Ngay trong những ngày đầu năm mới 2011, những tín hiệu vui đã đến với ngành du lịch (DL) khi lượng khách quốc tế đều tăng ở hầu hết các điểm đến từ khắp Bắc - Trung - Nam. Mừng nhưng ngành DL lại “đau đầu” với nỗi lo muôn thuở là làm thế nào tìm được bản sắc cho thương hiệu DL Việt.
* Mải chạy theo số lượng
Dự đoán về tốc độ tăng trưởng của DL Việt Nam trong năm 2011, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục DL Nguyễn Mạnh Cường cho rằng, với việc đón hơn 5 triệu lượt khách quốc tế trong năm 2010, Việt Nam được đánh giá là nước có tốc độ phục hồi, tăng trưởng DL nhanh nhất thế giới. Nhưng từ kết quả trên, chúng ta chưa thể chủ quan khẳng định rằng, bước sang năm 2011, DL nước ta sẽ tiếp tục thắng lớn, bởi trong từng năm, sẽ có những thuận lợi và khó khăn riêng.
 |
|
Du khách khám phá cố đô Huế bằng xe đạp. |
Nếu năm 2010, ngành DL “hút” khách nhờ tổ chức thành công Đại lễ 1.000 năm Thăng Long, Năm DL Quốc gia 2010 tại Hà Nội, Việt Nam trở thành Chủ tịch ASEAN…, thì năm 2011, chúng ta không có các sự kiện lớn như vậy. Mặt khác, dự báo về sự bất thường của thiên tai, dịch bệnh… cũng ảnh hưởng không nhỏ tới sự tăng trưởng của DL. Và điều quan trọng nhất ảnh hưởng đến tính bền vững của ngành DL, đó là nhận thức và suy nghĩ của con người. “Nhiều địa phương không biết cách khai thác các lợi thế của tài nguyên thiên nhiên để phục vụ DL. Thậm chí, trong hoạt động kinh doanh DL, chúng ta mải chạy theo số lượng, chưa phát triển theo chiều sâu”- ông Nguyễn Mạnh Cường nhấn mạnh.
* Chưa tạo được dấu ấn
Không chỉ chất lượng sản phẩm và dịch vụ chưa tạo được lòng tin với du khách, điều cơ bản mà DL Việt Nam đang thiếu là tính chuyên nghiệp thể hiện qua việc xây dựng thương hiệu ấn tượng. Do đó, dù công tác xúc tiến, quảng bá DL dù đã được đẩy mạnh trong thời gian gần đây, nhưng vẫn chưa mang lại hiệu quả như mong muốn.
Theo đánh giá của nhiều chuyên gia trong ngành “công nghiệp không khói”, những gì đạt được trong năm 2010 là chưa từng có của DL Việt Nam, nhưng so với các nước trong khu vực, chúng ta vẫn còn kém xa. Hiện nay, đứng đầu về thu hút du khách quốc tế là Trung Quốc với 53 triệu lượt khách/năm; tiếp đến là Malaysia với 23 triệu lượt/năm. Thái Lan tuy bất ổn về chính trị nhưng vẫn đạt con số 14 triệu lượt khách/năm. Ngay cả “láng giềng” Campuchia cũng đã đạt đến ngưỡng đón khoảng 3 triệu lượt khách quốc tế trong năm.
Nếu so sánh về tài nguyên thiên nhiên, Việt Nam có nhiều lợi thế hơn Campuchia. Ngành DL của Việt Nam cũng phát triển trước Campuchia. Nếu năm 2000, lượng khách quốc tế đến Campuchia chỉ là 466 ngàn lượt, sau 10 năm, con số này đã tăng 5,1 lần. Trong khi 10 năm trôi qua, lượng khách đến Việt Nam mới chỉ tăng gấp đôi (từ 2,14 triệu lượt vào năm 2000 lên 5,05 triệu lượt năm 2010). Ngay DL Malaysia trước đây chưa được nhiều người biết đến, thì trong vài năm gần đây, đã vươn lên khẳng định mình nhờ vào việc xây dựng chiến lược phát triển DL bài bản và khẩu hiệu “Malaysia - châu Á đích thực” (Malaysia - Truly Asia).
* “Đãi khách” thế nào?
Việc xây dựng thương hiệu điểm đến chưa bao giờ là “bài toán” dễ với bất kỳ quốc gia nào. Thế nhưng, trong lúc ngành DL của các nước trong khu vực đang có những bước bứt phá mạnh mẽ, thì DL Việt Nam vẫn “rối bời” đi tìm bản sắc thương hiệu. Thậm chí, thông điệp mời khách của ngành cũng không rõ ràng và thiếu sức thuyết phục.
Đơn cử như việc tìm tiêu đề (slogan) và biểu tượng (logo) cho Chương trình Xúc tiến DL Việt Nam giai đoạn 2011-2015, dù đã chọn ra 10 tác phẩm lọt vào vòng chung kết, nhưng nhìn chung, các tác phẩm như: “Việt Nam - Hãy cảm nhận sự ban tặng từ thiên nhiên” (Feeling… the gift from nature) hay “Việt Nam - Đất nước của những nụ cười” (Country of Smiles), “Việt Nam - ngàn đa dạng muôn cảm xúc” (Much variety more feeling), “Việt Nam - Điểm hẹn lý tưởng của tôi” (My ideal place)… đều mang ý nghĩa chung chung, thiếu sức mạnh nội lực.
Trong dự thảo Chiến lược phát triển DL Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn 2030, Tổng cục DL đặt mục tiêu đưa Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn và thân thiện hàng đầu khu vực thông qua việc xây dựng DL biển là loại hình DL chủ đạo. Tuy nhiên, giá trị cụ thể, sản phẩm tiêu biểu của loại hình DL này là gì, hình ảnh nào để du khách dễ biết, dễ nhớ lại không được thể hiện trong các tác phẩm trên.
Theo các đơn vị lữ hành, cùng với vấn đề kinh phí, nguồn nhân lực, logo và slogan đóng vai trò vô cùng quan trọng, giúp công tác xúc tiến, quảng bá DL đạt hiệu quả. Một thông điệp đạt yêu cầu không cần hoa mỹ nhưng phải bảo đảm tính trung thực, giới thiệu được những gì chúng ta đang có. Ngay tại hội thảo quốc tế “Xây dựng thương hiệu điểm đến” vừa diễn ra, ông Hà Văn Siêu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển DL, cũng cho rằng, bên cạnh việc xây dựng một hình ảnh đặc sắc, DL Việt Nam còn phải tạo ra những sản phẩm DL tin cậy. Sự tin cậy chính là yếu tố quan trọng để “giữ chân” du khách.
| 
