Đêm nay, ngồi dưới ánh trăng rằm cuối hạ, tôi nghĩ về Cát Hải của huyện Phù Cát quê tôi. Quê tôi không xa thành phố Quy Nhơn là mấy, đêm đêm lên núi Vọng Phu là thấy đèn hoa phố thị trùng trùng giữa biển xanh và đầm Thị Nại.
Mùa hè năm 1964, Cát Hải quê tôi được giải phóng. Tôi còn nhớ bãi biển quê tôi đã mọc lên những rừng chông tre, những hầm chông, cạm bẫy giăng mắc khắp các ngã đường chống quân thù đột nhập. Dân làng tôi cũng có lúc phải bỏ làng tản cư lên hang Tạm, hang Bà Mô trên rặng núi Bà để tránh giặc càn quét và lánh bom. Thuở ấy, tôi chỉ là một cậu bé ngày ngày ngồi trầm tư bên vách đá cheo leo nhìn xuống ngôi làng đang tả tơi dưới những trận pháo bầy, bom lũ. Có những đợt bom nổ làm rung rinh hang núi, đất đá tuôn bay rào rào, phủ đầy trên mình tôi và bộ quần áo cộc đen đã vá. Vẳng nghe đây đó có người chết và bị thương. Trong trí óc nhỏ nhoi đẫm máu và nước mắt, tôi theo mẹ về làng, chong đèn cho mẹ cấy đêm và lấy thêm lương thực. Dưới ánh lửa chập chờn, tôi thấy ông Mười Thân - người dân xóm Ba đang ngồi hơ vết thương nơi ống chân trên lửa cho cầm máu, hình ảnh ấy giờ đây còn thấy nao lòng…
Làng kháng chiến lại vang lên tiếng hát: "Giặc càn ta đánh…, giặc đi là ruộng xanh". Ban ngày thì "vườn không nhà trống", nhưng đêm về làng lại đông vui: người đi họp chợ, kẻ đi cày, thanh niên sinh hoạt hội, đoàn, tình nguyện theo quân giải phóng miền Nam…
Tôi còn nhớ một buổi trưa mùa thu 1965, lúc mặt trời đang ngả vào làng tôi hiu quạnh, thấp thoáng vài toán dân quân tuần phòng dưới nắng, chợt tiếng phản lực xẹt qua bầu trời gầm rú, bom nổ long trời lở đất, rất nhiều lưỡi lửa liếm qua cửa hầm tôi đang trú ẩn, làng tôi bốc cháy đùng đùng, những vòng tay quỷ lửa đang siết chặt cửa rừng. Tôi tưởng mình chết thui trong bể lửa. Khi tỉnh dậy, tôi bò ra khỏi căn hầm tro bụi, chuồng bò và nhà tôi đang cháy dở, một con nghé đang ù me tìm mẹ. Cha tôi dẫn cả nhà chạy ra giữa đồng tránh lửa, nhưng giữa đồng là mục tiêu của máy bay oanh kích, người chết đang nằm rải rác trong làn đạn gào thét. May quá, cả nhà tôi thoát chết nhờ một chiếc hầm ếch bên vệ đường…
Mùa thu năm 1966, quê tôi bị Sư đoàn Mãnh Hổ Nam Hàn càn quét, xúc tát, dồn dân lên khu dồn Gò Mít (Phù Cát). Người dân quê tôi đành bỏ làng mà đi, dẫu thương, dẫu nhớ; bỏ chim ca trái chín trên cành; bỏ mồ mả ông bà trong đất; đỉnh núi Vọng Phu ngày đêm vò võ đợi người về giữa một vùng trắng dân, trắng đất, biển buồn ôm cánh đồng hoang chạy dài… Chín năm ở khu dồn Gò Mít là chín năm lao dịch, người dân quê tôi chỉ còn biết bán sức mình kiếm sống, khu dồn trở thành khu chợ bán lao động rẻ mạt cho những kẻ giàu có và quan quyền cần thuê mướn vú em, ở đợ, gia đình tôi vẫn ở khu dồn, vì tôi là con một, nên cha mẹ tôi vất vả lắm mới đủ tiền cho tôi ăn học.
Trước ngày 30 tháng Tư năm 1975, bà con quê tôi đã tự động bung khu dồn, gánh đồ đạc về làng, đi suốt ngày đêm, lòng vui như mở hội. Làng tôi đã trở thành rừng rậm hoang vu, cây tảo nhơn mọc tràn trên nền cũ, cỏ lút đồng hoang, bời bời tiếng chim "bắt cô trói cột". Bà con quê tôi bắt đầu mài rựa, phát dọn lại nền xưa, đêm đêm chúng tôi ngồi quây quần bên nhau canh chừng thú dữ. Nhiều mái nhà tranh mọc lên. Chúng tôi bắt đầu đào gốc, đốt cỏ đồng, khai hoang phục hóa, gieo lại hạt mầm. Vụ bắp đầu tiên được mùa, mùi bắp nướng thơm lừng khắp ngõ và khi đến mùa lúa mới, bưng bát cơm mà lòng cứ bồi hồi thoảng nghe hương đất hương trời… Có tiếng trẻ con hàng xóm mới chào đời đang lên tiếng khóc…, đầm ấm quá chừng, sau những mùa khổ đau, cơ cực.
Cát Hải ngày nay đã sáng trưng ánh điện. "Bắt núi cúi đầu giải phóng đôi vai!", ôi giấc mơ ngàn đời nay đã thành hiện thực. Con đường và những ngả đường mở ra tương lai tươi sáng. Xe cộ dập dìu bon bon qua những ruộng hành, đậu phụng, sáng sáng, chiều chiều giếng đóng thay rồng phun nước như phun những ước vọng ngàn đời đầm đìa mặt đất. Quê tôi sẽ trở thành trọng điểm du lịch sinh thái; sẽ có bãi lướt sóng, bể tắm bùn, leo núi và sân gôn. Rừng Cát Hải là rừng nguyên sinh, nhiều giống chim thú quý hiếm, biển Cát Hải thuộc vùng bãi ngang, ghềnh đá chập chồng, nhiều loài hải sản quý sinh sôi nảy nở như: hải sâm, tôm hùm… Đến mùa tôm là ven biển Cát Hải lại rộn ràng khách thương hồ mua tôm giống, cùng với ngư dân mọi miền về đây mở hội "chài tôm". Nuôi tôm trên cát đã thành công. Cứ mô hình này nhân rộng ra thì tương lai Cát Hải sẽ hết đói nghèo, cộng với thế mạnh của rừng biển quê hương và đất thâm canh hành, lạc, giấc mơ đời đời đang dần hiện thực trong ánh mắt, trong mỗi cuộc đời con người dân Cát Hải như Vọng Phu mừng gặp lại chồng!
. Khổng Vĩnh Nguyên |
