Cuộc họp đầu tiên thảo luận về tương lai Iraq do Mỹ tổ chức đã thông qua tuyên bố gồm 13 điểm, trong đó khẳng định Iraq phải là một quốc gia dân chủ, chính phủ tương lai của Iraq sẽ được xây dựng trên cơ sở tôn trọng tính đa dạng, người đứng đầu Iraq sẽ do chính người Iraq lựa chọn, không thể là một nhân vật do bên ngoài áp đặt.

Cuộc họp diễn ra tại một căn cứ không quân ở thành phố cổ Ur thuộc miền nam Iraq, gần Nasiriya, ngày 16/4/2003. Thành phần tham dự cuộc họp gồm có các quan chức Mỹ, Anh, và 80 đại biểu là các nhân vật Iraq lưu vong, đại diện của các các nhóm sắc tộc và tôn giáo chính của Iraq ở trong nước.

Các đại biểu cũng nhất trí sẽ tiến hành họp lại sau 10 ngày nữa để thảo luận các chi tiết về việc thành lập một chính phủ lâm thời Iraq.

Chủ trì cuộc họp là phái viên của Nhà trắng Zalmay Khalilzad, người từng đảm nhiệm sứ mệnh tương tự trong việc thành lập chính quyền ở Afghanistan sau khi Taleban sụp đổ. Jay Garner, viên tướng về hưu được chính quyền Mỹ chỉ định sẽ điều hành Iraq cho đến khi chính phủ lâm thời tiếp quản nhiệm vụ của mình, cũng tham dự cuộc họp.

Hội đồng Tối cao Cách mạng Hồi giáo có trụ sở ở Iran - một trong những nhóm Hồi giáo theo dòng Shia, đã tẩy chay hội nghị để phản đối vai trò của Mỹ trong việc lập chính phủ mới. Người phát ngôn của nhóm này nói: “Ngay từ đầu, độc lập dân tộc là cương lĩnh của chúng tôi. Chúng tôi không chấp nhận cái ô của Mỹ hay của ai khác. Đất nước Iraq từ chối mọi sự lệ thuộc.” Rất nhiều người Iraq phản đối Ahmed Chalabi, một nhân vật được Lầu năm góc chọn làm nhà lãnh đạo của Iraq.

Hàng nghìn người Hồi giáo theo dòng Shia đã tuần hành ở Nasiriya để phản đối hội nghị. Ở thủ đô Baghdad cũng có hàng trăm người vừa tuần hành vừa hô vang: “Người Iraq lãnh đạo đất nước mình chứ không phải người Mỹ.”

Bất chấp lời cam kết của Tổng thống Mỹ Bush rằng LHQ sẽ có “vai trò quan trọng ở Iraq”, LHQ đã không được mời tham dự cuộc họp này. Hãng BBC nhận xét, việc này cho thấy vẫn chưa rõ LHQ sẽ đóng vai trò gì trong việc thành lập một chính phủ mới ở Iraq. Ahmad Fawzi, đại diện LHQ tại Luân Đôn nói LHQ “sẽ làm những gì mà HĐBA yêu cầu”. Ông Fawazi cho biết hiện LHQ chỉ thực hiện các hoạt động nhân đạo.

Các quan chức Mỹ cho biết đây là hội nghị đầu tiên trong hàng loạt các hội nghị diễn ra ở các thành phố để thảo luận vấn đề thành lập chính quyền lâm thời. Các nhà phân tích cho rằng việc tìm được tiếng nói chung giữa các nhóm sắc tộc và tôn giáo ở Iraq không hề là một việc dễ dàng.

. Nhân Dân