Một Tiết mục đạt giải xuất sắc của Công ty Vạn Tường

HD đã quy tụ tương đối đầy đủ các đơn vị trực thuộc đứng chân ở khu vực đồng bằng Quân khu. Với sự tham gia của 17 đoàn nghệ thuật quần chúng, 458 diễn viên với 114 tiết mục, HD "đã phản ánh một cách sinh động sự cố gắng của các đơn vị và là một biểu hiện cụ thể của phong trào văn nghệ quần chúng của Lực lượng vũ trang Quân khu trong những năm qua" như đánh giá tổng kết của Ban Tổ chức. 

Nhìn chung, chương trình các đoàn tham gia HD lần này tương đối đầy đủ các loại hình nghệ thuật. Trong đó, nhiều tiết mục được dàn dựng công phu, bám sát chủ đề của HD. Qua đó, đã tái hiện một cách sinh động bức tranh hoành tráng của một thời chiến tranh giải phóng dân tộc, của quá khứ hào hùng và trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc hiện nay. Với chất lượng nghệ thuật khá điêu luyện, thuần thục, các đoàn đã để lại ấn tượng tốt đẹp, sâu sắc cho người xem.

Ca khúc vẫn là thế mạnh của các đơn vị trong Quân khu. Những ca khúc truyền thống theo quy định lần này được hát hay hơn, đều hơn; ca khúc mới được lựa chọn hợp với chủ đề, dàn dựng công phu, tái hiện những chặng đường đấu tranh oanh liệt trong quá khứ hào hùng của một thời chiến tranh ác liệt, vẫn hiên ngang hành quân ra trận, đạp lên đầu thù vững bước đi lên, viết nên những bản anh hùng ca cách mạng... Ca hòa quyện với múa phụ họa, tạo cho sân khấu sinh động, chẳng hạn các tiết mục Bác đang cùng chúng cháu hành quân của đoàn Quảng Ngãi, Vì nhân dân quên mình của Trường Quân sự Quân khu.

Múa là một loại hình nghệ thuật tương đối khó so với hoạt động nghệ thuật quần chúng (NTQC) nhưng nhiều đoàn đã dàn dựng công phu. Nhiều hình tượng múa đẹp, đậm nét văn hóa truyền thống đã được xây dựng. Chẳng hạn tiết mục múa Ngày của lính khá độc đáo, sinh động mà lại phản ánh chân thực cuộc sống lao động, học tập, công tác, huấn luyện sẵn sàng chiến đấu của đơn vị. Nhiều tiết mục múa có chất lượng nghệ thuật cao, biểu diễn thành công, để lại ấn tượng sâu sắc cho người xem như Trở về của Đoàn NTQC Cục Chính trị, Nối tiếp lời Bác của đoàn Bình Định, Niềm vui nơi thao trường của Đà Nẵng, Mùa xuân trên công trường của Công ty Vạn Tường, Tình mẹ của Quảng Ngãi, Màu đất của Trường Quân sự Quân khu...

Thể loại ca cảnh, kịch là loại hình nghệ thuật khó nhưng các đoàn đã mang về HD 13 tiết mục. Cái độc đáo là nhiều ca cảnh tham gia HD được thể hiện bằng chất liệu dân ca, bài chòi truyền thống Khu 5, vừa có tính giáo dục cao, vừa đi vào lòng người một cách ngọt ngào, nhuần nhị. Những ca cảnh: Kỷ vật của Cục Chính trị, Kỷ niệm đường làng của Bình Định, Con bồ câu nhỏ của Đà Nẵng... là những tiết mục như vậy. Nhiều diễn viên đã hóa thân vào vai diễn một cách sống động như Nguyễn Dự, Bích Hạnh (Bình Định), Minh Trọng, Thu Hiền (Cục Chính trị)... HD lần này tuy chỉ có 5 tiết mục hòa tấu, độc tấu nhạc cụ dân tộc tham gia nhưng các đoàn đã biết khai thác những nét độc đáo, đặc sắc trong bản sắc văn hóa truyền thống địa phương. Chẳng hạn, tiết mục Rừng xanh vang tiếng Ta-lư của diễn viên đoàn Phú Yên khá độc đáo.

Hẳn nhiên, HD vẫn còn những khiếm khuyết, chẳng hạn, có chương trình kết cấu chưa chặt chẽ, đơn điệu về nội dung, nghèo nàn về hình thức nghệ thuật. Có đơn vị khi xây dựng chương trình vẫn còn rập khuôn, máy móc, chưa phát huy khả năng sáng tạo của cán bộ, chiến sĩ và nét độc đáo bản sắc văn hóa Khu V. Nhiều bài hát nội dung hay nhưng thể hiện yếu, chưa thuần thục, có tiết mục phần dàn dựng tuy công phu nhưng hát lại yếu nên không đạt hiệu quả như mong muốn.

* Và sự sôi động của một phong trào

Thành công của HD đã phản ánh một cách chân thực phong trào văn hóa, văn nghệ ở các đơn vị toàn Quân khu hiện nay. Có thể nói, thời gian qua, thông qua phong trào thi đua Quyết thắng, thi đua đột kích Âm vang Điện Biên, 60 ngày đêm hành động cách mạng Sáng mãi phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ, hoạt động văn hóa - văn nghệ ở các đơn vị đã có nhiều chuyển biến, tiến bộ nhất là việc quan tâm đầu tư, củng cố xây dựng các thiết chế văn hóa, xây dựng môi trường văn hóa, giải quyết tốt các mối quan hệ, tăng cường đoàn kết nội bộ, góp phần xây dựng nhân cách người quân nhân cách mạng, phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ.

Phong trào ca hát quần chúng có nhiều khởi sắc, nhất là phong trào Hát về người lính, người lính hát đã được các đơn vị duy trì thường xuyên nên đã đạt hiệu quả tích cực. Lấy một ví dụ: Tại HD có tới 60/114 tiết mục tự biên, đạt hơn 50% tổng số tiết mục tham gia. Điều này càng thể hiện sự sôi động của phong trào văn hóa - văn nghệ hiện tại ở các đơn vị và sức sáng tạo của cán bộ, chiến sĩ. Những tiết mục tự biên này không chỉ phản ánh sinh động nhiệm vụ chính trị của các đơn vị, đời sống của người chiến sĩ, thể hiện sâu sắc tình cảm gắn bó máu thịt quân dân mà còn là yếu tố kích thích sức sáng tạo của những người lính. Một điểm nổi bật khác trong HD là các đơn vị đã khắc phục cơ bản hiện tượng "quân vay tướng mượn" mà phát huy nội lực của mình. Tuy "cây nhà lá vườn" là chính nhưng các chương trình tham gia vẫn bảo đảm được chất lượng nghệ thuật.

Song song với việc xây dựng phong trào, các đơn vị đã tổ chức nhiều loại hình hoạt động giao lưu văn hóa - văn nghệ với các địa phương, kết hợp làm công tác dân vận trong các ngày lễ lớn, góp phần thắt chặt mối quan hệ đoàn kết quân - dân, giữ vững ổn định chính trị trên địa bàn, thực sự đến và gắn bó với dân bằng văn hóa. Đặc biệt, theo tiết lộ của Ban tổ chức, trước khi về tham gia HD, nhiều đơn vị đã tổ chức biểu diễn phục vụ cho bộ đội và nhân dân địa phương. 

Có thể thấy, một khi phong trào văn hóa - văn nghệ đã vào chiều sâu, hoạt động đúng hướng, có hiệu quả thiết thực, sẽ vừa đảm bảo đời sống văn hóa - tinh thần cho bộ đội, vừa góp phần xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện. Đây là một trong những nhiệm vụ trung tâm để giữ vững trận địa tư tưởng.

* Bồi dưỡng cho các hạt nhân

Ngoài việc coi trọng và củng cố các thiết chế văn hóa, phát động phong trào sáng tác và biểu diễn văn hóa - văn nghệ trong Lực lượng vũ trang Quân khu, tổ chức nhiều hoạt động văn hóa mang tính xã hội hóa ngày càng cao thì một bài học có thể rút ra từ HD là nếu đơn vị nào biết cách bồi dưỡng và nâng cao trình độ cho hạt nhân văn hóa - văn nghệ thì phong trào ở đó sôi động, có chiều sâu. Trong đó, trước mắt phải chú trọng bồi dưỡng kỹ năng âm nhạc và phương pháp xây dựng chương trình văn hóa - văn nghệ ở cơ sở. Chẳng hạn, với những hạt nhân như Bích Hạnh, Bá Sinh, Nguyễn Dự là một trong những yếu tố quan trọng góp vào thành công của đoàn Bình Định ở HD lần này.    

Với những thành công như vậy, HD đã vượt qua tính kỷ niệm đơn thuần, trở thành điểm khởi đầu nhằm đưa phong trào văn hóa - văn nghệ của Lực lượng vũ trang Quân khu V tiếp tục phát triển thiết thực, vững chắc, làm cho đời sống văn hóa - tinh thần của cán bộ, chiến sĩ không ngừng nâng cao, góp phần hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.                  

. Lê Viết Thọ