Lớp học của trẻ em lang thang (ảnh minh họa). Ảnh: T.M

TELT kiếm sống trên đường phố là một hiện tượng xã hội, xuất hiện và phát triển gắn với những biến đổi của nền kinh tế thị trường. Theo điều tra của Sở LĐ-TB-XH, hiện toàn tỉnh có trên 200 trẻ em bỏ nhà lang thang kiếm sống ở TP Hồ Chí Minh. Tại Quy Nhơn và các thị trấn trong tỉnh cũng có hàng trăm em lang thang, lao động kiếm sống. TELT chủ yếu làm các công việc: bán mỳ gõ, vé số, bán báo, nhặt phế liệu, ăn xin, đi ở và đánh giày. Riêng tại Quy Nhơn, xuất hiện nhiều nhóm TELT xin ăn đến từ huyện Đồng Xuân (tỉnh Phú Yên); một số nhóm khác đến từ các tỉnh phía Bắc sống bằng nghề đánh giày, bán sách báo, bán hàng rong... Tuy nhiên, đáng lo nhất là số đông các em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn ở tỉnh ta đang tiềm ẩn nguy cơ bỏ học, bỏ nhà vào các thành phố lang thang, lao động kiếm sống.

Năm 2008, Sở LĐ-TB-XH đã phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng, các tổ chức đoàn thể, tổ chức xã hội tổ chức tốt các đợt tuyên truyền, vận động, tư vấn cho TELT, giúp các em trở về với gia đình và cộng đồng. Qua đó, có 20 TELT ở Quy Nhơn được hồi gia; trong đó, có 13 em ở xã Xuân Lãnh, huyện Đồng Xuân (Phú Yên), 3 em ở tỉnh Thừa Thiên - Huế, 4 em ở các huyện trong tỉnh và Quy Nhơn. Cũng trong năm 2008, có hàng chục TELT ở TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam được hồi gia. Trên 50% các em hồi gia đã được hỗ trợ kinh phí ổn định cuộc sống và học tập; gia đình các em được hỗ trợ vốn phát triển sản xuất, cải thiện cuộc sống.

Năm 2009, Sở LĐ-TB-XH dành hơn 400 triệu đồng để thực hiện ba đề án của Chương trình “Ngăn ngừa và giải quyết tình trạng trẻ em lang thang, trẻ em bị xâm phạm tình dục và trẻ em phải lao động nặng nhọc trong điều kiện độc hại, nguy hiểm”, trong đó có đề án “Ngăn chặn và giải quyết tình trạng TELT kiếm sống”. Nguồn kinh phí nói trên sẽ hỗ trợ cho công tác truyền thông, tư vấn ở cơ sở; tổ chức diễn đàn quyền trẻ em; đưa TELT hồi gia; khám chữa bệnh và giải quyết khó khăn, tạo điều kiện cho TELT học văn hóa, học nghề để ổn định cuộc sống.

Để ngăn chặn và giải quyết thực trạng TELT một cách bền vững, đưa các em trở về với gia đình và cộng đồng, các cơ quan chức năng cần phối hợp thực hiện quyết liệt hơn, tích cực hơn. Trước hết, cần tổ chức khảo sát TELT và trẻ em có nguy cơ lang thang; đánh giá từng hoàn cảnh và nguyên nhân lang thang của các em; đánh giá nhu cầu cần hỗ trợ; phát hiện và phân tích những vấn đề trẻ em nảy sinh tại cộng đồng, kể cả những diễn biến của gia đình các em.