến nói rằng, sở dĩ những năm trước chúng ta phát hiện người nhiễm HIV/AIDS nhiều là do chúng ta gom những người hành nghề mãi dâm và những người nghiện chích ma túy để lấy mẫu xét nghiệm. Còn những năm gần đây, mẫu xét nghiệm chủ yếu là của những người tự nguyện và những người đã chuyển sang giai đoạn AIDS nên con số phát hiện ít, chứ con số thực tế phải rất lớn. Ý kiến của ông thế nào?

+ Chương trình giám sát phát hiện HIV ở Bình Định được tiến hành từ năm 1992. Cơ quan chịu trách nhiệm chính trong công tác giám sát là Trung tâm Y tế dự phòng và một số nơi khác như: Bệnh viện Đa khoa tỉnh, Bệnh viện Chuyên khoa lao, Trung tâm Da liễu tỉnh, Bệnh viện Đa khoa TP Quy Nhơn, Bệnh viện khu vực Bồng Sơn và các Trung tâm y tế: Tuy Phước, Phù Cát, Hoài Nhơn. Trung tâm Y tế dự phòng là nơi chịu trách nhiệm chẩn đoán, xác định và đưa vào số liệu. Trung tâm Y tế dự phòng phối hợp với ngành Lao động - Thương binh - Xã hội và Công an, bằng các đợt giám sát định kỳ và đột xuất mà thu thập các mẫu máu xét nghiệm cùng với việc xét nghiệm các mẫu máu tự nguyện; các bệnh viện và trung tâm qua các xét nghiệm của đối tượng nghi ngờ hoặc tự nguyện thấy có dấu hiệu dương tính sẽ gửi về Trung tâm Y tế dự phòng để chẩn đoán, xác định. Từ năm 1997, Bình Định được đưa vào là một trong những tỉnh giám sát trọng điểm, giám sát thực hiện trên các trên các đối tượng: nghiện chích ma túy, mại dâm, bệnh hoa liễu, bệnh nhân lao, phụ nữ mang thai, tân binh và đến năm 2000 thêm đối tượng vợ ngư dân. Tuy nhiên việc triển khai giám sát trọng điểm gặp nhiều khó khăn, nhất là việc lấy mẫu. Mấy năm nay chưa có năm nào lấy đủ cỡ mẫu quy định. Đối tượng nghiện chích ma túy hiện nay còn rất ít và hoạt động lén lút, không có tụ điểm nên việc thu gom lấy mẫu không thực hiện được. Còn các đối tượng như phụ nữ có thai, tân binh, vợ ngư dân, hàng năm giám sát mỗi đối tượng trung bình 800 mẫu nhưng chưa phát hiện trường hợp nhiễm HIV nào. Chính hoạt động giám sát trọng điểm gặp khó khăn nên 2 năm trở lại đây việc đánh giá mẫu không thể chính xác.

- Vậy căn cứ từ đâu ông nhận định dịch HIV/AIDS ở Bình Định đang ở giai đoạn tập trung và nguy cơ tiềm ẩn cao?

+ Qua kết quả giám sát trọng điểm dù có thể chưa chính xác nhưng cũng cho một tỉ lệ tương đối trong đó tỉ lệ nhiễm HIV trong gái mại dâm ở Bình Định thấp dưới 3%, tỉ lệ trong nhóm lao biến thiên trong khoảng 1%. Bên cạnh đó xu hướng nhiễm HIV/AIDS ở Bình Định cũng thay đổi không còn tập trung nhiều vào đối tượng ma túy mà ở nhóm nguy cơ thấp. Theo phân tích của chúng tôi, một số đối tượng như ngư dân, người đãi vàng, công nhân lao động, người buôn bán, lái xe và cả bộ đội xuất ngũ, thợ may... đều đã có người bị nhiễm HIV/AIDS, trong đó nhiều người chỉ được phát hiện khi đã chuyển sang giai đoạn AIDS. Và từ đây dễ nhận thấy rằng: dịch HIV/AIDS ở Bình Định dù không bùng phát ồ ạt như nhiều nơi nhưng nguy cơ tiềm ẩn cao là có thật.

. Quang Khanh - Thực hiện