* Những dự án vì tương lai
Từ lâu tỉnh Bình Định là một trong những địa phương nhận được sự tài trợ của các tổ chức quốc tế nhằm triển khai các dự án giáo dục dân số - sức khỏe sinh sản (SKSS) cho vị thành niên trong và ngoài trường học. Từ những năm 1984-1987 đã bắt đầu có dự án giáo dục thử nghiệm chương trình DS-KHHGĐ ở một số trường dạy nghề và đại học. Đến năm 1988-1991, trên cơ sở của dự án VIE/88/P10, môn dân số đã được lồng ghép vào chương trình khoa học ở các trường PTTH. Tiếp theo là dự án VIE/88/P09 càng làm rõ hơn nội dung giáo dục hôn nhân, gia đình và giới tính cho đối tượng thanh thiếu niên nói chung và thanh thiếu niên đang học ở các trường cấp 3. VIE/88/P08 nâng cao và mở rộng diện giáo dục giới tính - SKSS vị thành niên thông qua sự kết hợp giữa gia đình và nhà trường. Các bậc cha mẹ được tập huấn về kiến thức để hướng dẫn con cái mình có hành vi đúng trong mối quan hệ giới tính, tình dục, tình yêu và trách nhiệm gia đình, trách nhiệm với bản thân, xã hội. Đến 2003, chương trình giáo dục SKSS cho học sinh-sinh viên (HSSV) cũng như thanh thiếu niên thông qua tổ chức Hội, Đoàn thanh niên ở một số địa phương trong tỉnh được hình thành ổn định và sinh hoạt có hiệu quả cao.
Ở Bình Định, các học sinh từ lớp 10 đến 12 thường xuyên được tham gia những buổi học ngoại khóa khá bổ ích. Thầy cô giáo bộ môn sinh vật, giáo dục công dân, địa lý của các trường phổ thông quen dần với phương pháp trình bày, diễn đạt những vấn đề tế nhị, khó nói thuộc lĩnh vực giới tính, tình dục, SKSS cho các đối tượng học sinh của mình. Bên cạnh việc học lý thuyết, các học sinh PTTH còn được xem một số phim tài liệu giáo dục SKSS ở các nước Đông Nam Á hoặc Châu Á có nội dung về sự phát triển tâm sinh lý giới tính vị thành niên gần gũi với Việt Nam. Thông qua đó các học sinh dần dần được cung cấp các kiến thức căn bản về quá trình phát triển giới tính, những khía cạnh cơ thể hoặc bộ máy sinh lý nam nữ từ lúc sơ sinh tới tuổi trưởng thành.. . Hầu hết các đối tượng vị thành niên, học sinh PTTH đều nắm bắt rất nhanh và tỏ ra hào hứng một cách nghiêm túc. Sau các buổi học khá sinh động này, các học sinh được thầy cô giáo hướng dẫn trả lời những câu hỏi mang tính trắc nghiệm như: Tình bạn khác giới là gì? Giả sử bạn có người bạn thân bị mang thai ngoài ý muốn, bạn sẽ khuyên cô ta điều gì? Hoặc tại sao mối tình đầu thường ít khi dẫn tới hôn nhân? Cách xử trí của bạn khi người bạn thân khác giới có những biểu hiện vượt quá tình bạn.. .
Qua khảo sát ở một số giờ dạy trên lớp có nội dung liên quan đến vấn đề SKSS, chúng tôi nhận thấy các học sinh PTTH rất hứng thú tiếp nhận kiến thức về giới tính. Lúc đầu thì số đông có vẻ e ngại, thẹn thùng, nhưng sau đó đều trả lời khá chính xác những câu hỏi của thầy cô giáo nêu ra. Không chỉ riêng các trường PTTH tại TP Quy Nhơn, nhiều năm nay được sự tài trợ của dự án GTZ (Dự án hợp tác song phương giữa Chính phủ Việt Nam và Cộng hòa Liên bang Đức dành cho 5 tỉnh miền Trung), sự hậu thuẫn của Đoàn thanh niên, nhiều trường PTTH trong tỉnh như An Nhơn, Tuy Phước, Hoài Nhơn, Phù Cát, Tây Sơn.. . đã dần dần triển khai được chương trình giáo dục SKSS thường xuyên cho học sinh của mình. Điều đáng quan tâm hơn nữa chính là ngày càng có nhiều bậc phụ huynh tán thành việc nhà trường giáo dục giới tính cho con em mình, họ không còn cho đó là công việc “Vẽ đường cho hươu chạy” như trước đây.
* Thêm một sự quan tâm với vị thành niên
Cuối tháng 4-2003, các huyện trong dự án GTZ ở Bình Định đã xây dựng một chương trình giáo dục SKSS trong và ngoài nhà trường. Sáu đề án chi tiết về kế hoạch truyền thông SKSS và sức khỏe tình dục vị thành niên đã được đại diện GTZ TW thông qua. Đề án này cũng đã được chính quyền và các ban ngành đoàn thể địa phương cam kết hỗ trợ tích cực, trong đó vai trò chủ đạo là Đoàn thanh niên địa phương.Theo ý kiến của một chuyên gia ngành giáo dục ở Bình Định thì hệ thống giáo trình phổ thông chính qui trước đây đã có chương trình tích hợp giáo dục về dân số trên cơ sở dự án VIE/94/P01 của Quỹ Dân số Liên hiệp quốc (UNFPA) và Bộ Giáo dục - Đào tạo biên soạn. Trong đó một phần nội dung liên quan đến giáo dục SKSS như: Quá trình phát triển giới tính nam nữ; sự biến đổi cơ thể, biến đổi tâm sinh lý tuổi dậy thì; sự rụng trứng và kinh nguyệt ở nữ giới; sự hấp dẫn giới tính giữa nam và nữ.. . Khi dự án “Tăng cường sức khỏe gia đình” của GTZ do Chính phủ CHLB Đức tài trợ được triển khai ở Bình Định qua các chu kỳ (1995-1997), (1998-2000) và (2001-2004), thì vấn đề giáo dục SKSS trong nhà trường ngày càng thêm được đẩy mạnh. Mục tiêu của GTZ là các đối tượng học sinh PTTH và mở rộng thêm một số đối tượng thanh thiếu niên ngoài nhà trường, thông qua tổ chức Đoàn thanh niên địa phương. GTZ cũng đã tiến hành mở lớp đào tạo nâng cao kiến thức giảng dạy và sử dụng các tài liệu về SKSS, sức khỏe tình dục cho đội ngũ giảng viên nòng cốt cấp tỉnh, và giảng viên của 6 đơn vị huyện dự án gồm: TP Quy Nhơn; Tuy Phước; An Nhơn; Phù Mỹ; Hoài Nhơn; và Tây Sơn.
Năm học 2002–2003, Sở Giáo dục - Đào tạo Bình Định tiếp tục hướng dẫn các trường phổ thông đưa chương trình giáo dục giới tính và “Sức khỏe sinh sản” cho tất các đối tượng học sinh từ cuối cấp THCS đến, PTTH và các trường Cao đẳng sư phạm, trung học chuyên nghiệp trong tỉnh. Tiếp tục mở rộng đào tạo, nâng cao kỹ năng giảng dạy cho trên 300 giáo viên giáo dục công dân, giáo viên sinh vật, giúp các thầy cô giáo hoàn thành sứ mệnh “vẽ đường cho hươu chạy đúng hướng’’ nhằm nâng cao chất lượng dân số.
| 
