Hơn một tháng rơi vào cuộc khủng hoảng chính trị tồi tệ nhất trong 13 năm độc lập, hôm nay 26-12, Ukraine sẽ tiến hành lại cuộc bầu cử vòng hai để giải quyết tình trạng bế tắc hiện nay.

Còn nhớ tháng trước, Ukraine chìm trong khủng hoảng khi hàng ngàn người ủng hộ ứng viên Yushchenko xuống đường biểu tình phản đối kết quả bầu cử ngày 21-11 với phần thắng thuộc về Thủ tướng Yanukovich và nghi ngờ có gian lận bầu cử. Phe đối lập đã kiện lên tòa án tối cao, rồi bao vây, phong tỏa, thậm chí còn đòi tấn công cả dinh tổng thống nếu sự việc không được làm sáng tỏ.

Sau khi kết quả điều tra được công bố vào ngày 5-12, tòa án tối cao Ukraine đã quyết định tổ chức lại cuộc bầu cử vòng hai vào ngày 26-12.

Tuy nhiên, quyết định trên vẫn chưa làm hài lòng các ủng hộ viên của ông Yushchenko. Họ vẫn tiếp tục biểu tình, bao vây các tòa nhà chính phủ và phải nhờ đến sự can thiệp của các nhà hòa giải quốc tế, một thỏa thuận mới và quan trọng mới đạt được. Theo đó, phe đối lập đã chấp thuận các điều chỉnh nhằm giảm bớt quyền lực của tổng thống và những người biểu tình sẽ trật tự trở về nhà chờ đợi cuộc bầu cử sắp tới; đổi lại, Tổng thống Kuchma sẽ xem xét lại việc sa thải Thủ tướng Yanukovich và sửa đổi một số điều trong luật bầu cử nhằm đảm bảo tính trung thực trong lần tới.

Suốt ba tuần qua, hai ứng viên tổng thống đã đi nhiều nơi vận động tranh cử. Cho đến cuối ngày 24-12, chiến dịch vận động tranh cử đã kết thúc. Trong những giờ phút cuối cùng, tại thành phố Uzhhorod, trước hàng chục nghìn ủng hộ viên, ông Yanukovich phát biểu: "Tôi tin rằng người Ukraine sẽ chọn tự do. Người Ukraine sẽ là chủ đất nước của họ. Tôi muốn con cháu chúng ta sống trên một đất nước độc lập". Tại quảng trường Độc lập tại Kiev, hàng chục nghìn ủng hộ viên đồng thanh la to "Y-nu-ko-vich".

Trong khi đó đoàn xe gồm 50 chiếc của ứng viên đối lập Yushchenko đã về đến Kiev sau chuyến đi vận động tại miền đông Ukraine. Ông Yushchenko cho biết ưu tiên hàng đầu của ông khi nhậm chức là thống nhất đất nước và thiết lập mối quan hệ hữu nghị với Nga.

Một bất ngờ xảy ra ngày 25-12 khi tòa án Ukraine quyết định thay đổi một điều luật bầu cử. Quyết định cho phép tất cả những người không thể đi đến các điểm bỏ phiếu vì lý do sức khỏe (khoảng 3 triệu người) vào ngày 26-12 sẽ có thể bỏ phiếu tại chỗ miễn họ thông báo với hội đồng bầu cử địa phương trước 20 giờ (giờ địa phương) ngày 25-12. Phiếu bầu từ các cử tri này sẽ được các quan chức của trung tâm bầu cử địa phương đến tận nhà hoặc bệnh viện thu gom trong ngày bầu cử.

Quyết định của tòa án đã được cả hai ứng viên nhiệt liệt hoan nghênh. Đại diện của ứng viên đối lập Yushchenko cho biết quyết định đã dỡ bỏ những nghi ngờ cuối cùng liên quan đến tính hợp pháp của cuộc bầu cử lần này. Đại diện của ông Yanukovich cho rằng quyết định mới đã loại trừ được khả năng gây sức ép đến kết quả bầu cử sau này. Phía tòa án phát biểu tại cuộc họp báo rằng sẽ không còn ai có thể nói tân tổng thống sắp đến là không hợp pháp và được chọn không đúng trong hiến pháp. Còn Phát ngôn viên của Quốc hội nhận xét, quyết định này sẽ cắt bỏ hoàn toàn các vụ kiện cáo sau bầu cử, lo sợ cuộc bầu cử thất bại sẽ không còn. Và tên của vị tân tổng thống sẽ được công bố chậm nhất vào ngày 28-12.

Trưởng ban bầu cử trung ương, ông Yaroslav Dadydovich khẳng định quyết định mới không gây ảnh hưởng gì đến cuộc bầu cử. Ông cam kết sẽ thực hiện và hứa sẽ tiến hành một cuộc bầu cử tuyệt đối công bằng và trung thực.

Ngoài Ủy ban bầu cử trung ương, các địa phương, các lực lượng giám sát, còn có khoảng 12.000 quan sát viên quốc tế đang chuẩn bị các công việc cuối cùng để bắt đầu cho cuộc bầu cử với cố gắng hết sức ngăn chặn mọi sai sót.

Thật khó đoán trước ai sẽ trở thành tân tổng thống của Ukraine. Mặc dù ứng viên Yushchenko đang có nhiều lợi thế, nhất là sau tuyên bố bị đầu độc đang gây nhiều tranh cãi, nhưng vẫn có rất nhiều người ủng hộ ông Yanukovich. Họ cho biết sẽ bỏ phiếu cho ông bất kể những gì đã xảy ra.

Chỉ vài ngày nữa, khi kết quả bầu cử được công bố, mọi người sẽ biết được tương lai của Ukraine như thế nào: sẽ phát triển độc lập theo kiểu Nga hay quay sang kết thân với phương Tây. Tuy nhiên, dù ai thắng cử đi nữa, thì sự chia rẽ giữa hai miền đông và tây tại đất nước này đã trở nên quá sâu sắc và "hai ứng viên sẽ phải bắt tay hợp tác với nhau" theo lời của tổng thống Kuchma vì người Ukraine cần hành động này của họ.

. Ngọc Tú (tổng hợp)