Trẻ em đáp ứng thuốc hoàn toàn khác với người lớn, đặc biệt ở trẻ sơ sinh (tháng đầu tiên sau khi đẻ). Trong giai đoạn này, thận chưa hoàn thiện nên sự lọc kém hiệu quả làm cho nguy cơ ngộ độc thuốc tăng lên, cùng với các men chuyển hóa đang trong thời kỳ hình thành nên tính nhạy cảm với thuốc của các cơ quan đích rất khác nhau. Lúc này, hệ thống khử độc trong cơ thể trẻ chưa hoàn chỉnh nên gây thải trừ chậm làm thuốc tồn tại lâu trong cơ thể tăng độc tính.

Muốn sử dụng thuốc an toàn và hiệu quả ở trẻ em đòi hỏi phải có một sự hiểu biết nhất định về những giai đoạn phát triển của cơ thể đã tác động đến khả dụng sinh học cũng như việc chuyển hóa và độ thải trừ của thuốc. Việc dùng thuốc trong giai đoạn này phải hết sức chính xác, tức là phải tính theo mg/kg đồng thời liều lượng cũng phải được điều chỉnh theo các đặc điểm của từng loại thuốc, tình trạng bệnh, giới tính, đặc biệt là theo độ tuổi, đây là yếu tố quyết định nhất, nếu không việc điều trị sẽ không kết quả hay có thể gây nhiễm độc.

Bác sĩ điều trị khi ghi đơn thuốc phải rõ ràng, đầy đủ, điều này rất quan trọng vì có một số loại thuốc nước chế sẵn phù hợp với trẻ nhưng chứa nhiều đường có thể gây sâu răng, tốt nhất về lâu dài nên sử dụng loại không đường. Đối với các đơn thuốc nước chỉ định dùng ở liều lượng dưới 5ml thì cần một bơm hút để chia thể tích cho chính xác đồng thời tránh việc hòa bất kỳ một loại thuốc nào chung với sữa hay thức ăn vì thuốc có thể tương tác với sữa hay các thành phần của thức ăn làm giảm tác dụng và số lượng thuốc đưa vào cơ thể có thể bị thiếu hụt do bệnh nhi dùng không hết thức ăn hay sữa trong bình.

Trừ những trường hợp khuyến cáo không được dùng, còn mọi loại thuốc dùng cho trẻ đều được quy định theo một chuyên luận riêng, liều lượng thường dùng là căn cứ theo cân nặng (kg) hay theo độ tuổi: trẻ sơ sinh (một tháng tuổi) cho đến 1 tuổi, 1-5 tuổi, 6-12 tuổi. Liều thuốc có thể thay đổi đối với trẻ béo phì (tăng liều) và trẻ thiếu tháng (giảm liều) theo bệnh cảnh lâm sàng.

Khi cho trẻ uống thuốc nên chú ý đến số lần uống trong 24 giờ, thường cách 6 giờ/một lần, sau khi đã cho trẻ ăn nhẹ. Cần linh hoạt khi dùng thuốc cho trẻ để tránh đánh thức trẻ về đêm đồng thời phải thực hiện nghiêm túc các loại thuốc đã được khuyến cáo của nhà sản xuất.

Điều quan trọng nhất khi sử dụng thuốc cho trẻ là phải tuyệt đối tuân thủ theo sự hướng dẫn của bác sĩ, thuốc phải có nguồn gốc rõ ràng, hạn dùng đầy đủ và phải bảo quản thuốc nơi khô mát ngoài tầm tay của trẻ em.

. DS. Ngọc Hòa