Từ một đầu mối xuất khẩu gỗ tròn và gỗ sơ chế trong những năm ngành chế biến gỗ nước ta chưa phát triển, sau khi Chính phủ có chủ trương cấm xuất khẩu gỗ tròn, TP Quy Nhơn-Bình Định đã trở thành Trung tâm chế biến đồ gỗ-hàng lâm sản xuất khẩu lớn của cả nước qua Cảng Quy Nhơn. Đặc biệt, sự hình thành Khu công nghiệp Phú Tài và Cảng Quy Nhơn được đầu tư cơ sở hạ tầng nâng cao khả năng hoạt động, ngành chế biến gỗ có thêm nhiều thuận lợi để phát triển.
Liên tục trong các năm 2000-2002, mỗi năm các DN chế biến gỗ trên địa bàn Bình Định xuất khẩu trên dưới 30.000 m3 sản phẩm đồ gỗ tinh chế, sơ chế; trên 50.000 tấn gỗ dăm nguyên liệu giấy, khoảng 500.000 sản phẩm hàng đan mây, đạt giá trị kim ngạch xuất khẩu (KNXK) của ngành hàng xấp xỉ 50 triệu USD/năm, chiếm tỉ trọng lớn trong KNXK của địa phương. Trong đó, riêng năm 2002 KNXK đồ gỗ tinh chế và hàng lâm đặc sản ước thực hiện gần 53 triệu USD, tăng 30,43% so cùng kỳ năm 2001. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 60 DN làm đồ gỗ và chế biến hàng lâm sản XK, phần lớn tập trung ở Khu công nghiệp Phú Tài. Ngoài một vài DN qui mô sản xuất lớn, hàng năm đạt giá trị KNXK cao hàng chục triệu USD như Tổng công ty PISICO..., còn lại các DN đều ở mức vừa phải năm bảy triệu USD, không ít DN mới chỉ vài ba triệu KNXK mỗi năm. Đồ gỗ và hàng lâm sản chế biến của Bình Định được xuất khẩu qua nhiều thị trường thế giới như Đan Mạch, Pháp, Hà Lan, Na Uy, Úc, Hồng Kông...Một vài năm gần đây, một số DN đã tìm đến thị trường Mỹ, Canađa, Tây Ban Nha...
Với lượng sản phẩm xuất khẩu hàng năm lớn như vậy, nguồn nguyên liệu trong nước đưa vào chế biến ngày càng khan hiếm, các DN đã tìm nguồn nguyên liệu gỗ ở các nước trong khu vực Đông Nam Á như Indonesia, Malaysia, Mianma, Lào...và nhập khẩu từ 50.000-70.000 m2 gỗ tròn, gỗ sơ chế mỗi năm. Năm 2002, KNNK gỗ tròn và gỗ sơ chế của các DN trên địa bàn tỉnh ước tính 10,130 triệu USD.
Để đủ sức cạnh tranh thị trường, thời gian qua ngành chế biến gỗ Bình Định đã có nhiều nỗ lực đầu tư cải tiến thiết bị công nghệ, hạ giá thành, nâng cao chất lượng sản phẩm. Đáng chú ý là nhiều DN đã bỏ ra chi phí lớn để tiếp cận, tìm hiểu các nhu cầu khách hàng, thị hiếu tiêu dùng đồ gỗ ở các khu vực thị trường khác nhau trên thế giới, cải tiến thay đổi mẫu mã sản phẩm, tăng cường các biện pháp xúc tiến thương mại. Qua đó, một số DN đã dần dần đi vào sản xuất những sản phẩm đồ gỗ hợp với khả năng nguồn nguyên liệu của mình và nhu cầu người tiêu dùng đang cần. Do sự cạnh tranh gay gắt về chủng loại và mẫu hàng đồ gỗ ngoài trời, xu hướng mới đang diễn ra là nhiều DN đã bắt đầu chuyển sang sản xuất đồ gỗ nội thất với các loại vật liệu dễ tìm; dùng công nghệ hiện đại để nâng cao giá trị sản phẩm. Một vài DN tìm kiếm hướng đi riêng bằng các nguồn nguyên liệu rẻ tiền, thiết kế mẫu mã theo yêu cầu khách hàng, đầu tư gia công để cho ra sản phẩm giá trị thẩm mỹ cao. Nhờ đó, từ sự đơn điệu mặt hàng, mẫu mã, khách hàng hạn chế..., của những năm trước đây; đến nay đồ gỗ và hàng chế biến lâm sản XK của Bình Định đã ngày càng đa dạng, phong phú; không chỉ có đồ gỗ ngoài trời, đồ dùng trong nhà, mà còn cả trang trí nội thất...Và khách hàng không chỉ một vài đơn vị truyền thống, mà nhiều khách hàng đã tìm đến hợp đồng làm ăn với các DN. Với sự mở hướng và thu hút khách hàng, gần đây, không ít DN sản xuất đồ gỗ XK đã thoát khỏi sự chi phối, ép giá do độc quyền khai thác nguồn hàng của khách hàng, tạo nên chỗ đứng DN và hàng gỗ XK Bình Định trên thị trường thế giới.
Ngoài ra, để hỗ trợ các DN chế biến gỗ, hàng lâm sản xuất khẩu phát triển, Bình Định đã thành lập Hiệp hội sản xuất xuất nhập khẩu gỗ và lâm sản. Hiện nay, HH có 29 thành viên, chiếm khoảng một nửa số DN làm gỗ hiện có. Với các chương trình hoạt động, bước đầu HH đã tạo các điều kiện để các DN có tiếng nói chung trong SXKD và sức mạnh cạnh tranh, cũng như tìm hiểu tiếp cận các thị trường đồ gỗ thế giới.
Hoàng Tấn |
