Báo Bình Định số ra ngày 25.5.2009, chúng tôi đã phản ảnh thực trạng nhiều sinh viên (SV) bị cuốn vào “cơn bão” bán hàng đa cấp (BHĐC)- một hoạt động kinh doanh có nhiều biểu hiện vi phạm pháp luật. Trong bài báo này, chúng tôi sẽ điểm mặt các chiêu lừa mà các doanh nghiệp BHĐC đã dùng để lôi kéo được đông đảo người tham gia.
|
Tầng 3 của nhà số 16 Ngô Mây, Quy Nhơn, nơi hoạt động thường xuyên của Công ty TNHH SX-TM Hưng Thời Đại. Ảnh: N.V.T
|
* “Hoa hồng” và khát vọng thành đạt
Một ngày, vào khoảng cuối năm ngoái, tôi có mặt tại cơ sở Đại Phát, nơi Công ty TNHH Thiên Ngọc Minh Uy đang hoạt động và được đưa vào bên trong một căn phòng hẹp, hai bên dán những khẩu hiệu như “Thu nhập 10 triệu/tháng, không chỉ có trong mơ”… Tại đây, đã có khoảng 100 người gồm đủ các thành phần: sinh viên, công nhân, nông dân...
Chiếc tivi đang chiếu cảnh Đại hội Thù lao của Công ty Thiên Ngọc Minh Uy tại Hà Nội. Không khí căn phòng rất sôi động, mỗi lần trên màn hình xướng tên người và mức thù lao (có hai vợ chồng tổng thu nhập từ BHĐC tính bằng con số trăm triệu đồng!), ở dưới lại rộ lên tiếng vỗ tay reo hò của đội ngũ nhân viên.
Từ phía dưới, L.T.H chạy lên khán đài trong vai trò là người thuyết trình của Công ty TNHH Thiên Ngọc Minh Uy. H. nói: “Trong cuộc sống cần có rất nhiều thứ, nhưng nếu không có tiền thì sẽ không làm được gì cả. Vì vậy, đến với Thiên Ngọc Minh Uy tức là bạn đã tìm đến với sự thành đạt. Làm ở Thiên Ngọc Minh Uy nhàn nhã, có thể làm ngoài giờ, thu nhập cao. Đối tượng tham gia không cần bằng cấp, chỉ cần là công dân từ 18 tuổi trở lên và có đủ năng lực hành vi dân sự...”.
Sau khi giới thiệu công dụng sản phẩm chính của Thiên Ngọc Minh Uy (máy lọc ozone), H. nhanh chóng làm phép tính lợi nhuận từ việc kinh doanh đa cấp. Cụ thể: A mua sản phẩm của Công ty (ít nhất 3 triệu đồng) giới thiệu cho B vào làm và phải mua một máy ozone của Công ty. A được hưởng hoa hồng là 400 ngàn đồng. Khi B lại giới thiệu cho C vào làm, mua sản phẩm thì B lại được hưởng 400 ngàn đồng, còn A được hưởng 80 ngàn đồng. Tiếp đó, nếu C giới thiệu cho D thì C được hưởng 400 ngàn đồng, B được 80 ngàn đồng, còn A được 20 ngàn đồng...
Ông Hoàng Văn Ánh, Trưởng Phòng Công tác chính trị và Sinh viên, Trường Đại học Quy Nhơn: “Chúng tôi đã được báo cáo về tình trạng SV của Trường bị lừa khi tham gia BHĐC. Từ trước đến nay, trong các đợt sinh hoạt chính trị công dân đầu khóa, chúng tôi luôn cảnh báo SV chỉ được tham gia sinh hoạt trong các tổ chức có liên hệ xin phép nhà trường; thậm chí những quỹ học bổng của những tổ chức, cá nhân bên ngoài cũng không được tùy ý nhận”. |
Cùng với khoản thù lao nhận được, nhân viên tham gia bán hàng của Công ty sẽ được thăng cấp từ “chuyên viên kinh doanh” lên “tổ trưởng kinh doanh”, “chủ nhiệm kinh doanh”, “phó phòng kinh doanh” đến “trưởng phòng kinh doanh”... rồi rubi (chức vụ cao nhất của nhân viên tham gia)!
Phần sau của buổi giới thiệu sản phẩm dành cho trưởng phòng N.C.T. Vị trưởng phòng này thao thao bất tuyệt về 3 người làm giàu nhờ BHĐC. Đó là một sinh viên tên Thắng ở Huế, một công nhân tên Yến ở Lâm Đồng và một người tên Thêm ở Bình Định, mỗi người có từ 8.000 đến 12.000 “thuộc cấp” và đương nhiên chỉ cần “ngồi mát ăn bát vàng” với thu nhập “trong mơ”!
Tìm hiểu những chiêu lừa của các công ty khác, tôi được nghe B.A. (SV năm 2, Khoa Ngữ văn, Trường Đại học Quy Nhơn), kể tỉ mỉ về những buổi sinh hoạt tại Công ty TNHH SX-TM Hưng Thời Đại (hoạt động thường xuyên ở tầng 3, nhà số 16 Ngô Mây, Quy Nhơn). Theo đó, “màn” thuyết trình giới thiệu sản phẩm của Công ty Hưng Thời Đại còn thiếu thuyết phục hơn nhiều. Những sản phẩm như đồng hồ Thụy Sĩ hiệu Red Ant, áo ngực phụ nữ có chức năng “chữa bệnh ung thư”, máy xay cắt đa năng… được bán với giá “trên trời”. “Gọi là kinh doanh, nhưng chẳng thấy họ bàn tới kỹ năng kinh doanh bán hàng, mà chỉ chú ý vẽ lên những con số hoa hồng khổng lồ 10 triệu đồng, 20 triệu đồng, thậm chí hàng trăm triệu đồng, để kích thích người nghe”.
Không chỉ “dụ mồi” bằng những khoản hoa hồng “trong mơ”, các doanh nghiệp BHĐC còn đánh vào tâm lý muốn thành đạt nhanh chóng của những bạn trẻ, nhất là SV mới vào đại học. Những buổi sinh hoạt tập thể, huấn luyện hướng đến những mục tiêu rất kêu, như kỹ năng tạo cuộc hẹn, kỹ năng làm chủ bản thân, kỹ năng thuyết phục… Hậu quả là, nhiều bạn trẻ tưởng mình rèn luyện được sự tự tin trước đám đông, nhưng thực chất, đó là sự ảo tưởng về chính mình. Vào tối thứ Bảy hàng tuần, nhân viên của Công ty Hưng Thời Đại lại tập trung sinh hoạt tập thể ở các công viên dọc bờ biển. Theo nhiều SV từng được mời dự, đó là những trò chơi trẻ con hơn là hoạt động của những “lãnh đạo tương lai”!
|
Vì khoản hoa hồng trong mơ và khát vọng thành đạt, nhiều SV đang lao vào cơn bão BHĐC. Ảnh: T.X
|
* “Rượu” cũ “bình” mới?
Theo tìm hiểu của chúng tôi, khi các doanh nghiệp BHĐC bị xử phạt, thu hồi giấy phép kinh doanh, lập tức, nó sẽ “mọc” lại ở nơi khác với một tên gọi mới.
Giữa năm 2006, Đoàn Thanh tra Sở Thương mại TP Hồ Chí Minh đã công bố kết luận thanh tra Công ty Cổ phần Sinh Lợi. Theo đó, Sinh Lợi có nhiều biểu hiện vi phạm pháp luật về lĩnh vực kinh doanh đa cấp như: Vi phạm những hành vi bị cấm của doanh nghiệp BHĐC; có thông tin gian dối do cố ý trong hồ sơ xin cấp giấy đăng ký tổ chức BHĐC; có hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng trong hoạt động BHĐC... Căn cứ vào Nghị định của Chính phủ về Quản lý hoạt động BHĐC, Sở Thương mại TP Hồ Chí Minh quyết định thu hồi giấy đăng ký BHĐC của Công ty Sinh Lợi và kiến nghị Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) xem xét lại 2 giấy phép do Cục cấp cho Công ty này, liên quan đến mặt hàng mỹ phẩm.
Thạc sĩ Nguyễn Thị Vân Anh, giảng viên khoa Ngữ văn, Trường Đại học Quy Nhơn: “Qua theo dõi báo mạng, tôi đọc được những bài viết phản ánh việc làm sai trái, vi phạm pháp luật của nhiều công ty BHĐC. Vừa rồi, nghe lớp trưởng báo lại, lớp tôi chủ nhiệm (lớp Tổng hợp Văn K30) có 3 SV là thành viên của Công ty Hưng Thời Đại. Các em bỏ học, rủ rê các bạn cùng lớp tham gia BHĐC. Thiết nghĩ, nhiệm vụ hàng đầu của SV là học tập, chứ không phải làm kinh tế. Tôi đã gặp gỡ riêng để khuyên nhủ. Song chỉ có một em hứa sẽ từ bỏ, còn hai em kia không lay chuyển được, vì các em quá “mê muội””. |
Thế nhưng, chỉ 8 ngày sau khi bị rút giấy phép, Sinh Lợi quay ra Hà Nội xin phép tiếp tục kinh doanh đa cấp với tên mới Thiên Ngọc Minh Uy (Giấy phép BHĐC ngày 25.7.2006 cho 2 mặt hàng nồi áp suất và bếp điện từ), Sinh Lợi lại hiện nguyên hình kiểu kinh doanh “bổn cũ soạn lại”.
Vào các ngày 9.8.2006, 18.8.2006 và 25.9.2006, Sở Thương mại và Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội đã tiến hành kiểm tra và lập biên bản một số vi phạm Công ty TNHH Thiên Ngọc Minh Uy như: không niêm yết công khai chương trình bán hàng- vi phạm Điều 6, Nghị định 110; chương trình khuyến mại- vi phạm khoản 6, Điều 7, Nghị định 110; nhân viên của Công ty yêu cầu khách hàng muốn tham gia mạng lưới kinh doanh phải tích lũy được 2 triệu PV mới được ký hợp đồng- vi phạm khoản 2, Điều 7, Nghị định 110; chuyên viên kinh doanh của Công ty Thiên Ngọc Minh Uy đeo thẻ của Công ty Cổ phần Sinh Lợi- vi phạm Điều 8, Nghị định 110; tổ chức BHĐC đối với một số sản phẩm chưa được cấp phép BHĐC- vi phạm khoản 1, Điều 23, Nghị định 110. Ngày 5.10.2006, Chi Cục Quản lý thị trường Hà Nội đã có Quyết định xử phạt hành chính Công ty Thiên Ngọc Minh Uy 15 triệu đồng.
Chỉ sau hơn 2 tháng được thành lập, ngày 17.8.2006, Công ty Thiên Ngọc Minh Uy đã gửi thông báo đến Sở Thương mại TP Đà Nẵng về hoạt động kinh doanh BHĐC trên địa bàn TP. Hoạt động tại TP Đà Nẵng chưa đầy 4 tháng, Chi nhánh Công ty Thiên Ngọc Minh Uy đã bị Chi cục Quản lý thị trường Đà Nẵng xử phạt hành chính 11 triệu đồng, do có những hành vi BHĐC không hợp pháp và vi phạm Quy chế Ghi nhãn hàng hóa.
Còn Công ty Hưng Thời Đại có địa chỉ chính ở số 43- 43A Bình Phú, Quận 6, TP Hồ Chí Minh, thì đây cũng chính là địa chỉ của Công ty TNHH sản xuất và thương mại Sáng Thế Kỷ Mới, kinh doanh đa cấp “chui” đã được các cơ quan chức năng tiến hành kiểm tra và xử lý.
Ở các thành phố lớn, các hoạt động biến tướng của BHĐC đã bị ngành chức năng “sờ gáy”, nên chúng nhanh chóng chuyển hoạt động về các địa phương khác. Hiện nay, nhiều vùng nông thôn, miền núi, nông dân cũng đã “kinh doanh” theo “kiểu đa cấp”. Ở tỉnh ta, hoạt động BHĐC hiện rất sôi nổi, lôi kéo đông người. Mong cơ quan chức năng sớm vào cuộc, điều tra, xử lý những vi phạm của các công ty này…
|