Trống trận Quang Trung sẽ được biểu diễn tại festival năm nay. Ảnh: T.Đ

Một nhà văn của Bình Định đã ví von quê mình bằng một hình ảnh “đất võ trời văn”. Có lẽ không có câu nào chính xác hơn thế. Bình Định là miền đất võ thì không có gì phải bàn cãi nữa: “Con gái Bình Định cầm roi đi quyền” mà! Còn nói đây là mảnh đất của văn chương thì không phải ai cũng tường. Cha đẻ của hát bội-nhà thơ, nhà viết tuồng Đào Tấn là quê Tuy Phước- Bình Định. Mảnh đất này cũng là nơi nhà thơ lớn Xuân Diệu sinh ra, nơi ươm mầm những tài năng xuất sắc cho nền thi ca dân tộc  như  Hàn Mặc Tử, Chế Lan Viên, Quách Tấn, Yến Lan. Nơi đây, Trịnh Công Sơn đã viết những ca khúc hay nhất của đời mình … Bấy nhiêu đó đủ để gọi tên “trời văn” trên miền đất võ được rồi. Những nhà tổ chức festival Tây Sơn năm nay cũng sẽ dựa vào cái “sườn” ấy để triển khai cuộc chơi lớn của mình.

Lần theo đất võ

Tại Bình Định hiện nay, có hàng chục võ đường nổi tiếng trong cả nước với những võ sư tên tuổi một thời. Mùa hè năm rồi, tại Quy Nhớn đã diễn ra một cuộc hội thảo quy tụ nhiều võ sư lừng danh không chỉ của Bình Định mà còn có nhiều võ sư nổi tiếng trong nước và thế giới. Thương hiệu võ mang nhãn “Made in Bình Định” đã có mặt tại Nga, Pháp, Nhật, Ucraina. Dịp festival đầu tiên này sẽ là nơi gặp gỡ, giao lưu của nhiều làng võ nổi tiếng của Bình Định. Song có lẽ, ấn tượng nhất vẫn là các thế võ đã được truyền đời từ thời Tây Sơn. Chị Võ Thị Thuận, người phụ nữ mảnh mai, hậu duệ của nhà Tây Sơn, giờ phụ trách tổ biểu diễn võ thuật của Bảo tàng Quang Trung, suốt mấy chục năm qua đã chinh phục du khách trong và ngoài nước bằng những động tác điêu luyện khi thể hiện trên 12 chiếc trống , dân Tây Sơn gọi là “trống trận Quang Trung”. Cả một thế giới trận mạc như dồn tụ về 12 chiếc trống này, lúc dập dồn thúc trận, khi vui nhộn thu quân. Gần 30 năm qua, tại Bảo tàng Quang Trung, khách thập phương vừa xem chị Thuận biểu diễn trống trận, vừa chứng kiến những thế võ cổ truyền của người Bình Định, song trong dịp festival này, một cuộc biểu dương tinh thần thượng võ của người Bình Định sẽ được triển khai một cách hệ thống và bài bản. Qua lễ hội này, khách đường xa có thể hình dung được một phần máu thịt của người Bình Định và hiểu được vì sao, qua bao nhiêu binh lửa và hận thù, võ Bình Định từ thời Tây Sơn vẫn trường tồn với thời gian cho đến hôm nay.

Tháp Dương Long - địa chỉ thu hút rất đông khách thập phương. Ảnh: T.Đ

Trời văn

Những nhà tổ chức dự định sẽ có cuộc hội ngộ giữa những người yêu văn chương nghệ thuật với các nhà thơ, nhạc sĩ nổi tiếng trong nước ngay tại đồi Ghềnh Ráng-nơi Hàn Mặc Tử yên giấc hơn 60 năm qua. Mấy năm trước, tỉnh Bình Định có ý định đặt tên cho nơi đây là đồi Thi Nhân. Theo đó, các nhà thơ Bình Định nổi tiếng một thời sẽ tề tựu về ngọn đồi quay mặt ra biển Đông này. Dự định có phần lãng mạn, song sẽ khó bề thực hiện vì nó phải được đặt trên nhiều cơ sở pháp lý và thuần phong của từng gia đình nữa. Cuộc hạnh ngộ ở bên kia thế giới của những nhà thơ từng là bạn một thời trên đất Quy Nhơn- Bình Định không biết bao giờ sẽ thực hiện được, song cuộc gặp gỡ giữa những người làm văn học nghệ thuật và khách tham dự  festival thì chắc chắn sẽ diễn ra trong năm nay, ngay tại Ghềnh Ráng.

Lần theo dấu chân của Đào Tấn, của Xuân Diệu, Hàn Mặc Tử, Chế Lan Viên …, khách thập phương sẽ hình dung ra phần nào về mảnh đất đã sản sinh và nuôi dưỡng những tài năng lớn cho đất nước. Những món ăn nổi tiếng nhưng vô cùng dân dã của người Bình Định cũng được dịp xuất hiện tại festival này. Cuộc hành hương về miền đất võ sẽ kéo dài trên một không gian rộng lớn từ vùng Tây Sơn cho đến miền duyên hải. Qua từng vùng đất, du khách lại có dịp chiêm ngưỡng những ngọn tháp Chàm nghìn tuổi trầm mặc với thời gian.

• Trần Đăng