Giáng sinh là đề tài đẹp của nhiều ca khúc. Và cũng nhiều ca khúc gắn với Giáng sinh đã in đậm dấu ấn của mình trong âm nhạc. Không kể đến những ca khúc gần như đã là thánh ca bởi sự phổ biến xuyên biên giới, bởi giá trị nhân văn của nó. Chỉ kể đến những tình khúc không thôi, đã thấy đó là cả một sự mênh mông.

Ai đã từng đã từng một lần đưa người tình dạo chơi trong đêm Giáng sinh, từng cùng chờ đợi thời khắc giao hòa khi lòng người mở ra cùng với đất trời se se lạnh hẳn sẽ không quên tình khúc nổi tiếng Bài thánh ca buồn của Nguyên Vũ. (bấm vào đây để nghe Bài thánh ca buồn)

Bài hát có tựa đề… không vui, và ngay ở đầu đã là một câu hỏi rất buồn. Bài thánh ca đó còn nhớ không em, Noel năm nào chúng mình có đôi… Khi nghe tình khúc này lần đầu, tôi - một cậu bé mới lớn, chưa biết "bể khổ" của tình trường nó bao la đến đâu, nhưng cũng lờ mờ thấy rằng - dấn thân vào đó hẳn là sẽ khổ sở vô cùng. Nhưng xem chừng cũng thập phần thi vị. Chẳng thế mà dù chưa đặt chân đến Đà Lạt mộng mơ, tôi đã tin rằng nhạc sĩ viết tình khúc này hẳn đã gắn bó với xứ sở này mật thiết lắm. Chí ít cũng gởi lại ở thành phố vừa đi đã mỏi, đồi thông chập chùng, mây mù bãng lãng một mối tình.

Có dịp học ở Đà Lạt mấy năm tôi lại thấy mình có lý. Đến khi nghe tác giả kể lại căn nguyên của ca khúc tôi mới thấy cái sự tưởng tượng của mình thật chả là cái đinh gì so với thực tế. Xin chép ra đây để các bạn cùng thưởng lãm…

Bài Thánh ca buồn được viết trong hai giờ đồng hồ, vào tháng 10-1972 và ngay lập tức được hãng đĩa Sơn Ca mua độc quyền, ca sĩ Thái Châu là người đầu tiên thể hiện... Nhạc sĩ Nguyễn Vũ đã gửi trong đó những nỗi niềm hoài nhớ về một hình bóng người thiếu nữ xa xôi.

Nhạc sĩ Nguyễn Vũ sinh năm 1944 tại Hà Nội nhưng suốt thời niên thiếu ông sống ở Đà Lạt. Chú ruột dạy vĩ cầm, bạn của bố ông cũng là nhạc sĩ, vì thế từ nhỏ Nguyễn Vũ đã hát cho Ban thiếu nhi Đài Phát thanh Đà Lạt. Nhạc sĩ Nguyên Vũ kể rằng - Thuở ấy tôi là một cậu bé 14 tuổi, ngày ngày đi lễ ở nhà thờ Con gà - Đà Lạt, sở dĩ tôi “chịu khó” đi lễ bởi vì phát hiện ra một cô gái rất xinh và ngoan đạo mỗi ngày vẫn ngang qua ngõ nhà tôi để đến nhà thờ. Trái tim vụng dại của thằng con trai mới lớn đập loạn nhịp trước bóng hình thiếu nữ tóc xõa vai mềm bềnh bồng trong gió cao nguyên. Ngày lại qua ngày suốt hơn ba tháng trời tôi âm thầm, lầm lũi làm “cái đuôi” cô ấy, kẻ trước người sau đi về mỗi bận trên 3 km đường đèo nhưng một lời bẻ đôi không dám thốt.

“Lòng thành” của tôi chỉ được hưởng một “ân huệ” cỏn con: Tôi được biết cô ấy tên Th., lớn hơn tôi 2 tuổi... Thế rồi một buổi chiều gần lễ Giáng sinh năm 1958, tan lễ ra thì trời đổ mưa, “đối tượng” của tôi nép vội vào mái hiên trú mưa, tôi cũng... trú tạm bên cạnh, hai người chỉ cách nhau độ một gang tay. Hòa lẫn trong tiếng mưa là giai điệu quen thuộc của bản Thánh ca Đêm Thánh vô cùng (Silent night) vẳng ra từ ngôi nhà gần đấy: Đêm Thánh vô cùng, giây phút tưng bừng, đất với trời, se chữ đồng, đêm nay Chúa con thần thánh tôn thờ.... Th. đưa tay hứng lấy những giọt nước mưa và khẽ hát theo.

Tôi lặng người. Giọng hát Th. sao mà buồn da diết. Tự dưng tôi cảm thấy hết... sợ quê, khẽ đưa tay vuốt nhẹ lên... những hạt mưa bụi li ti bám bên ngoài chiếc áo ấm của Th., bất chợt Th. quay sang tôi nhoẻn miệng cười. Mưa tạnh, “người trong mộng” đã khuất dạng tự bao giờ mà thằng con trai 14 tuổi vẫn còn đứng ngẩn ngơ như “một nửa hồn tôi mất”.

Ba ngày sau gia đình tôi chuyển vào Sài Gòn sinh sống, thế là hết. Tâm trạng tôi lúc đó y như người vừa đánh mất một vật quý giá. Từ đó mỗi khi chợt nghe bài Thánh ca Đêm Thánh vô cùng lòng tôi lại tái tê với ánh mắt, nụ cười hồn nhiên, thánh thiện tựa thiên thần của “người ấy”. Ôm hình bóng ấy cho đến mãi 14 năm sau, tình cờ nghe lại Đêm Thánh vô cùng từ chiếc máy đĩa bỗng dưng cảm xúc từ một mối tình thánh thiện, hồn nhiên như trẻ thơ - tưởng như đã vùi sâu dưới lớp bụi thời gian - chợt ùa về trong ký ức, thôi thúc tôi”...

Thiếu nữ Đà Lạt có tiếng là xinh, là quyến rũ. Không biết ngày xưa tiền nhân của tôi đã bối rối đến mức nào khi gặp cô gái Huế - Học trò Bình Định ra thi/ thấy cô gái Huế chân đi không đành, chứ tôi và cũng nhiều gã trai khác đã từng lò dò bám theo nhiều thiếu nữ Đà Lạt để ngắm… cái dáng đi. Và cũng chỉ có thế, không hơn. Nhiều người xác nhận rằng - Mùa Noel, tức là quãng từ đầu tháng 12 đến Tết Dương lịch, - là lúc Đà Lạt đẹp nhất trong năm. Đó là lúc trời lạnh se sắt, những đám mây anh đào cứ bập bềnh ven hồ Xuân Hương, dọc những lối đi trong Đại học Đà Lạt, trước ngõ của nhiều nhà phố… Môi, má thiếu nữ như hồng hơn. Mắt của họ như long lanh hơn. Nếu thả bộ trên phố trong chiều, những hồi chuông nhà thờ ngân vang thong thả, giai điệu của Bài thánh ca buồn chắc chắc bãng lãng trong hồn bạn. Đây cũng là lúc ca khúc ngọt ngào nhất trong năm. Noel mà…

Ca sĩ Thái Châu là người đầu tiên đưa Bài thánh ca buồn đến với công chúng. Nhưng ca sĩ Elvis Phương mới là người xuất sắc nhất. 34 năm qua, đã thêm nhiều người hát tình khúc vang bóng này. Mới đây, cả Đàm Vĩnh Hưng cũng phát hành album có tình khúc ấy. Nhưng công bằng mà nói vẫn chưa ai sánh được với Elvis Phương.

Dẫu rằng tựa của ca khúc là Bài thánh ca buồn, câu chuyện trong ca khúc ấy cũng là một câu chuyện buồn, nhưng khi chinh phục lòng người, âm nhạc của ca khúc không khiến người ta bi lụy, sầu thảm. Mà ngược lại, hoài niệm về quá vãng còn làm người ta sống tốt hơn, thêm tin yêu vào cuộc sống và tình yêu. Nếu không như thế, hẳn tình khúc này khó vượt thời gian mà vang vọng đến hôm nay. Mùa Noel năm nay, Quy Nhơn lạnh se sắt, có lẽ đã đến lúc bạn nên nghe lại tình khúc này thêm một lần nữa để đón mừng Giáng Sinh  (bấm vào đây để nghe Bài thánh ca buồn).

• Kiều Phong