Thời gian trôi nhanh. Mới đó, đã chớm hạ. Và một mùa thi lại đang về.

Có ai đó đã phải reo lên, nửa như náo nức, nửa như lạ lẫm, rằng “mùa thi đến rồi đó”. Lạ lẫm lắm chứ, bởi ai có thể đo lường trước, rằng bước thời gian đi vội vã dường vậy. Và rồi, tôi sẽ xa mái trường này, xa những người bạn này, xa những kỷ niệm này. Ngày mai, hoặc tôi sẽ tiếp tục bước chân trên những giảng đường, hoặc tôi sẽ bước vào tam cấp của cuộc đời đang mở rộng. Lạ lẫm lắm chứ, bởi cùng với mùa thi, là bao lo toan sẽ đến cùng những bạn trẻ, về một tương lai gần đang sắp đến, về những gì sẽ đón đợi mình ở chặng đường kế tiếp, mà mốc xuất phát đã nằm ở trước mắt kia.

Thôi, tôi và bạn sẽ không dùng khoảng không gian nhỏ bé của lá thư này để nói về mọi chuyện trong mùa thi cử. Tôi chỉ muốn chia sẻ cùng bạn một thông tin, có thể với bạn là rất nhỏ, nhưng với chúng tôi, nó là cả một niềm vui. Bởi đây chính là hệ quả của một bước chuyển biến dài, từ nhận thức của mỗi bạn trẻ, đến các chính sách của Nhà nước.

Vào những năm trước, chuyện cố sống cố chết để thi vào đại học, ra trường có một tấm bằng cử nhân, kỹ sư, làm bùa hộ mệnh trên con đường vào đời, là suy nghĩ của hầu hết các bạn trẻ. Chính lối nhận thức này, làm cho mùa thi nặng nề và sức ép mùa thi in hằn thành nét ưu tư trên gương mặt hãy còn rất trẻ. Chính nhận thức này đã và đang làm cho thực trạng nhân lực tỉnh nhà, không ít thì nhiều, sa vào cảnh thừa thầy, thiếu thợ. Không ít bạn trẻ, cầm tấm bằng đại học ra trường, rồi chịu cảnh thất nghiệp dài dài hoặc chấp nhận làm trái với ngành nghề được đào tạo. Tình cảnh ấy, thật chẳng khác chuyện Chu Bình Man học được nghề mổ rồng trong sách Nam Hoa Kinh của Trang Tử!

Trong khi đó, hẳn bạn đã biết, nhu cầu lao động có kỹ thuật, không chỉ trong mà cả ở ngoài tỉnh, tăng theo từng năm. Ngay tại KCN Phú Tài, ngoài số lao động phổ thông, hàng năm các doanh nghiệp trong KCN cần khoảng 40-50 lao động có kỹ thuật cao nhưng không tuyển được. Ước tính, 75% học sinh tốt nghiệp trường nghề tìm được việc làm. Riêng Trường Công nhân Kỹ thuật (CNKT) Quy Nhơn, số học sinh của trường sau khi tốt nghiệp kiếm được việc làm phù hợp với ngành nghề đã học có tỷ lệ còn cao hơn, khoảng hơn 85%. Với các nghề như: sản xuất vật liệu xây dựng, mộc dân dụng, nghề hàn, may công nghiệp… 95% học sinh tốt nghiệp có việc làm.

Chính vì vậy, vài năm trở lại đây, trường nghề đã là một trong những sự lựa chọn của không ít bạn trẻ. Chẳng hạn, Trường CNKT Quy Nhơn, năm học 1996-1997, tổng số học sinh của Trường chỉ hơn 300, thì đến năm học 2001-2002, con số này là 2.150 học sinh và năm học 2002-2003, có hơn 1.000 thí sinh đăng ký vào hệ trung cấp kỹ thuật, hơn 900 thí sinh đăng ký thi vào hệ CNKT. Tỷ lệ “chọi” đầu vào đã bắt đầu quyết liệt. Thay vì chỉ xét tuyển, hai năm nay, Trường này đã tổ chức thi tuyển với hệ CNKT.

Có thể xem đây như một hệ quả của sự đầu tư mạnh vào các trường nghề. Toàn tỉnh hiện còn có 3 trường dạy nghề trung ương; 3 trường trung học có dạy nghề thuộc tỉnh và 20 cơ sở dạy nghề thuộc tỉnh, hiện đang đào tạo 29 nghề, với nhiều hình thức: dài hạn, ngắn hạn, tập huấn nghề khác nhau, rất thuận tiện cho các bạn lựa chọn. UBND tỉnh cũng đã ban hành chính sách học phí, hỗ trợ học bổng, trợ cấp ưu đãi, trợ cấp xã hội đối với học sinh học nghề của tỉnh Bình Định với nhiều ưu đãi cho các bạn trẻ học nghề. 

Nhờ vậy, tỷ lệ lao động qua đào tạo trên địa bàn tỉnh năm 2002 đạt 152.900 người (20,3% tổng số lao động); trong đó qua đào tạo nghề 110.000 người, tăng khoảng 32.800 người so với năm 2001. Đào tạo nghề đã từng bước vươn ra tất cả lĩnh vực hoạt động của các ngành kinh tế quốc dân, ngành nghề đa dạng, cấp bậc rộng.

Bạn thấy không, lớp trẻ hôm nay, đã và đang chuyển dần từ nhận thức. Họ đã thoát ra ngoài tâm lý trọng thị bằng cấp hơn thực học, phải chăng chính là một “dị sản” của khoa cử thuở xưa?

Và cũng với những sự thay đổi ấy, dẫu tôi biết, tất cả mới chỉ là bước đầu, chúng ta có quyền hy vọng rằng mục tiêu nâng cơ cấu trình độ chuyên môn của lao động từ chỗ: 1 trên đại học, đại học và cao đẳng, 1,8 THCN, 3,3 CNKT và kỹ thuật nghiệp vụ năm 2000; đạt tỷ lệ 1-3-5 vào năm 2005 và năm 2010 sẽ là 1-3-8 sẽ không ở quá tầm tay.

. Khải Nhân