Quy Nhơn có rất nhiều điều kiện để trở thành một thành phố biển có thương hiệu.

Festival, nghĩ cho cùng, cũng là hình thái lễ hội nhằm "cô đặc" những điểm du lịch, lan tỏa những "mạng" du lịch với nhiều sắc thái khác nhau, và phát hiện những tiềm năng du lịch bấy lâu còn ẩn giấu ngay trước mắt chúng ta. Bất cứ hình thái du lịch nào cũng có thể quy tụ vào văn hoá, cũng họ hàng gần xa với văn hoá. Ngay với du lịch thiên nhiên, du lịch "hoang dã" mà thiếu đi những ý tưởng văn hoá, những "hạt nhân văn hoá" thì cũng không thành.  

Ở Bình Định người ta có thể chứng kiến hiện tượng kỳ thú khi Tháp Chàm "giao lưu" với chùa Thập Tháp, khi thành Hoàng Đế chồng lên thành Đồ Bàn, và những "làng võ Tây Sơn" lại liền kề với "làng rượu Bàu Đá", và đầm Thi Nại không chỉ là nơi từng diễn ra những trận thủy chiến hoành tráng trong quá khứ mà còn là nơi "kết nối" giữa Quy Nhơn với KKT Nhơn Hội đang thành hình. Mà ngay trong lòng khu kinh tế lớn này cũng sẽ nổi lên những điểm du lịch biển tuyệt vời.

Nghĩa là với Bình Định bây giờ, "sờ" vào đâu cũng có thể chạm những tiềm năng du lịch. Vấn đề là làm sao cho chúng "lộ sáng" ra trên các bản đồ tour của các hãng lữ hành. Festival chính là hoạt động nhằm "bản đồ hóa" khả năng du lịch của một vùng đất.  

Festival "kích cầu" du lịch

Không phải vì bây giờ đang có "phong trào festival" mà Bình Định "chạy theo phong trào". Cũng không phải vì cần "thu nóng" vài chục hay vài trăm tỉ đồng mà vội vã tổ chức festival. Gạt ra ngoài kiểu tổ chức "lễ hội" đơn thuần hình thức, lấy "ba hoa" làm chính, lại phải thấy festival chính là một dịp để quảng bá, thu hút, tự giới thiệu mình với bè bạn gần xa, và cũng là một kiểu "kích cầu" trong du lịch và thương mại.

Nếu du lịch là hoạt động thường niên, theo mùa, theo tour, theo nhu cầu du khách, thì festival chính là một hoạt động nhằm thu hút, quy tụ những hình thái du lịch khác nhau về cùng "một mối" và trong một thời điểm. Với festival Quy Nhơn 2007, có lẽ thích hợp nhất về thời tiết và thời điểm thu hút du khách là tiết Thanh Minh, đầu tháng 3 âm lịch, đầu tháng Tư dương lịch. Đó là tiết cuối xuân đầu hạ với gió nam non và biển dịu sóng, rất thích hợp với những tour du lịch biển đảo. Nếu tổ chức festival vào ngày Mùng 5 Tết Nguyên đán - trùng với Lễ hội Tây Sơn - thì được trong ngày Mùng 5 nhưng lại khó kéo dài vì lý do thời tiết và cũng vì du khách chưa thể lên đường chơi dài ngày.

Dĩ nhiên, với lần đầu tổ chức festival thì phải nhắm đến số lượng khách nội địa, sau đó mới là khách du lịch nước ngoài.Vùng Tây Sơn hạ đạo và Tây Sơn thượng đạo mà tâm điểm là Bảo tàng Quang Trung sẽ là một điểm đến lớn trong festival này. Nhưng tên gọi festival thì nên lấy là Festival Quy Nhơn 2007. Bởi trong hai chữ "Quy Nhơn" đã hàm đủ ý nghĩa của festival này: một Lễ hội nhằm Quy tụ lòng người,tạo sự kết nối trong tỉnh và ngoài tỉnh, trong nước và ngoài nước ,một Lễ hội biểu dương vẻ đẹp tinh thần, vẻ đẹp văn hoá, cũng là vẻ-đẹp-người của vùng đất Bình Định.

Lâu nay, nhiều người dân ở đây phàn nàn là tiềm năng du lịch của địa phương mình không hề kém so với một số địa phương khác như Bình Thuận hay Quảng Nam, Đà Nẵng…Vậy mà du khách vẫn chưa biết nhiều về vùng đất Quy Nhơn-Bình Định, họ vẫn thường đi ngang qua chứ ít chịu "cắm sào" ở lại chơi thăm thú trong một thời gian, mặc dù Quy Nhơn không thiếu những khách sạn nhà nghỉ resort với tiện nghi và giá cả phù hợp với nhiều loại du khách. Festival Quy Nhơn 2007 chính là một Lễ hội "kích cầu" để du khách có dịp biết nhiều đến vùng đất đầy những bí ẩn văn hoá và thắng cảnh thiên nhiên này.

"Lòng người" cũng là một lợi thế du lịch

Trở lại với cái tên đầy ân nghĩa: Quy Nhơn. Sự hồ hởi, bao dung, cởi mở, vui vẻ, trải lòng với khách của người Bình Định nếu được phát huy đúng mức sẽ là một lợi thế rất lớn cho du lịch.Lâu nay chúng ta khi nhắc đến lợi điểm du lịch ở một vùng đất thường vịn vào "4 chữ S". Những "chữ" ấy Quy Nhơn đều có. Nhưng còn một chữ S nữa là Soul (tâm hồn, cảm xúc) mà người ta ít nhắc đến trong du lịch nhưng lại là "chữ" rất quan trọng-thậm chí nó là linh hồn (soul) của du lịch. Cái ấy người dân Quy Nhơn, người dân Bình Định khá giàu có, và sẵn sàng "chi" ra một cách hào phóng.

Nhớ những năm gần đây, cứ đến mùa thi là người dân Quy Nhơn lại dành nhà riêng của mình đón các em cháu "sĩ tử" thập phương đổ về ứng thí tại trường Đại học Quy Nhơn.Với cách đón tiếp thân tình và cởi mở học sinh đi thi ấy mà chuyển sang đón khách du lịch (dĩ nhiên có nâng cấp nơi ở) thì chắc chắn du khách sẽ rất ấm lòng khi về Bình Định dự festival 2007.

Tiết cuối xuân đầu hạ với gió nam non và biển dịu sóng, rất thích hợp với những tour du lịch biển đảo. Ảnh: B.P

Sự cởi mở phóng khoáng của người đất võ chính là một lợi điểm của du lịch.Và cái hồn người Bình Định người Quy Nhơn khi thể hiện một cách tự nhiên sẽ thu hút du khách.Sự thân thiện của người dân địa phương bao giờ cũng là món quà quí mà du khách sẽ lưu giữ sau mỗi chuyến đi, cùng với cảm giác nắng gió mênh mang của vùng đất ấy.

"Nối mạng" và "kết điểm" du lịch festival Quy Nhơn 2007

Có mấy "mạng" du lịch mà du khách rất dễ "nối" khi về Quy Nhơn Bình Định: đó là "mạng" nghệ thuật Chàm mà tiêu biểu là những tháp và quần thể tháp nổi tiếng như Dương Long, Bánh Ít, Cánh Tiên, Tháp Đôi, Phú Lốc, Thủ Thiện… Giới thiệu cho đúng mức, đúng bài bản, "mạng Tháp Chàm" này của Bình Định xứng đáng được công nhận là Di Sản thế giới.

Nếu ở Di sản văn hóa Mỹ Sơn( Quảng Nam) các tháp Chàm quần tụ "cô đặc" trong một vùng đất một thung lũng hẹp, thì với Bình Định các Tháp Chàm lại "từ trời xanh rơi vài giọt…" và rải ra trên một vùng đất rộng đầy những cổ tích như câu thơ vô cùng chính xác của Văn Cao. "Nối mạng" những cụm Tháp Chàm ở Bình Định lại,chúng ta sẽ có một tour du lịch văn hoá và nghệ thuật kỳ thú và độc đáo. Bên cạnh đó, những làng nghề gốm Chăm cổ truyền lại mang tới cho du khách những phẩm vật mà họ sẽ lưu giữ trong những bộ sưu tập du lịch của mình.Gốm Gò Sành, rồi những tác phẩm điêu khắc Chàm từ đá sa thạch ở An Nhơn khiến du khách ngỡ ngàng không biết mình đang cầm trên tay những sản phẩm mỹ thuật của hôm nay hay những cổ vật từ nghìn năm trước. Trình độ nghệ thuật của những nghệ nhân ở vùng đất này và những tác phẩm của họ chính là một điểm rất thu hút du khách cả trong và ngoài nước.

Có một "mạng du lịch" cũng rất thú vị trong festival Quy Nhơn 2007-đó là "mạng chợ Bình Định". Những chợ quê ở Bình Định như chợ Gò, chợ Đập Đá, chợ Gò Găng, chợ Huyện, chợ An Thái, chợ Phú Phong, chợ Mỹ Yên, mỗi chợ một vẻ, một dáng nét, một "character", một "nuance" nhưng sẽ khiến du khách ngây ngất vì những "hương vị" đặc trưng của nó.Với du khách Âu-Mỹ, họ đến ta là để "đi chợ"-chợ quê- chứ không phải đi siêu thị.Nếu "đi chợ" là hình thức du lịch giúp du khách thư giãn tâm trí thì "đi chùa" lại là hình thức khiến du khách thanh thản tâm hồn, bồi đắp tâm linh. "Du lịch chùa" ở festival Quy Nhơn 2007 sẽ hấp dẫn bởi những ngôi chùa cổ ở đất này mỗi chùa mỗi dáng vẻ kiến trúc và đều được tọa lạc ở những vùng đất u tịch. Trong một ngày, du khách có thể vừa đi chùa vừa đi chợ lại vừa đi viếng các Tháp Chàm, ăn nem chợ Huyện và uống rượu Bàu Đá, thưởng thức trống trận Quang Trung và xem Tuồng cổ, học cách làm đồ gốm và cả học…võ trong các lò võ làng võ nổi tiếng của đất võ Bình Định như An Thái, Thuận Truyền, An Vinh…"Mạng làng võ Bình Định" cũng sẽ là một mạng du lịch độc đáo và rất hút du khách.

Từ những "mạng" như thế trong festival lại nổi lên những "điểm" mà du khách không thể không "kết". Điểm du lịch nổi bật nhất dĩ nhiên là khu Bảo tàng Quang Trung ở Tây Sơn. Đây là một trong vài ba khu Bảo tàng đẹp nhất nước ta hiện nay.Với hệ thống đường sá khá tốt, từ "điểm lớn" Bảo tàng Quang Trung đến một "điểm lớn" khác là KKT Nhơn Hội du khách chỉ mất hơn 1 giờ ngồi xe. "Chiếc cầu thế kỷ 21" - cầu vượt biển Quy Nhơn-Nhơn Hội cũng sẽ là một điểm thu hút du khách. Họ sẽ rất thú vị vì được đi ngang qua đầm Thi Nại nổi tiếng bằng…xe, chứ không phải bằng đò giang. Mà cũng có những con đò sẵn sàng chở khách ngao du trên đầm, lai rai mấy món hải sản độc đáo mà ngư dân vừa khai thác. Với những " mạng" và những "điểm" du lịch như thế,  festival Quy Nhơn 2007  nếu được tổ chức tốt sẽ trở thành một Lễ hội mà những ai có "máu du lịch" trong nước cũng như những du khách nước ngoài không thể bỏ qua.Vấn đề bây giờ là phải giới thiệu, tiếp thị như thế nào để du khách có thể biết chương trình Lễ hội từ nửa năm trước.Bình Định đang có kế hoạch "tăng tốc" du lịch, hy vọng du khách khi về miền đất thượng võ và hiếu khách này trong Festival Quy Nhơn 2007 sẽ được hài lòng. Và "một đi" còn "trở lại".

• Thanh Thảo