Ở thôn Nam Giang, xã Tây Giang (Tây Sơn) có một em nhỏ tên Nguyễn Thị Thảo, năm nay 9 tuổi. Bạn bè cùng tuổi em đã học lớp 3, quần xanh áo trắng và khăn quàng đỏ đến trường, còn em, em không hề biết gì về điều đó. Thân hình, chân tay em khô quắt lại, chỉ có da và xương, trông em như một cái cây khô chứ không phải là con người. Em nằm một chỗ, khóc cười vô tư, không hề biết đến nỗi khổ đau của mẹ. Bà nức nở: "Nhà tôi trước đây nằm trong vùng bị rải chất độc hóa học".

Cũng tại xã Tây Giang, ở thôn Tả Giang còn có một em nhỏ tật nguyền nữa tên Võ Trọng Thiết. Thiết 13 tuổi nhưng thân hình nhỏ như một đứa trẻ lên năm và trí não như một đứa bé mới sinh. Trong số 5 anh em thì một người chị của Thiết cũng bị ảnh hưởng bởi chất độc da cam (CĐDC): 19 tuổi nhưng trông em chỉ như một thiếu niên 13, 14 tuổi. Và trên mảnh đất Bình Định này, ở Quy Nhơn, Hoài Ân, Phù Cát, còn rất nhiều những mảnh đời nghiệt ngã bởi CĐDC. Đó là những đứa trẻ không được làm người bình thường như Thảo, như Thiết, những người không bao giờ có cơ hội được làm cha làm mẹ, những đứa trẻ sinh ra không nguyên vẹn hình hài.

Những ngày này, câu chuyện các nạn nhân CĐDC Việt Nam khởi kiện các công ty sản xuất hóa chất độc hại ở Mỹ và việc hàng triệu người Việt Nam đã "ký tên vì công lý" ủng hộ họ đang làm nóng lên bầu không khí thời sự trong nước. Đã có hơn 100 nạn nhân CĐDC Việt Nam tham gia vụ kiện. Họ sẽ đại diện cho gần 4 triệu nạn nhân CĐDC Việt Nam, trong đó có 14.064 người trực tiếp bị nghi nhiễm CĐDC ở Bình Định (trong số 30.883 người khuyết tật).

Để hỗ trợ các nạn nhân CĐDC, ở Bình Định, 6 năm qua, Quỹ Bảo trợ nạn nhân CĐDC của tỉnh (thành lập 9-1998) đã huy động được gần 2 tỉ đồng. Với mục tiêu cải thiện sức khỏe và điều kiện sống cho nạn nhân CĐDC, Quỹ đã giúp hàng trăm hộ sửa chữa nhà ở, vay vốn sản xuất; trợ cấp đột xuất, chăm sóc sức khỏe, mổ phục hồi chức năng, cấp xe lăn, hỗ trợ học nghề, học văn hóa... cho cả ngàn người. Sự đồng cảm và giúp đỡ các nạn nhân còn được ghi dấu bởi những tấm lòng nhân ái của các nhà hảo tâm, nhà từ thiện, trong đó phải kể đến bác sĩ Trang Xuân Chi, cán bộ tình nguyện Hội Chữ thập đỏ Bình Định. Nhưng dù sự hỗ trợ ấy có nhiều như thế nào đi chăng nữa thì cũng không thể bù đắp được những khổ đau, bất hạnh mà các nạn nhân CĐDC phải gánh chịu. Làm sao người ta có thể khử sạch CĐDC đang tồn tại trong cơ thể của các nạn nhân?

Di chứng của chiến tranh đã trở thành nỗi ám ảnh khôn nguôi đối với những người lính năm xưa. Bởi thế, có những đứa trẻ chưa bao giờ biết đến chiến tranh nhưng vẫn phải hứng chịu hậu quả chiến tranh. Vậy mà có người độc miệng nói rằng tại gia đình ấy ăn ở thất đức nên mới sinh con dị tật. Người ta không hiểu rằng 72 triệu lít chất hóa học chứa dioxin mà Mỹ đã rải xuống Việt Nam trong chiến tranh nguy hiểm đến mức nào.

Phiên tòa xử vụ kiện của các nạn nhân CĐDC Việt Nam đối với các công ty sản xuất hóa chất độc hại ở Mỹ chưa diễn ra nhưng nhiều người tin rằng chúng ta sẽ thắng và chân lý sẽ thắng. Ngay cả các cựu binh Mỹ cũng đã từng yêu cầu Chính phủ Mỹ bồi thường cho nạn nhân CĐDC ở Việt Nam. Chúng ta cũng là người Việt Nam, chúng ta không thể vô cảm trước nỗi đau của đồng bào mình. Bạn không thể "ký tên vì công lý", điều đó không có nghĩa là bạn không thể ủng hộ các nạn nhân CĐDC Việt Nam tham gia vụ kiện, và cả những người không tham gia kiện. Hãy chia sẻ với các nạn nhân CĐDC những gì mà bạn có. 

. Minh Khương