Quê tôi ở một vùng biển thuộc huyện Phù Mỹ (Bình Ðịnh). Cứ đến Tết, tôi lại cố thu xếp để được về quê. Dân biển ở đây ăn Tết rất vui và "xôm". "Xôm" là nhà nào cũng phải có được mấy ký thịt heo, bò thưng, mấy ràng bánh tráng, bánh tét, thẩu kiệu mặn, một can rượu Mỹ Thọ khoảng 5-6 lít rồi bánh mứt, hạt dưa... và bằng mọi giá, dẫu biển êm hay biển động, cá ít, cá nhiều... cũng phải có một nồi cá ngừ kho - món "đặc sản" vùng biển miền Trung - và dăm ba giề chả cá hấp tròn tròn với đường kính khoảng hơn một gang tay.

Cá ngừ kho làm đơn giản. Chọn cá tươi, làm sạch và xắt thành từng khúc. Giã hành với muối hột, tiêu ướp để chừng một giờ đồng hồ cho ngấm, đun một nồi nước sôi, thả cá vào cùng mấy trái ớt chín đỏ, khi ăn thì dầm nhuyễn ớt. Bữa cúng chiều 30, vào ba ngày mùng 1, mùng 2, mùng 3 trên mâm cơm mời ông bà, thì không thể thiếu được đĩa cá kho ngọt (kho kiểu đó người miền Trung kêu là kho ngọt). Bát cơm gạo trắng thơm lừng mùi lúa mới ăn cùng miếng cá ngừ kho đậm đà, vị bùi béo của cá, vị cay của tiêu, ớt, thoang thoảng hương thơm của hành...

Ngoài nồi cá ngừ kho ngọt, dù bận rộn đến đâu cũng người dân ở đây làm dăm ba giề chả cá để hấp. Chả cá có thể làm bằng cá thu, cá mối, cá chuồn, cá nhồng, làm sạch, nạo thịt cá, đem băm nhuyễn, nêm chút gia vị, rồi bỏ vào cối quết mạnh, chắc và đều tay. Thoa dầu lên đĩa làm khuôn để cho khỏi dính và bỏ vào nồi hấp. Cá vừa chín tới hương thơm tỏa ra thơm lựng khắp gian nhà. Ba bữa Tết người dân vùng biển có món chả cá, mời bạn bè thân thiết đến lai rai hay để làm món ăn dự phòng. Làm mồi uống rượu thì xắt hình con thoi, hình chữ nhật chiên giòn hoặc để nguyên khi vừa hấp...

Rượu Mỹ Thọ, mồi chả cá chấm ớt tương, nhâm nhi giữa không gian xuân tươi đẹp, vào lúc không phải tất bật với chuyện tôm cá, biển khơi, tàu bè... chung quanh là gia đình, bạn bè đầm ấm, vui vẻ, thật không còn có cái thú nào bằng.

. Theo ND