Lịch có ở các đầm nước lợ như Thị Nại, Đề Gi… Có nhiều loại lịch song ngon nhất là lịch huyết, thứ đến là lịch cát. Lịch huyết nhỏ hơn lịch cát, mình màu đỏ nâu, con to cỡ bằng ngón tay út người lớn, loại nhỏ bằng chiếc đũa con.
Vào mùa mưa, khi trời mưa to nước từ các sông tràn xuống đầm thì bắt đầu có lịch huyết. Bắt lịch huyết bằng cách đón đáy hoặc bằng lưới giã cào. Còn lịch cát có màu trắng, xuất hiện vào mùa nước cạn khoảng từ tháng 4, 5, 6 âm lịch. Có nơi bắt lịch cát bằng cách đào hang.
Lịch huyết là một món ăn ngon, nhiều người ưa thích. Thịt lịch béo, thơm ngon và ngọt, xương lại mềm. Với ai đã từng ăn món lịch huyết rồi thì rất ghiền. Hễ thấy trời mưa to là ngay sáng hôm sau đã lo tìm mua cho bằng được về ăn. Cách chế biến lịch huyết như sau: Lịch mua về chà với muối cho sạch nhớt, cắt khúc cỡ 4-5cm, ướp hành, tiêu, ớt, nghệ, nước mắm đầy đủ. Với món um thì khử dầu cho tới, trút tô lịch huyết đã ướp vào đảo nhanh tay, cùng với chuối chát, khế. Lịch vừa chín tới thì cho lá lốt, ngổ, hành lá vào, trộn đều, nhắc xuống. Lịch um bốc mùi thơm phức, lai rai với vài ly Bầu Đá thì không thua bất cứ đặc sản nào.
Món cháo lịch cũng cực kỳ ngon, hấp dẫn. Gạo lúa mới nấu loãng vừa chín tới, trút tô lịch huyết đã ướp đầy đủ gia vị mắm muối vào rồi đợi sôi lên, nêm nếm vừa ăn, nhắc xuống. Nồi cháo lịch trông thật bắt mắt với một lớp váng dầu màu vàng của nghệ cùng với chất béo từ lịch huyết tiết ra.
Đặc biệt nhất là món lịch huyết nướng lá lốt. Chà lịch huyết cho sạch nhớt, để nguyên cả con ướp gia vị cho thấm, lót lá lốt vào vỉ rồi nướng lửa than riu riu. Khi lịch gần chín, chất béo từ lịch huyết tiết ra ướt cả cả lá, còn lịch thì cong vòng tròn với lấm tấm ớt nghệ, tiêu, bốc mùi thơm lựng. Lịch nướng ngon, ngọt hơn lịch um ở chỗ, lịch nướng để nguyên con, không cắt ra nên huyết của lịch còn nguyên, tạo nên độ ngon, ngọt của lịch.
So với các loại đặc sản khác thì giá lịch không cao lắm. Ở Quy Nhơn, lịch huyết giá 15.000-20.000 đồng/kg. Còn lịch cát thì rất rẻ, 1.000-1.500 đồng/chục con, nhưng giá trị dinh dưỡng cao. Mua khoảng 40-50 con là cả nhà ăn thoải mái.
. Phước Lộc | 
