Lễ tưởng niệm các liệt sĩ đã hy sinh ở thềm lục địa phía Nam.

Hải quân Việt Nam xây dựng thế trận phòng thủ ở các đảo Tiên Nữ, Đá Lát, Đá Lớn, Đá Đông, Tốc Tan và Núi Le. Bộ Tư lệnh Hải quân Việt Nam xác định các đảo Gạc Ma, Cô Lin và Len Đao giữ vị trí rất quan trọng, nếu nước ngoài chiếm đóng sẽ gây khó khăn cho việc tiếp tế, bảo vệ chủ quyền quần đảo Trường Sa của ta. Do vậy, chúng ta phải quyết tâm bảo vệ các đảo này.

Bộ tư lệnh Hải quân đã điều tàu vận tải HQ-605 từ đảo Đá Đông đến giữ đảo Len Đao; tàu HQ-604 và HQ-505 từ đảo Đá Lớn cũng được lệnh về Gạc Ma, Cô Lin để bảo vệ hai đảo này. Chúng ta bố trí lực lượng phòng thủ và treo cơ Tổ quốc trên các đảo. Ngay khi tàu ta xuất hiện, các tàu chiến của Trung Quốc đã áp sát và bao vây tàu HQ-604 tại đảo Gạc Ma và dùng loa khiêu khích. Các chiến sỹ Hải quân Việt Nam hết sức kiềm chế, kiên trì neo giữ đảo.

Ngày 14/3/1988 Trung Quốc cho quân đổ bộ lên đảo Gạc Ma. Lính Trung Quốc xông vào giật quốc kỳ của ta, trắng trợn cướp đảo, thiếu úy Trần Văn Phương và hạ sỹ Nguyễn Văn Lanh cùng đồng đội anh dũng kháng cự, lập thành đội hình "vòng tròn bất tử”. Quân Trung Quốc đã dùng lê đâm và bắn hạ sỹ Nguyễn Văn Lanh trọng thương, thiếu úy Phương lao vào cứu đồng đội đã bị chúng bắn hy sinh… Khi thấy tàu HQ 604 bị quân Trung Quốc bắn chìm dần, tình thế mất đảo trong gan tất, Trưởng tàu HQ 505  đã chỉ huy lao hết tốc độ ủi được hai phần ba thân tàu lên bãi đảo Cô Lin thì bị bốc cháy. Tại đảo Len Đao, tàu HQ-605 của Việt Nam  cũng bị đạn pháo Trung Quốc bắn dữ dội bốc cháy và bị chìm lúc 6 giờ ngày 15-3-1988…

Đảo Gạc Ma bị Trung Quốc chiếm đóng trái phép từ năm 1988, ta giữ được đảo Len Đao và Côn Lin nhờ tinh thần quả cảm, mưu trí và thông minh của chiến sĩ Hải quân Việt Nam đã  cho tàu “ủi bãi” quyết hy sinh giữ lấy đảo. Trong trận chiến bảo vệ chủ quyền này, Việt Nam có 3 chiến sĩ hy sinh, 9 chiến sĩ bị quân Trung Quốc bắt làm tù binh và 61 cán bộ, chiến sĩ mất tích. Thân xác các anh mãi mãi nằm lại trong lòng biển khơi cho đến bây giờ…

Tác giả Thanh Dương Hồng tặng quà lưu niệm cho chiến sĩ Trường Sa.

Hoa cho người nằm lại giữa biển khơi

Tiếp tục cuộc hành trình, chúng tôi đến đảo Trường Sa Đông. Xuồng cứu hộ vừa cập cầu cảng, chúng tôi chựng lại trước ba ngôi mộ liệt sĩ nằm im lìm đầu hướng ra hướng biển đông. Đọc những dòng trên mộ chí các anh tim tôi nhói lên. Cả ba liệt sĩ tuổi đời còn rất trẻ, họ hy sinh trong những ngày đầu khó khăn xây dựng và giữ đảo. Liệt sĩ Quách Hoàng Lâm (sinh năm 1984, quê ở TP.HCM) hy sinh năm 2006 vừa tròn 22 tuổi đời; Liệt sĩ Nguyễn Văn Thi (sinh năm 1975 tại Thanh Hóa) hy sinh năm 200, mới 26 tuổi đời và Liệt Vương Viết Mão (sinh năm 1975, quê ở Nghệ An) hy sinh năm 2004…Và, rồi trở lại đảo Trường Sa Lớn, chúng tôi gặp hai ngôi mộ liệt sĩ cũng  được ai vừa mới thắp hương nằm lặng lẽ bên chân tháp pháo đài giữ đảo cùng với gió ngàn…

Chúng tôi ra thăm Trường Sa và rồi trở về lại đất liền. Phía sau lưng biển cả mênh mông với những đảo nổi, đảo chìm, những nhà giàn DKI và những người chiến sĩ ở lại ngày đêm canh giữ biển trời. Ở đó, tuổi đời của các anh được tính qua từng mùa bão nổi và từng mùa cây bàng quả vuông nở hoa, kết trái. Biết bao cán bộ, chiến sĩ đã hy sinh xương máu trong các cuộc chiến đấu bảo vệ chủ quyền biển, đảo chống lại kẻ thù ngang ngược xâm lấn bờ cõi chủ quyền Tổ quốc để ngày này Trường Sa có thể nhen lên màu xanh.

Trong hai cơn bão dữ (cơn bão số 10 năm 1990 và bão số 8 năm 1998) đã tràn qua khu vực nhà Giàn DKI/6 và DKI/3 tại bãi Phúc Nguyên và Phúc Tần xô ngã các nhà giàn này và hất tung 17 cán bộ, chiến sĩ đang làm nhiệm vụ canh giữ khu vực thềm lục địa giàu tiềm năng của Tổ quốc xuống biển khơi. Trong đó, 6 sĩ quan, chiến sĩ tuổi đời đang còn rất trẻ đã anh dũng hy sinh, thân xác các anh mãi mãi nằm lại giữa lòng biển cả của đại dương bao la. Đó là anh hùng liệt sĩ - Đại úy Vũ Quang Chương (Trưởng nhà giàn DKI/6, bãi Phúc Nguyên); Chuẩn úy chuyên nghiệp Ra đa - liệt sĩ  Lê Đức Hồng; Chuẩn úy chuyên nghiệp cơ điện - liệt sĩ  Nguyễn Văn An (Nhà giàn DKI/6 Phúc Nguyên); Trung úy - Liệt sĩ Nguyễn Hữu Quảng; Trung úy chuyên nghiệp – liệt sĩ Trần Văn Là; Hạ sĩ quân Y - Liệt sĩ Hồ Văn Hiền (Nhà giàn DKI/3 bãi  Phúc Tần)...Đây là những “dấu lặng” trong khúc tráng ca về tình yêu biển đảo Trường Sa, về tinh thần đấu tranh gian khổ và hy sinh để bảo vệ biển đảo, thềm lục địa Tổ quốc của bộ đội Hải quân Việt Nam anh hùng !

Biết bao cán bộ, chiến sĩ đã hy sinh xương máu trong các cuộc chiến đấu bảo vệ chủ quyền biển, đảo chống lại kẻ thù ngang ngược xâm lấn bờ cõi chủ quyền Tổ quốc để ngày này màu xanh Trường Sa có thể vươn lên.

Hàng năm, tất cả các đoàn công tác từ đất liền ra thăm các đảo, nhà giàn… trên quần đảo Trường Sa đều neo tàu dừng lại trang nghiêm làm lễ tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh trên các đảo và thềm lục địa phía Nam. Mọi người lặng đi rất lâu trong tiếng nhạc buồn mênh mông, trong điếu văn truy điệu của người Trưởng đoàn. Đã có nhiều đại biểu xúc động không cầm được nước mắt. Và, những vòng hoa, hương khói, những bông hoa tươi …được thả xuống biển cùng với những lời khấn cầu hương hồn các liệt sĩ siêu thoát. Đoàn người lặng im và những vòng hoa cứ trôi đi, trôi xa mãi đến vô cùng của đại dương mênh mông…

Kỷ niệm 64 năm ngày Thương binh liệt sĩ năm nay, hồi ức về những ngày có mặt cùng cán bộ, chiến sĩ ở Trường Sa, qua bài viết này xin làm đóa hoa tươi của phố núi ngàn hoa gởi về hương hồn các liệt sĩ trên quần đảo Trường Sa lời tri ân sâu sắc…

• THANH DƯƠNG HỒNG