Khi ốm đau người ta thường có phản xạ nghĩ ngay đến thuốc men. Điều đó không có gì sai nhưng chưa phải là hay.

Dùng thuốc tức là đưa một hay nhiều hoạt chất vào cơ thể với mục đích điều trị, phòng bệnh, chẩn đoán hay là làm thay đổi một chức năng sinh lý nào đó của cơ thể. Các biện pháp không dùng đến thuốc mà vẫn có thể chữa được nhiều căn bệnh khác nhau tuy đã có từ rất lâu, song còn ít người chú ý đến, nhất là trong thời đại bùng nổ nhiều loại thuốc như hiện nay. Tại nhiều nước phát triển ở phương Tây xu hướng chữa bệnh không dùng thuốc (CBKDT) đang ngày một gia tăng, đặc biệt là khi xuất hiện quá nhiều tác dụng phụ và tai biến do thuốc gây nên. Dưới đây là một số phương pháp CBKDT đang được áp dụng tại nhiều nơi trên thế giới.

Có khá nhiều tác nhân vật lý đã được y học sử dụng để điều trị nhiều loại bệnh khác nhau. Phép chữa trị này được gọi là lý liệu pháp. Hiện nay nhiều bệnh viện lớn ở nước ta cũng đã có khoa vật lý trị liệu, trong đó bao gồm nhiều loại máy móc dùng để chữa trị nhiều căn bệnh khác nhau hoặc nhằm phục hồi chức năng. Đó là các máy sóng ngắn, máy phát ra tia hồng ngoại dùng để chữa trị nhiều bệnh về xương khớp. Các loại máy luyện tập cơ xương, chẳng hạn như xe đạp chạy bằng động cơ điện để rèn luyện cơ bắp chân cho những bệnh nhân bị bại liệt, teo cơ. Các loại máy rung, máy chà xát, máy vỗ... được coi là những chiếc máy mát xa thay cho người. Hiện nay ở nước ta, tại các trung tâm trang thiết bị y tế đang có bán nhiều loại máy thuộc loại mát xa mini dùng để chữa trị một số bệnh mạn tính cho cá nhân.

Các tác nhân vật lý áp dụng nhiệt độ cao và nhiệt độ thấp cũng có tác dụng chữa trị một số bệnh. Khi bị đau bụng người ta có thể dùng các loại túi chườm đựng nước nóng để làm dịu cơn đau. Các túi chườm đá được dùng để đắp vào trán khi sốt cao, áp lên vùng bị sưng tấy làm dịu cơn đau nhức.

Ngoài các tác nhân trên, các phương pháp xoa bóp, châm cứu, ấn huyệt và khí công cũng đều là những phương pháp CBKDT. Đặc biệt, chúng là những phương pháp được áp dụng nhiều ở các nước phương Đông, trong đó có nước ta. Rất nhiều bệnh thuộc về rối loạn chức năng, các bệnh mạn tính và nhiều bệnh khác đã được các thầy thuốc y học cổ truyền châm cứu, day ấn huyệt, mát xa và các bài tập dưỡng sinh đã đem lại nhiều hiệu quả bất ngờ và kỳ diệu. Người ta còn kết hợp các xung điện để kết hợp với châm cứu gọi là điện châm. Châm tê trong phẫu thuật là một trong những thành tựu y tế độc đáo của y học chữa trị không dùng thuốc của nước ta. Các trường hợp mổ cường tuyến giáp trạng (bệnh Basedow), một số phẫu thuật phụ khoa, thậm chí mổ dạ dày đã được thực hiện thành công ở nước ta với sự chi viện đắc lực của các thầy thuốc châm tê.

Nhiều biện pháp CBKDT được áp dụng khá phổ biến hiện nay là dùng các sóng bức xạ và sóng ánh sáng. Các bức xạ phát ra các chùm tia anpha, bêta, gama của các chất phóng xạ được dùng nhiều trong điều trị căn bệnh ung thư. Tia tử ngoại hay tia cực tím được dùng trong điều trị bệnh còi xương. Đặc biệt là chùm tia laser hiện được sử dụng rất nhiều trong y học. Dao mổ dùng tia laser có vết cắt rất mảnh, đường cắt rất gọn và chính xác, đồng thời lại có khả năng cầm máu tốt nên loại dao mổ này đang được dùng nhiều trong phẫu thuật mắt và các phẫu thuật thẩm mỹ. Hai loại chùm tia laser CO² là những loại có màu do có khả năng đâm xuyên không sâu nên thường được ứng dụng để tẩy sạch vết xăm, để xóa các nốt tàn nhang và các vết thâm trên da… Đây là các phương pháp trị liệu áp dụng nhiều trong các thẩm mỹ viện hiện nay.

Nhiều nước phương Tây còn dùng các phương pháp điều trị nhiều căn bệnh mạn tính, làm giảm bớt trọng lượng cơ thể bằng các phương pháp đắp paraphin, đắp bùn lên bề mặt cơ thể. Các phương pháp dùng nước khoáng chữa bệnh ngoài da và toàn thân cũng được áp dụng.

Các phương pháp chữa bệnh bằng thủy liệu pháp như mát xa bằng nước biển hay bằng sóng biển cũng là những phương pháp trị liệu không dùng thuốc nhưng chữa khỏi nhiều bệnh. Dùng áp lực cao và dùng từ tính để chữa bệnh cũng đang được áp dụng tại nhiều nước. Chẳng hạn dùng một buồng có áp không khí cao hơn so với áp lực khí quyển có tác dụng làm mau lành các vết thương, nhất là các vết loét do hậu quả của việc điều trị dài ngày bằng tia phóng xạ…

Thời tiết khí hậu và các vùng sinh thái cũng là những tác nhân có thể dùng chữa trị một số bệnh. Như khi chuyển mùa với những cơn gió mùa đông bắc lạnh và ẩm dễ làm phát sinh các cơn hen và một số bệnh dị ứng. Nếu ta chuyển chỗ ở đến nơi có không khí trong lành, nhiệt độ mát mẻ cũng có tác dụng chữa trị nhiều căn bệnh mạn tính.

. Theo KH và ĐS