Ăn chay có tác dụng tích cực đối với sức khỏe và sự phát triển trí tuệ của con người. Chế độ ăn chay có ít cholesterol, ít acid béo bão hòa, nhiều acid béo không no, nhiều vitamin E, C… giúp phòng ngừa nhiều bệnh tật như béo phì, cao huyết áp, bệnh mạch vành, đái tháo đường, sỏi mật, táo bón, ung thư, sa sút trí tuệ, tai biến mạch máu não, loãng xương…
Hầu hết những quán ăn chay ở Quy Nhơn như Tịnh Tâm (gần chùa Long Khánh), Thanh Minh (đường Phan Bội Châu) hoặc các quán không có tên nằm trong khu tập trung đông sinh viên ở trọ trên đường Ngô Mây, Nguyễn Lữ đều dừng ở mức các quán cơm bình dân để phù hợp với túi tiền của số đông người ăn. Một dĩa cơm chay được bán với giá 3.000 - 4.000đ và cũng có đủ các món xào, kho, canh. Tất cả các món ăn, kể cả các món giả mặn như khổ qua nhồi thịt, chả lụa, thịt heo quay… đều chế biến từ rau quả, đậu phụ, phù trúc, nấm hương, mộc nhĩ... của Việt Nam, cộng thêm những thực phẩm chay nhập khẩu từ Đài Loan, Thái Lan. Ngoài ra, các quán này còn bán thêm cả phở chay, bún chay và thức ăn chay nấu sẵn.
Thực khách của các quán này không chỉ là tầng lớp trung niên trở lên, các tín đồ Phật giáo mà cả giới trẻ, những người không theo đạo Phật cũng thích ăn cơm chay. Nhiều thực khách đến quán cơm chay không chỉ vì muốn đổi món, vì cơm chay dễ tiêu hóa. Trong một chừng mực nào đó, các quán cơm chay đã góp phần làm phong phú thêm đời sống ẩm thực của nhiều người.
Tuy ăn chay có nhiều lợi ích cho sức khỏe nhưng cũng có một số điều mà người ăn chay cần lưu ý. Theo bác sĩ Lê Ngọc Diện - Trung tâm Dinh dưỡng TP Hồ Chí Minh - nếu người ăn chay không biết lựa chọn thực phẩm và bổ sung chất dinh dưỡng phù hợp thì sẽ phải đối diện với nguy cơ bị thiếu hụt vitamin B, D, năng lượng, kẽm, sắt, iốt… và cũng có thể dẫn đến… béo phì. Vì vậy, người ăn chay phải biết thay thế các chất dinh dưỡng nằm trong thực phẩm mình không ăn bằng những thực phẩm khác.
Nguyên nhân của việc béo phì do ăn chay thường rất đơn giản nhưng nhiều người lại không để ý. Đó là vì các loại quả, củ, ngũ cốc giàu tinh bột hoặc các món dùng nhiều dầu, bơ khi chế biến có thể khiến người ta tăng trọng rất nhanh nếu ăn thường xuyên. Rất nhiều món chay hiện nay như cơm chiên Dương Châu, mì xào giòn, chả ram, thịt heo quay... được nấu với rất nhiều dầu, nước cốt dừa, đường. Các món này rất ngon miệng nhưng lại là nguồn cung cấp năng lượng lớn. Ngoài ra, thức ăn chay tiêu hóa rất nhanh, khiến người ăn mau có cảm giác đói, phải ăn thêm cơm, mì... trong bữa chính hoặc ăn tăng cường thêm bữa phụ, ăn vặt. Đây cũng là một nguyên nhân khiến người ăn chay béo lên.
Lời khuyên của các chuyên gia dinh dưỡng là người thừa cân khi ăn chay nên ăn các thực phẩm ít tinh bột và chất béo như canh cải xanh, đậu bắp luộc chấm tương, rau củ xào, canh chua, đậu hũ sốt cà... Mặt khác, chế độ ăn uống này cũng không thể áp dụng cho mọi đối tượng và có thể ăn thường xuyên (không kể những người tu hành). Phụ nữ đang mang thai, đang cho con bú, các vận động viên, người dưới 18 tuổi, người già không nên ăn chay vì từng đối tượng có những nhu cầu chất dinh dưỡng khác nhau mà chế độ ăn chay không thể đáp ứng được.
. N.S
| 
