Thất thoát trong đầu tư xây dựng đang là nỗi bức xúc, một căn bệnh nhức nhối từ nhiều năm nay. Để khắc phục tình trạng này, Bộ Kế hoạch - Đầu tư đề ra một giải pháp mới: Giám sát cộng đồng. Theo đó, bất kỳ một dự án nào được thực hiện, chính quyền địa phương, các đoàn thể và nhân dân địa phương đó phải biết, phải giám sát và kiểm tra được.

Đây là một ý tưởng rất hay, được dư luận đồng tình, xuất phát từ phương châm "dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra". Nhưng từ được biết, được bàn đến được làm, được kiểm tra là một chuỗi công việc vô cùng phức tạp, khó khăn, cần cả con người, cơ chế, biện pháp, phương thức, trách nhiệm, thời gian, kiến thức và phương tiện...

Cả năm 2004, ngành Thanh tra của tỉnh, huyện, các sở ở Bình Định chỉ kết thúc được 16 cuộc thanh tra trên lĩnh vực quản lý đầu tư xây dựng, phát hiện sai phạm chỉ có 4,951 tỉ đồng. Cả tỉnh có đến vài trăm dự án lớn nhỏ các cấp, chắc chắn cơ quan chức năng khó kiểm tra hết. Vậy khi sử dụng phương sách giám sát cộng đồng thì sẽ thực thi theo cơ chế nào, giám sát theo kiểu gì? Nếu giám sát qua báo cáo tại các hội nghị thì chắc chắn không có tác dụng. Nếu kiểm tra bằng tổ chức ban đại diện của dân thì tổ chức, nhân sự và quyền hạn ra sao? Còn nếu dân phải thuê cơ quan chức năng có nghiệp vụ giám sát, kiểm tra thì đâu lại vào đấy. Nếu kiểm tra, giám sát trực tiếp từ hồ sơ kỹ thuật, chi tiêu vốn đầu tư và sử dụng vật liệu thì phải có người hiểu biết chuyên môn, nắm vững kiến thức chuyên ngành, trong khi trình độ cán bộ địa phương của ta hiện nay chắc chắn không đáp ứng được...

Phó Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho rằng nếu ngăn chặn được thất thoát trong đầu tư xây dựng sẽ tạo ra khả năng tăng trưởng từ 1-2%. Nếu tính con số tuyệt đối, đây sẽ là mức tăng trưởng rất lớn cho cả nước và từng tỉnh. Chủ trương giám sát cộng đồng trong xây dựng nếu thực hiện tốt sẽ là biện pháp hữu hiệu để ngăn chặn thất thoát. Vì vậy, ngay từ bây giờ, chính quyền các cấp nên bàn định các mặt cho thấu đáo, tuyên truyền rộng rãi, chuẩn bị cả tổ chức, con người, kiến thức và phương tiện cùng những quy định quyền hạn của cộng đồng, trách nhiệm cung cấp thông tin, tài liệu của nhà thầu và của chủ đầu tư cho công cuộc giám sát, kiểm tra. Nếu không tổ chức giám sát đúng yêu cầu, chỉ làm qua loa, sẽ là tấm mộc che cho bọn tham nhũng tiếp tục đục khoét và thất thoát trong xây dựng lại càng trở thành cái ung nhọt đau đớn hơn, trầm trọng hơn khi chưa giám sát. 

. Trần Công Huyền