Hai người già nguyên là vợ chồng, đều ở tuổi "cổ lai hy", nhưng phải thưa kiện nhau ra tòa vì muốn được độc quyền sử dụng thửa đất mà cách nay 50 năm họ đã tạo dựng nên một mái ấm. Thế nhưng, khi tòa triệu tập, cả cụ ông lẫn cụ bà không ai chịu làm nguyên đơn dân sự để làm nghĩa vụ nộp tạm ứng án phí, cho nên tòa không thể thụ lý giải quyết.
Năm 1950, ông Ngô Đăng Dung, sinh năm 1929 và bà Nguyễn Thị Kiểm, sinh năm 1932 đã sống với nhau như vợ chồng; sinh được 2 người con gái và trú tại thôn Chánh Lợi, xã Cát Khánh, huyện Phù Cát. Năm 1954, ông Dung tập kết ra Bắc, sau này mất liên lạc, cả ông Dung và bà Kiểm đều lập gia đình và sinh con. Sau ngày giải phóng, ông Dung có về quê nhưng tình nghĩa vợ chồng (theo hôn nhân thực tế) của ông Dung và bà Kiểm không còn nữa. Sau đó ông Dung cùng vợ con sinh sống ở tỉnh Bình Thuận. Bà Kiểm đã sống gần hết đời người trên thửa đất và ngôi nhà ở thôn Chánh Lợi này. Đã bao lần bà phải xây cất lại ngôi nhà, lần gần đây nhất là năm 1972, và hiện nó đã sập đổ gần hết. Biết không thể chống chọi được mùa mưa sắp tới, bà Kiểm đã mua đầy đủ vật liệu, tháo dỡ nhà cũ để chuẩn bị xây lại, thì bị ông Dung và người bà con của ông ngăn cản. Ông Dung dù đã nửa thế kỷ phiêu bạt, nay trở về và cho rằng đất của cha mẹ ông cho ông lúc thành thân, bây giờ phải đòi lại, nên không cho bà Kiểm xây cất nhà ở.
 |
|
Bà Nguyễn Thị Kiểm trước căn nhà đã xuống cấp trầm trọng |
Ngày 29-4-2004 ông Dung có đơn khiếu nại gửi đến UBND xã Cát Khánh. Bà Kiểm cũng đã báo cáo sự việc đến UBND xã Cát Khánh giải quyết. Nhưng, vì đất ở của bà Kiểm đã có giấy "Chứng nhận quyền sử dụng đất", do UBND huyện Phù Cát cấp năm 1997, trên cơ sở khai báo và công khai niêm yết năm 1993, không có ai tranh chấp đất với bà Kiểm (sau 1 năm theo quy định của Nhà nước); nên UBND xã không có thẩm quyền giải quyết và chuyển vụ việc đến TAND huyện Phù Cát. Nhiều lần tòa triệu tập nhưng ông Dung vắng mặt, đến lần triệu tập cuối ngày 20-7-2004, mới có mặt ông Dung, bà Kiểm; tòa yêu cầu phải xác định nguyên đơn của vụ tranh chấp. Ông Dung cho rằng đất của ông nên ông không cho người khác xây cất nhà ở, dù đó là vợ cũ của ông, ông không khởi kiện đến tòa nên không phải là nguyên đơn để phải nộp tạm ứng án phí như quy định. Bà Kiểm thì lại càng không phải nguyên đơn, bà cho rằng bà đã sống hợp pháp trên thửa đất này tròn 50 năm không có ai tranh chấp; hơn nữa, bà đã có "Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất", nên bà có quyền xây cất, sửa chữa nhà ở, người nào ngăn cản, xâm phạm là trái pháp luật.
Một vụ tranh chấp dân sự, nhưng không ai chịu làm nguyên đơn nên TAND huyện Phù Cát không thể thụ lý. Về nguyên tắc, đất đang có tranh chấp nên chính quyền địa phương yêu cầu tạm dừng việc xây cất nhà ở, chuyển nhượng, mua bán quyền sử dụng đất…; nhưng không thể lợi dụng những quy định này để một bên cố tình trì hoãn, làm khó cho bên kia. Theo chúng tôi, UBND xã Cát Khánh cần thông báo cho ông Dung trong thời gian nhất định phải thưa kiện ra tòa, nếu có tranh chấp, bởi chính quyền địa phương và nhất là bà Kiểm không thể cứ bị động chờ đợi sự "chậm chạp thưa kiện" của ông Dung. Mặt khác, những người họ hàng của ông Dung đã thường xuyên đến ngăn cản, dọa nạt việc xây cất nhà ở của bà Kiểm là trái pháp luật, chính quyền địa phương cần phải nhắc nhở và có biện pháp xử lý thích đáng, không để những tranh chấp dân sự dẫn đến những hậu quả đáng tiếc.
. Ngọc Diên | 
