Thành phố đang hiện ra dưới tầm mắt của bạn. Ngắm Quy Nhơn có lẽ không góc nhìn nào đẹp hơn khi đứng hai vị trí trên đỉnh Vũng Chua (hoặc núi Bà Hỏa) và từ đây, bên cạnh tượng đài Đức Thánh Trần. Ảnh: Khắc Huấn

Ngay chân đồi, dưới vực sâu là mũi đá nhọn sắc hình giống chiếc nanh cọp, tục gọi là Gành Hổ. Ở đây còn có dấu tích của pháo đài Hổ Ky với những lỗ đặt súng thần công thời Tây Sơn vẫn còn sót lại. Hổ Ky hợp với Bãi Nhạn ở bên bờ kia (cách nhau chừng 700 - 800m), theo phong thuỷ, đây là thế “thủy khẩu giao nha” - một hình thế đẹp. Tạo  thế phòng thủ rất tốt.

Bán đảo Phương Mai với địa thế hùng hiểm che chắn cho đầm Thị Nại. Nơi đây còn có núi Tam Tòa, gắn với sự kiện Uy Minh Vương Lý Nhật Quang vào giúp vua Chiêm Thành dẹp loạn, được Bộ VH-TT công nhận Di tích lịch sử vào năm 1988.

Từ hang Dơi đến bãi Rạng và... dừng chân

Dưới thời Tây Sơn, vùng núi Hải Minh là nơi dựng nhiều hệ thống đồn lũy, pháo đài án ngữ cửa biển Thị Nại và nhiều súng đại bác ngăn không cho thuyền nhà Nguyễn từ ngoài biển tiến vào. Năm 1801 nơi đây đã diễn ra trận quyết chiến ác liệt nhất giữa đại quân Tây Sơn và nhà Nguyễn. Ngày nay ở khu vực này vẫn còn vài dấu tích đồn lũy bằng đá, pháo đài xây dựng từ thời này. Nếu không chắc đường mòn dẫn lên các vết tích, bạn có thể boa cho một em nhỏ làng chài 5 - 10 ngàn đồng và nhờ em dẫn đường, đường leo lên đỉnh khá mệt cho khách không quen chân, câu nói “sệt giọng đảo” khuyến khích mọi người cùng gắng sức: “Tời quơi tời, dân chơi mà sợ mưa rơi, mới đi một chút mệt rầu!”.

Ngược xuống theo con đường mòn trên núi về phía bãi cát dọc biển, hoặc theo vách đá dựng đứng, chừng khoảng 10 phút là bạn đến Hang Dơi. Nơi đây có một cái hang động, đi vào một đoạn khoảng 6 m là một cửa khe đá nhỏ, lách vào một hang khác, rồi cứ thế tiếp tục... Bị bỏ hoang lâu năm nên nay cát đã lấp gần hết lối vào cửa hang thứ hai, muốn vào tiếp bạn phải bới thêm một luồng cát phía dưới để trườn vào, việc này chỉ dành cho những du khách mạo hiểm và thích khám phá. Theo người dân địa phương truyền miệng lại rằng, ngày xưa hang này là lối vào của một con đường kéo dài đến tận giữa khu tượng đài Trần Hưng Đạo đầu bên kia, sau này sóng biển đẩy cát lấp dần mất đi. Nếu phục hồi được lối đi này chắc chắn sự hấp dẫn của Hải Minh sẽ tăng lên bội phần.

Bên phải hang Dơi là các ghềnh đá chạy tới chân khu vực trạm hải đăng. Bên trái hang, cách một ghềnh đá nhỏ là bãi Rạng - một bãi biển nhỏ còn hoang sơ và đẹp. Leo qua các đồi khác dọc triền núi, du khách đến các bãi khác, dân đảo gọi là bãi Rạng 2, bãi Rạng 3… Nơi đây chỉ có những bụi cây dại, những ghềnh đá nhô ra ngoài, cát trắng, những rạng đá ngầm, và các bãi biển trong veo để du khách thỏa mình trong sóng nước. Hình ảnh thường bắt gặp là những chiếc thuyền ra vào đánh cá. Gió đại dương như muốn thả vào hồn một góc nhỏ của biển trời Quy Nhơn. Ở những bãi biển này hoàn toàn không có hàng quán, cũng cách xa khu dân cư, đó là lý do vì sao chúng tôi khuyên bạn nên mang nước uống và một ít thức ăn. Đã đến lúc bạn nghỉ chân rồi đấy.

"Bức phía Nam là hình ảnh các bô lão tại hội nghị Diên Hồng, tay giơ cao hô vang hai chữ sát Thát, đồng lòng cùng cả dân tộc quyết đuổi giặc ra khỏi bờ cõi. Văn Lưu.

Đánh thức Hải Minh

Tôi gọi Hải Minh là một mảnh phố hoang sơ “nằm ẩn mình” dưới chân núi Phương Mai. Chỉ một rẻo thôi nhưng ở đây có biết bao điều để lắng nghe, ngắm nghía và suy gẫm. Lịch sử trầm tích ở đây biết bao nhiêu là sự kiện. Hải Minh rất gần nhưng lại khá cách biệt đò giang nên dân Quy Nhơn không phải ai cũng biết đến vẻ đẹp, sự hấp dẫn của nó.

Ngay cả ngành Du lịch cũng thế. Hải Minh là điểm đến tuyệt vời nhưng đáng tiếc cũng bị ngành Du lịch bỏ quên. Chỉ cần trồng thêm nhiều cây xanh, đặt một vài cơ sở dịch vụ, nâng cao ý thức giữ gìn môi trường của dân địa phương và khách vãng lai Hải Minh sẽ rực sáng. Tôi tin chắc như thế. Một thực tế là những tour du lịch xuyên Việt ít dừng chân ở Quy Nhơn vì chúng ta thiếu nhiều điểm đến để níu chân du khách. Tại sao ta không đặt một dấu nối để Hải Minh là một địa chỉ hấp dẫn. Trước mắt, việc thỏa mãn những nhu cầu trong tỉnh, trong nội thành Quy Nhơn có thể sẽ làm Hải Minh bớt vẻ đìu hiu. Tại sao không nhỉ?

• Khắc Huấn