Cá nóc là một loài cá sống ở vùng nước mặn, có nhiều loại, thường gặp nhất là loại cá nóc ba răng dài từ 8-34cm, cá nóc hòm dài đến 50cm, cá nóc nhím… đôi khi cá có màu sắc sặc sỡ. Cá nóc có đặc điểm: thịt trắng, sớ mềm, da sần sùi, lưng có gai, đầu dẹt, miệng nhỏ, khi ra khỏi nước bụng cá phình to như quả cầu gai, đây cũng là đặc điểm để nhận biết cá nóc. Độc tố có nhiều trong cá nóc, tập trung phần lớn ở gan, ruột, trứng… Các cơ quan nội tạng rất dễ vỡ khi cá bị giết, làm cho độc tố ngấm vào thịt cá, ăn vào sẽ gây ngộ độc, trường hợp nặng gây chết người. Điều đáng lưu ý là cá dù nấu chín, phơi khô hay làm mắm, độc tố đều phát tác như nhau. Độc tính này sẽ tiến triển nhanh hơn nếu được thúc đẩy bởi rượu, bia hay các nước giải khát có cồn.

Theo thống kê của Bộ Y tế (BYT), tính từ năm 1999 đến tháng 4-2003, toàn quốc đã xảy ra 107 vụ ngộ độc cá nóc, trong số 552 người bị ngộ độc đã có 104 trường hợp tử vong. Riêng những tháng đầu năm 2003, trong số 14 vụ gây ngộ độc cho 45 người đã có 13 người chết. Ngộ độc cá nóc xảy ra tại 35/61 tỉnh thành cả nước, chủ yếu ở các tỉnh duyên hải miền Trung (đặc biệt ở Quảng Ngãi và Phan Thiết), phần lớn tử vong do ăn cá nóc tươi (69%), cá nóc đã qua chế biến phơi hay sấy khô chiếm tỷ lệ ít hơn (31%). BYT đề nghị Chính phủ ban hành chỉ thị về việc cấm khai thác, thu hoạch, chế biến, tiêu thụ cá nóc để làm thực phẩm dưới mọi hình thức. Trong văn bản báo cáo, BYT còn đề nghị Nhà nước nên có quy định chế tài, xử lý nghiêm các vi phạm về khai thác và chế biến cá nóc. Những đề nghị này đã được Chính phủ chấp thuận và các văn bản vừa được ban hành. Dù vậy chúng ta phải luôn cảnh giác cá nóc và loại bỏ chúng trong đời sống hàng ngày.

. DS. Ngọc Hòa

(Trung tâm TTGD sức khỏe Sở Y tế)