Xe khách Bình Định tại Bến xe km8 Pacxe

Sự trắc trở do bất đồng ngôn ngữ chưa dừng lại ở đó khi nhà xe thu tiền xe của những hành khách người Lào. Loay hoay mãi chẳng biết nói thế nào để thu tiền, như chợt nhớ ra một cách, anh Tý nói với họ: “kip, kip…” (kip là loại tiền của Lào). Chẳng hiểu Tý nói gì, cả hành khách người Lào đều trố mắt nhìn. Nói bằng miệng không được, Tý cho tay vào túi quần móc ra tờ tiền kip Lào rồi chỉ vào đó. Tình hình chẳng cải thiện gì hơn khi họ đều lắc đầu không hiểu. Cuối cùng ông Danh đành phải chọn phương án gọi điện thoại cho một người quen là Việt kiều đang sinh sống tại Lào để nhờ giải quyết tình huống. Sau một hồi lâu học tiếng Lào qua điện thoại, ông cẩn thận ghi: “ngân kíp” là cho xin tiền; “thao đay” là bao nhiêu tiền; “cộp chay lai lai” là cảm ơn nhiều… Cầm tờ giấy trên tay, ông Danh đến bên từng hành khách Lào nói: “ngân kíp”, và ngay sau đó, họ chẳng cần hỏi giá mà liền rút tiền ra đưa. Không biết nói tiếng Lào nên có muốn đề nghị họ trả thêm tiền hơn nữa cũng không được, chị Nữ đành cầm tiền của các hành khách Lào. Chị Nữ nhẩm tính quãng đường so với giá tiền khách Lào đưa. “Paksé – Atôpư khoảng 200km, khách đưa 50.000 kíp (khoảng 80.000 đồng Việt Nam). "Té ra cước vận tải ở Lào cao thật…” - chị buột miệng khi tính ra giá cước hành khách Lào đưa khá hậu hĩnh hơn so với giá cước vận tải khách ở Việt Nam. Quay sang tôi, chị giải thích thêm: “Ở Việt Nam, với quãng đường 200km, giỏi lắm thì hành khách chỉ đưa 40.000 đồng, vậy mà ở đây họ đưa luôn 80.000 đồng mà chẳng hề trả giá”. Có một điều làm tôi khá ngạc nhiên, cho dù hành khách trên xe là già hay trẻ, giàu hay nghèo, tất cả đều trả đúng giá tiền mà chẳng hề trả treo, bớt xén.  

“Chọt, chọt…” – Một thanh niên người Lào chợt đứng chồm trên ghế rồi hét toáng lên khi xe chạy đến SêKông. Quay lại nhìn nhưng chẳng hiểu mô tê gì, tài xế tiếp tục đạp ga cho xe chạy. Ông Danh cẩn thận tra “từ điển” vừa mới ghi được nhưng chẳng có trang nào ghi từ “chọt”. “Chọt, chọt…” – Cậu thanh niên lại hét to hơn khi xe tiếp tục chạy. Đoán được hành động của cậu thanh niên, chị Nữ bảo tài xế: “Chắc họ bảo cho xe dừng lại đấy. Thử dừng xe xem sao”. Quả thật, sau khi chiếc xe dừng lại, cậu thanh niên nhanh chóng mang hành lý nhảy xuống xe. Thấy vậy, chị Nữ cười tâm đắc: “Ha ha, vậy là “chọt” có nghĩa là dừng xe…”. Cũng kể từ XêKông đến Atôpư, mỗi khi nghe tiếng “chọt, chọt…”, tài xế dừng xe lại là có một người xuống. Mở cuốn sổ ra, ông Danh tiếp tục bổ sung từ "chọt" vào… “từ điển” của mình.

Chưa dừng lại ở đó, trắc trở về sự bất đồng ngôn ngữ lại tiếp diễn khi xe đến trạm thu phí cầu đường ở XêKông. Sau khi chiếc xe dừng, một nhân viên trạm thu phí đến bên cửa xe xổ một tràng tiếng Lào. Chẳng hiểu gì, sau một hồi tra “từ điển”, ông Danh hỏi lại nhân viên thu phí: “Thao đay? (nghĩa là bao nhiêu tiền)”. “Mừng phanh (nghĩa là 10.000 kíp)” – Nghe rõ, nhưng từ này chưa có trong “từ điển” nên ông Danh đành chìa tờ giấy ra bảo nhân viên thu phí ghi vào đó… Ngay sau đó, con số 10.000 được ghi nguệch ngoạc trên tờ giấy. Qua khỏi trạm thu phí, ông Danh đến ngồi bên một thanh niên Lào còn lại trên xe, nhờ chỉ thêm vốn ngôn ngữ Lào. Ghi từ con số: 1, 2, 3…; 10, 20, 30…; 100, 200, 300… lên tờ giấy trắng, ông Danh nhờ anh ta phát âm rồi cẩn thận ghi vào tờ giấy.

Khi xe về đến địa phận Việt Nam, ông Danh thở phào rồi dặn dò nhà xe: “Rút kinh nghiệm lần này, sau này mỗi xe vận tải khách Quy Nhơn – Paksé phải được trang bị thêm một tấm bảng ghi những từ thông dụng để trao đổi với hành khách Lào. Có như vậy mới thu hút được khách Lào và phù hợp với tiêu chuẩn tuyến vận tải khách quốc tế…”

Chuyện bất đồng ngôn ngữ giữa nhà xe và hành khách Lào quả là những kỷ niệm vui và thật khó quên đối với nhà xe và hành khách người Việt trên chuyến xe hôm ấy. Và hơn nữa, đó còn là bài học kinh nghiệm cho Vataco nói riêng và cho những ai muốn hợp tác kinh doanh với đối tác nước ngoài.   

• Anh Tú