Tôi là chàng trai của miền quê lụa "áo giáp thủ đô". Năm 1963, tôi cùng bạn bè đồng trang lứa, những "cô gái suối Hai, chàng trai cầu Giẽ" của quê hương lên đường làm "anh bộ đội Cụ Hồ", cùng lớp lớp đồng đội vượt Trường Sơn vào Nam chiến đấu.

Tôi là người lính của sư đoàn 308 Quân Tiên Phong, đơn vị chủ lực cỡ sư đoàn đầu tiên của quân đội ta. Sư đoàn tôi lập nhiều chiến công trong kháng chiến chống Pháp, tham gia chiến đấu ở Điện Biên Phủ. Nay lại vào đánh Mỹ ở chiến trường Khe Sanh (Quảng Trị) xuân Mậu Thân 1968. Rồi là chiến dịch Đường 9 - Nam Lào đầy máu lửa năm 1971, giải phóng Quảng Trị năm 1972…tiến tới giải phóng hoàn toàn miền Nam ngày 30-4-1975.

Cuối năm 1977, tôi đang là sĩ quan ở một đơn vị thông tin của Quân khu Ba thì được trên cho chuyển ngành. Thế là tôi vào Quy Nhơn liên hệ công tác. Được Ty Văn hóa Thông tin tiếp nhận chóng vánh. Tôi vào Bình Định gắn bó từ ngày ấy, đến nay đã là ngót 30 năm.

Tôi chưa hề đặt chân đến Bình Định bao giờ. Nhưng tôi biết Bình Định là quê hương của dừa qua câu hát "Tam Quan bóng mát xanh tươi rừng dừa…", qua những anh cán bộ miền Nam người Bình Định tập kết, về quê tôi giúp dân gặt lúa, làm thủy lợi hồi tôi còn đi học cấp một. Vậy sao tôi lại chọn mảnh đất này để gắn bó?

Chẳng là, lúc tôi đang "tìm hiểu" bà xã tôi bây giờ, lại là lúc nàng theo cả gia đình chuyển vào Quy Nhơn. Gia đình nàng không phải dân Quy Nhơn mà gốc gác ở Hà Nam chính hiệu. Nhưng nàng có người anh rể dân Phù Cát tập kết. Đất nước thống nhất, anh đưa cả gia đình vợ về Quy Nhơn sinh sống, nên nàng (lúc này còn "độc thân") phải vào theo mẹ và chị gái. Vì thế tôi cũng đến Quy Nhơn theo "tiếng gọi tình yêu".

Với đồng lương thiếu úy tôi dành dụm, gộp cả tiền bán chiếc xe đạp Vĩnh Cửu (Trung Quốc) ở ngoài Bắc và phụ cấp chuyển ngành được ngót 2.000 đồng, tôi mua căn nhà nhỏ trong hẻm đường Nguyễn Thái Học, mua thêm được chiếc giường đôi rồi nhờ cơ quan vợ tổ chức đám cưới cho chúng tôi.

Chúng tôi sống với những người dân lao động Quy Nhơn trong con hẻm nhỏ và dốc. Thợ mộc, làm mắm, đạp xích lô, chạy xe ôm, cắt tóc, buôn thúng bán bưng… Họ sống dưới chế độ Mỹ ngụy đã nhiều năm nên những ngày đầu, họ nhìn cán bộ cách mạng, nhìn "dân Bắc Kỳ" khá lạnh lùng. Sau một vài năm, con mắt họ đã có nhiều ánh nhìn thiện cảm. Bà Hai làm mắm, nhà ở kề nhà tôi thường trông nom nhà cửa khi hàng ngày chúng tôi đi làm việc. Nhà rào nhưng không có cổng. Tôi nuôi con gà mái nhốt ở chuồng ngoài hè. Gà đẻ, bà Hai sang cất trứng dùm, khi chúng tôi đi làm về bà đưa trả, kẻo để trẻ con lấy hoặc chọc hư. Tôi mua nhà còn thiếu tiền, các anh chị ở cơ quan bà xã sẵn sàng cho mượn ít tháng. Những tình nghĩa ấy tôi không bao giờ quên.

Tôi là cán bộ của Phòng văn nghệ, rồi Phòng bảo tàng thuộc Ty Văn hóa Thông tin, lúc ấy còn là tỉnh Nghĩa Bình. Tôi cùng đồng nghiệp thường xuyên đi cơ sở, lặn lội tận Sơn Hà, Trà Bồng, Vân Canh, Vĩnh Thạnh… làm công tác phong trào. Những ngày vượt dốc Eo Chim đến với công nhân trồng quế Trà Bồng hay băng sóng ra đảo Lý Sơn; rồi là dầm mưa, ăn đói nhịn khát xuống "điểm nóng" Nhơn Hạnh vận động nhân dân xây dựng HTX hoặc về Nhơn Khánh củng cố phong trào, đêm đêm nghe các ông già bà già đọc ca dao trong đợt đi sưu tầm văn hóa dân gian. Những lần đi ấy cho tôi gắn bó hơn với nhân dân, với vùng đất này. Nhiều chỗ đã coi tôi như người nhà, mến yêu, thân thiết.

Dẫu chẳng là nơi sinh ra

Nhưng sẽ là nơi cuộc đời gắn bó

Con sóng Quy Nhơn vỗ vào giấc ngủ

Sắc mây Trà Bồng che mát nắng trưa

…Hạt bụi đường có lắm cát sa

Cơn gió biển chạy dài dọc phố

Hàng xóm láng giềng tiếng quen tiếng lạ

Nhưng thương mến tựa người thân

Những tấm lòng nâng đỡ lúc gian nan

Đánh đổi lấy vàng mười chưa dễ được

Tình nghĩa ấy hơn ruột rà máu thịt

Cảm ơn người - xin ghi nhớ bền lâu

Đấy là những lời tâm sự, lòng biết ơn của tôi với Nghĩa Bình (sau này là Bình Định), quê hương thứ hai của tôi trong bài thơ "Khởi sắc mùa xuân" viết đầu Xuân Mậu Ngọ 1978.

Tôi gắn bó với đất này, bởi nó đã cho tôi thành danh trong sự nghiệp văn chương. Cuối năm 1982, cơ quan cho tôi đi học Trường Viết văn Nguyễn Du. Ông Hồ Đắc Bích, Phó ty trực tiếp phụ trách Phòng văn nghệ của tôi, băn khoăn: "Cho anh đi học rồi liệu anh có trở về Bình Định nữa không?". Tôi khẳng định: "Xin anh yên tâm. Học xong tôi lại về Bình Định chứ không đi đâu cả." Quả là vậy. Cuối năm 1985 tốt nghiệp, tôi lại xách ba lô trở về với Phòng văn nghệ, với căn nhà trong hẻm vừa hẹp vừa dốc phố Nguyễn Thái Học. Nhiều bạn học của tôi ra trường đều tìm cách ở lại Hà Nội, dù họ chẳng có biên chế hay hộ khẩu gì ở thủ đô. Thế mà vài năm sau, họ đã là phó tổng biên tập, tổng biên tập những báo, tạp chí, nhà xuất bản tầm cỡ cả.

Các anh, chị, em tôi làm việc ở Hà Nội. Ai cũng khuyên tôi nên về ngoài này cho có anh có em. Nhưng tôi vẫn trở lại Bình Định mà chẳng băn khoăn gì nhiều. Vừa làm chuyên môn nghiệp vụ ở Sở Văn hóa, tôi vừa say mê làm thơ, viết báo, rèn luyện cho ngòi bút ngày một trưởng thành. Những tập thơ lần lượt ra đời trên đất Bình Định: "Đêm huyền diệu" (1988), "Viết giữa ngày thường (1989), "Cỏ biếc"(1991), "Đoản khúc" (1995), Lắng nghe nhịp sống" (1996), "Cõi người" (1999) và một số tập thơ, tập truyện cho thiếu nhi. Những bài thơ viết về Bình Định được bạn đọc yêu thích, như "Bình Định":

Đêm Bình Định trăng rải vàng mái phố

Thị trấn vang khuya khoắt tiếng còi tàu

Như "Quy Nhơn":

Không ngủ mơ cùng tượng đài chiến thắng

Quy Nhơn trong dáng đẹp Quang Trung, kiêu hãnh đi lên!

Những bài thơ về đất nước nhưng ra đời ở Quy Nhơn: "Ru bên hồ Gươm","Tiếng vạc","Vệ Nữ","Sa Cần","Đêm diễn","Trước màu cỏ biếc", "Đất nước tiếng đàn"… được nhiều người nhớ. Từ đất này, tôi đã trở thành hội viên Hội Nhà báo Việt Nam, rồi Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam. Tôi bước vào "ngôi đền thiêng" nhiều người mơ ước bằng chính khả năng của mình. Tôi không phải người tài hoa. Tôi chỉ có chút năng khiếu và sự lao động cần cù, được vốn sống phong phú bồi đắp nguồn cảm xúc mà trưởng thành. Truyền thống thi ca của vùng đất này cũng góp phần cho tôi thành một nhà văn, nhà báo. Tôi xin vô cùng cảm tạ.

Bây giờ tôi đã trở thành một trong những cây bút sung sức của Bình Định, cả trên văn đàn và báo chí. Tôi vốn sống giản dị, lại chẳng còn vướng bận vào chuyện danh lợi nên không ước vọng gì hơn ngoài việc sống vui, viết khỏe và viết hay. Thỉnh thoảng cho ra đời một tập thơ, một cuốn sách cho thiếu nhi và được độc giả đón nhận. Đó là niềm hạnh phúc lớn của người cầm bút.

Bình Định ơi! Dù ai đi đâu về đâu, tôi vẫn nguyện mãi mãi gắn bó cùng Người.

. Nguyễn Văn Chương