Các cụ già chữa bệnh tại suối nước nóng Hội Vân

Sách Đại Nam nhất thống chí, quyển 9 nói về Bình Định, ở mục Khe nước nóng, chép rằng: "Khe nước nóng ở trong rừng về phía nam huyện Phù Cát, bề dọc 2 trượng (khoảng 8m), bề ngang chừng một trượng, lởm chởm nhiều đá, nước thường bốc hơi như nước sôi, chảy ra hơn 10 trượng khí nóng mới bớt dần. Đến thôn Tân Hòa thì hợp với chằm nước đục mà cùng chảy vào sông Nha Đoài". Đó là mô tả của sử cũ. Hiện trạng có thể thấy suối phát nguyên từ vùng núi thấp phía bắc, đến thôn Hội Vân (xã Cát Hiệp, Phù Cát) nước chảy vào một hồ nhỏ rộng chừng 400 m², sâu hơn 1 m. Đáy hồ là những tảng đá xen kẽ nhau. Từ đó mạch nước nóng phun lên ùng ục, khói tỏa nghi ngút giống như một chảo nước đang sôi. Hồ nằm lọt giữa một thung lũng cát mênh mông, xung quanh có núi non vây bọc. Chếch xa xa về phía đông bắc là dãy núi Bà hùng vĩ. Vào những ngày lạnh trời, nhất là vào lúc sớm mai, hơi nước bốc lên tụ lại thành những làn khói mây mờ mờ làm cho cảnh vật trở nên huyền ảo. Khi trời nắng nóng, sương mù tan biến trả lại cho mặt nước một khoảng không trong vắt, có thể nhìn thấu những vòi nước phun lên từ đáy. Quanh miệng hồ là những dải cát dài trắng mịn làm thành một bãi phơi nắng lý tưởng.

Suối khoáng Hội Vân là một danh thắng, du khách có thể đến thưởng ngoạn cảnh đẹp, nghỉ ngơi giải trí. Hội Vân còn nổi tiếng và hấp dẫn khách đến từ mọi miền nhờ nguồn nước khoáng thiên nhiên giàu khả năng trị liệu đối với nhiều loại bệnh khác nhau. Đó là loại nước khoáng có nhiệt độ dao động từ 70-80⁰C, vô trùng, chứa khoảng 20 chất khoáng có ích với những nồng độ thích hợp, có tác dụng tốt cho việc chữa bệnh. Từ năm 1978, một bệnh viện điều dưỡng đã được xây dựng và đang hoạt động. Chắc chắn với cảnh trí thiên nhiên kỳ thú và nguồn "thuốc tiên" thiên nhiên vô tận này, thắng cảnh Hội Vân sẽ hấp dẫn thêm vô vàn du khách tới thăm.

. (Theo "Bình Định danh thắng và di tích")