Khám bệnh phát thuốc cho nhân dân ở Hiệp Hội, Vân Canh

Kế hoạch củng cố và hoàn thiện mạng lưới y tế cơ sở (YTCS) đến năm 2010 do Sở Y tế Bình Định soạn thảo sau một thời gian khá dài đã được UBND tỉnh phê duyệt. Với những giải pháp xác thực, đây thực sự là chiếc chìa khóa giúp ngành y tế nhanh chóng hoàn thiện mạng lưới YTCS, nơi được coi là “đầu sóng ngọn gió” trong công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu.

* Củng cố không ngừng nhưng chưa mạnh

Vấn đề củng cố mạng lưới YTCS đặt ra từ rất nhiều năm nay và thực tế đã có những tiến bộ rất lớn. Nhìn chung, tuyến YTCS hiện nay đã có thể làm tốt công tác phòng bệnh, bảo vệ sức khỏe bà mẹ trẻ em và KHHGĐ; nhiều nơi đã đảm đương khá tốt việc khám và điều trị những bệnh thông thường cho người dân địa phương. Có được nền tảng vững chắc này là nhờ sự đầu tư củng cố không ngừng của ngành y tế cả về nhân lực và cơ sở vật chất, trang thiết bị. Ngoài 11 bệnh viện đa khoa tuyến huyện, hệ thống điều trị của YTCS, còn có 8 phòng khám đa khoa khu vực và trung tâm. Chỉ tính riêng số giường bệnh điều trị từ hệ thống YTCS đã có gần 1.000 giường. Trạm y tế đã có đủ cán bộ được đào tạo chuyên môn nghiệp vụ, trong đó có 56,8% số xã có bác sĩ. Đặc biệt, Bình Định cũng đã hình thành mạng lưới cán bộ y tế thôn với 100% được đào tạo nghiệp vụ chuyên môn. Tất cả cùng với các đội y tế dự phòng, đội bảo vệ sức khỏe bà mẹ trẻ em – KHHGĐ đã tạo nên một lực lượng khá hùng hậu đủ sức thực hiện tốt các chương trình y tế quốc gia, đặc biệt là việc phát hiện sớm các mầm mống gây dịch.

Tuy nhiên, chỗ yếu căn bản của mạng lưới YTCS hiện nay là chất lượng khám - chữa bệnh. Chính đây là nguyên nhân tạo ra sự quá tải của những bệnh viện ở tuyến tỉnh trong thời gian qua. Điểm yếu này có nguyên nhân từ việc thiếu một chiến lược quy hoạch đào tạo cán bộ YTCS, nhất là ở vùng sâu, vùng xa. Cả tỉnh còn gần một nửa số xã chưa có bác sĩ, không ít xã cán bộ y tế có trình độ chuyên môn yếu, không đáp ứng yêu cầu nên chỉ có thể thực hiện các chương trình y tế cộng đồng mà không triển khai khám, điều trị bệnh. Công bằng mà nói, sự yếu kém về chất lượng khám - chữa bệnh ở tuyến YTCS còn do cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế chưa đáp ứng yêu cầu dù trong những năm gần đây đã có sự chú ý đầu tư. Bên cạnh sự non yếu trong công tác điều trị, hiệu quả một số chương trình thực hiện tại trạm y tế cũng còn thấp như chương trình phòng - chống suy dinh dưỡng, tiêm phòng uốn ván cho bà mẹ có thai…

* Khoảng cách còn lại

Kế hoạch củng cố, hoàn thiện mạng lưới YTCS đến năm 2010 là một công trình khá công phu, được Sở Y tế vạch ra trên cơ sở nhìn thẳng vào những tồn tại mà hệ thống YTCS từ huyện đến thôn đang vướng mắc. Theo kế hoạch này, đến năm 2010, 100% số xã trong tỉnh đạt chuẩn quốc gia về y tế, nghĩa là mọi xã đều có bác sĩ, mỗi thôn đều có nhân viên y tế được đào tạo có trình độ từ sơ học trở lên, được trang bị túi thuốc cấp cứu, hoạt động có hiệu quả. Đặc biệt, hệ điều trị từ xã đến huyện phải đủ sức khám, sơ cấp cứu ban đầu, điều trị tại chỗ những bệnh thông thường theo phân cấp.

Kế hoạch củng cố, hoàn thiện mạng lưới YTCS đã đặt mạnh vai trò của cấp ủy và chính quyền địa phương; đặt yêu cầu lãnh đạo xã phải tham gia làm trưởng ban chăm sóc sức khỏe tại xã; bố trí ngân sách hỗ trợ các hoạt động của y tế xã. Đối với ngành y tế, nhiệm vụ quan trọng là quy hoạch đào tạo, bổ khuyết các chức danh, đặc biệt là phải tăng cường đội ngũ cán bộ y tế có trình độ cho tuyến cơ sở, nhất là ở vùng sâu, vùng xa bên cạnh việc nghiên cứu ban hành các chính sách hỗ trợ, khuyến khích. Mức phấn đấu mà kế hoạch đặt ra đến năm 2005, tất cả các trung tâm y tế huyện được cải tạo, nâng cấp hoặc xây dựng mới; đến năm 2008, tất cả các trạm y tế đều đạt chuẩn quốc gia về cơ sở vật chất.

Khoảng cách về thời gian không còn nhiều mà khoảng cách về công việc là khá lớn nếu ngành y tế thiếu khẩn trương và những kế hoạch ngắn hạn, nếu mỗi địa phương không quán triệt tinh thần của kế hoạch củng cố, hoàn thiện mạng lưới YTCS đến năm 2010 thì kế hoạch cũng sẽ chỉ là kế hoạch, dù năm 2010 đã đến hay đã qua.

. Quang Khanh