Cốm đỗ đen là một loại bánh được làm bằng đường, nếp và đỗ đen. Người Bình Định ở vùng nông thôn thường làm loại bánh này trong những dịp giỗ, tết. Cốm làm thành từng cây, xắt lát sắp ra dĩa cùng với một số bánh khác như bánh in, bánh bột đậu...

Để làm món cốm đỗ đen thì cứ hai lon nếp, hai lon đậu với một kg đường mía vàng. Đỗ đen chọn loại đều hạt, đem luộc thật chín rồi đổ ra rổ để thật ráo nước. Chọn nếp mới nấu xôi, sao cho vừa, xôi không nhão, cũng không khô. Nếu xôi bị nhão thì cốm sẽ không nguyên hạt, không được ngon và đẹp mắt, còn xôi khô thì cốm sẽ bị lại đường, sống, cứng. Nấu xôi xong, giở ra rổ để nguội. Trút đường ra chảo to, trộn đường cùng với đỗ đen đã luộc chín, để khoảng chừng mười lăm đến hai mươi phút cho đỗ ngấm đường, rồi bắc lên lò than lửa riu riu, cho xôi vào chảo trộn đều tay cùng với ít gừng tươi giã nhỏ. Đảo liên tục cho đến khi đường tới là đã món cốm đỗ đen.

Muốn biết cốm tới hay chưa, chỉ cần sờ vào cốm mà thấy không dính tay là được. Trút cốm ra mâm, lăn tròn thành từng cây to cỡ cổ tay người lớn, dài khoảng một gang tay. Khi lăn cốm, nhớ rưới bột nếp xung quanh. Cốm làm xong để nguội, sắp vào quả. Làm cốm đỗ đen rất tốn công nên hiện nay ít người làm. Tuy vậy, món cốm dân dã, mang hương vị đồng quê này vẫn hằn sâu trong tâm tưởng nhiều người xa quê.

. Phước Lộc