Lực lượng chức năng đang giải tỏa nhà ở trong khu vực bãi biển Ghềnh Ráng

Nhằm thực hiện có hiệu quả chỉ đạo của Bộ Chính trị, Chính phủ và Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bình Định, UBND tỉnh Bình Định đã giao cho Thanh tra tỉnh chịu trách nhiệm thanh tra các dự án, công trình trọng điểm do địa phương quản lý, trước hết là các dự án, công trình (DA,CT) công nghiệp, giao thông nông thôn, cung cấp nước sạch, Chương trình 135, Chương trình nâng cấp các trường tiểu học… Về lĩnh vực quản lý đất đai, UBND tỉnh giao cho Sở Tài nguyên - Môi trường (TN-MT) tiến hành rà soát, kiểm tra diện rộng việc thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất tại tất cả các xã, phường, thị trấn và các tổ chức sử dụng đất đai, đền bù giải phóng mặt bằng tại một số xã, phường, tổ chức được Nhà nước giao đất, cho thuê đất có những vấn đề nổi cộm trong công tác QL, SDĐĐ…

Qua thanh, kiểm tra của cơ quan chức năng cho thấy, công tác ĐTXD&QL,SDĐĐ ở Bình Định còn không ít bất cập, nhiêu khê và cả những tiêu cực. Về ĐTXD, chỉ mới thanh, kiểm tra 11 DA,CT cũng đủ thấy "nhức xương". Chẳng hạn, trong giai đoạn thực hiện đầu tư, có 9/11 DA,CT sai phạm, khuyết điểm trong khâu tư vấn thiết kế, tư vấn giám sát; 9/11 DA có sai phạm trong việc chi đền bù giải tỏa, sử dụng vốn, vật tư, hạch toán các khoản thuế với tổng giá trị gần 1,5 tỉ đồng. Trong giai đoạn kết thúc đầu tư, toàn bộ 11/11 DA,CT đều tính sai khối lượng, định mức, đơn giá dẫn đến thanh quyết toán sai cho các đơn vị thi công gần 2 tỉ đồng. Bên cạnh đó, nhiều DA,CT chưa thực hiện đúng quy định của Nhà nước về quản lý vốn đầu tư và nghiệm thu, thanh quyết toán… Chẳng hạn, qua thanh, kiểm tra DA ĐTXD hạ tầng KCN Phú Tài, cơ quan chức năng phát hiện việc lập dự toán, thiết kế, thẩm định, kiểm tra, giám sát có nhiều sai phạm dẫn đến thanh toán sai cho các đơn vị thi công trên 852 triệu đồng; đền bù giải tỏa nhà đất sai đối tượng 225 triệu đồng. Qua thanh, kiểm tra 47 công trình cầu, đường và chương trình bê tông hóa giao thông nông thôn (GTNT) tại 26 xã, thị trấn ở các huyện Tây Sơn, Hoài Ân, Phù Cát, cơ quan chức năng phát hiện nhiều xã, thị trấn sử dụng nguồn xi-măng tỉnh hỗ trợ sai mục đích, sai dự toán được duyệt trên 1.107 tấn và phát hiện nhiều công trình lập thiết kế, dự toán sai, thiếu kiểm tra, giám sát dẫn đến thanh toán vượt cho các đơn vị thi công trên 424 triệu đồng…. Theo tổng hợp của cơ quan chức năng, 11 DA,CT nói trên có tổng mức vốn đầu tư gần 362 tỉ đồng, trong đó giá trị được thanh, kiểm tra là trên 145 tỉ đồng. Qua thanh, kiểm tra, cơ quan chức năng đã phát hiện sai phạm gần 3,6 tỉ đồng.

Về QL,SDĐĐ, Sở TN-MT tỉnh đã tiến hành rà soát, kiểm tra trên diện rộng việc chấp hành pháp luật về ĐĐ đối với tất cả các xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh, đồng thời đi sâu kiểm tra tại 3 xã, phường và 16 tổ chức có những vấn đề nổi cộm trong công tác QL,SDĐĐ. Qua thanh, kiểm tra, cơ quan chức năng phát hiện các xã, phường, thị trấn đã giao đất trái thẩm quyền cho hơn 5.450 hộ gia đình, cá nhân, với diện tích trên 691.550m2 và thu sai quy định với tổng số tiền gần 22 tỉ đồng. Tình hình sử dụng đất, lấn chiếm, mua bán, chuyển nhượng đất trái pháp luật cũng diễn biến phức tạp. Qua thanh, kiểm tra, ngành chức năng phát hiện trên 450 hộ gia đình, cá nhân và 7 tổ chức không sử dụng đất quá 12 tháng liên tục, với trên 131.000m2; 17 tổ chức và 118 cá nhân sử dụng đất không đúng mục đích được giao, với diện tích trên 220.080m2. Đồng thời, toàn tỉnh có trên 5.570 hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất không có giấy tờ hợp pháp; lấn chiếm, chuyển nhượng đất trái phép với diện tích hơn 608.600m2… Những địa phương trở thành "điểm nóng" là: Tuy Phước (2.654 trường hợp), Tây Sơn (809 trường hợp), Hoài Nhơn (618 trường hợp)… Đồng thời, nhiều địa phương vẫn để xảy ra tình hình giao đất, thu tiền trái thẩm quyền, nhất là các huyện: Tuy Phước (162 trường hợp), An Nhơn (428 trường hợp), Phù Mỹ (503 trường hợp)… Thật nhiêu khê và bất cập!

* Làm gì để chấn chỉnh và quản lý có hiệu quả?

Theo Ban chỉ đạo Kiểm tra ĐTXD&QL,SDĐĐ tỉnh, nội dung chính của công tác thanh, kiểm tra ĐTXD&QL,SDĐĐ là nhằm làm rõ chủ trương đầu tư; việc chấp hành các quy định của pháp luật về quá trình đầu tư xây dựng; công tác lập và thẩm định dự án, tư vấn thiết kế, tư vấn giám sát, thực hiện quy chế đấu thầu và tổ chức thi công xây lắp, nghiệm thu thanh quyết toán, đưa công trình vào khai thác, sử dụng; việc quản lý, sử dụng vốn đầu tư; thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng… Mục đích thanh, kiểm tra là nhằm đánh giá cụ thể hiệu quả đầu tư của các DA,CT; phát hiện kiến nghị biện pháp chấn chỉnh, khắc phục kịp thời những sơ hở, thiếu sót, yếu kém; xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm; đề xuất hoàn thiện cơ chế, chính sách, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn vốn đầu tư, đưa hoạt động đầu tư xây dựng đi vào nề nếp, theo đúng quy định của pháp luật. Thời gian qua, Thanh tra tỉnh, Sở TN-MT tỉnh và các cơ quan chức năng đã nỗ lực triển khai công tác thanh, kiểm tra theo yêu cầu của cấp trên. Về lĩnh vực ĐTXD, qua thanh, kiểm tra DA ĐTXD hạ tầng KCN Phú Tài, cơ quan chức năng đã xử lý thu hồi về cho Nhà nước 659 triệu đồng; xuất toán khỏi giá trị công trình 192 triệu đồng; yêu cầu cơ quan Thuế xử phạt hành chính đối với những đơn vị vi phạm chế độ quản lý, sử dụng hóa đơn chứng từ và có hành vi ẩn lậu thuế. Đối với lĩnh vực QL,SDĐĐ, qua thanh, kiểm tra, UBND các cấp đã xử phạt hành chính 493 trường hợp lấn chiếm xây dựng nhà ở trái phép, với diện tích gần 74.000m2; kiến nghị xử lý thu hồi về cho Nhà nước 59 triệu đồng, trên 3.600.000m2 đất các loại; xử lý hành chính 18 cán bộ, công chức và đề nghị xử lý pháp luật 4 người… Đây có thể coi là những "tín hiệu vui". Tuy nhiên, đó chỉ là những kết quả ban đầu. Công cuộc thanh, kiểm tra ĐTXD&QL,SDĐĐ ở Bình Định vẫn đang tiếp tục được các cơ quan chức năng triển khai thực hiện. Vấn đề đặt ra lúc này là làm thế nào để chấn chỉnh và quản lý có hiệu quả công tác ĐTXD&QL,SDĐĐ ở Bình Định?

Trả lời câu hỏi trên không hề đơn giản. Theo đánh giá của các chuyên gia, công tác quản lý nhà nước về ĐĐ của các cấp, các ngành ở Bình Định còn yếu kém, chưa theo kịp tình hình phát triển của xã hội. Năng lực của đội ngũ cán bộ làm công tác địa chính còn hạn chế; việc xử lý các vi phạm pháp luật về ĐĐ không nghiêm, tạo sự chây ỳ, coi thường pháp luật. Bên cạnh đó, các quy định của pháp luật về xử lý vi phạm trên lĩnh vực ĐĐ còn nhiều bất hợp lý, tạo kẽ hở cho việc vi phạm pháp luật ĐĐ. Về khách quan, nhu cầu đất ở cho nhân dân rất lớn, nhưng công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất chưa dự tính hết nhu cầu sử dụng đất của nhân dân; quy hoạch khu dân cư ở một số vùng chưa phù hợp dẫn đến tình trạng nhiều người dân vì bức xúc về chỗ ở đã chiếm đất, tự khai phá đất, tự chuyển mục đích sử dụng đất để xây nhà trái phép. Ngoài ra, việc xây dựng quỹ nhà, đất, xét giao đất cho người có thu nhập thấp chưa thực hiện tốt, chưa thật công khai, dân chủ dẫn đến nhiều hộ gia đình do bức xúc về chỗ ở đã xây dựng nhà trái phép… Vì vậy, chỉ khi nào tháo gỡ được những vướng mắc nêu trên thì công tác ĐTXD&QL,SDĐĐ ở Bình Định mới từng bước được chấn chỉnh và quản lý có hiệu quả.

Theo kế hoạch mà Ban chỉ đạo Kiểm tra ĐTXD&QL,SDĐĐ tỉnh đề ra, chậm nhất đến ngày 15-11-2004, công tác thanh, kiểm tra sẽ kết thúc. Chánh Thanh tra tỉnh có trách nhiệm giúp Ban chỉ đạo kiểm tra tỉnh và UBND tỉnh hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc thực hiện chuyên đề thanh tra về ĐTXD; Giám đốc Sở TN-MT tỉnh giúp Ban chỉ đạo kiểm tra tỉnh và UBND tỉnh hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc thực hiện chuyên đề thanh tra về QL,SDĐĐ. Chậm nhất đến ngày 15-12-2004, Chánh Thanh tra tỉnh và Giám đốc Sở TN-MT tổng hợp kết quả thanh, kiểm tra theo từng lĩnh vực để Ban Chỉ đạo kiểm tra tỉnh và UBND tỉnh tổng hợp báo cáo Ban Thường vụ Tỉnh ủy và Thủ tướng Chính phủ. Hy vọng rằng, với những giải pháp kịp thời, thiết thực và đồng bộ, công tác ĐTXD&QL,SDĐĐ ở Bình Định sẽ sớm được chấn chỉnh và quản lý hiệu quả.

. Viết Hiền