Nguyễn Lê Đức Quý và hung khí gây án. Ảnh: T.Binh

Theo thống kê thì hàng năm tỉ lệ thanh thiếu niên (TTN) phạm các tội chiếm tỉ lệ rất cao, khoảng 75 đến trên 80% trong tổng số các vụ án xảy ra trên địa bàn tỉnh. Qua theo dõi nhiều vụ án do TTN gây ra thường có tính chất manh động, côn đồ, hung hãn và sử dụng các loại hung khí nguy hiểm khi thực hiện hành vi phạm tội nên thường dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng. Nhiều hung thủ giết người mới chỉ ở tuổi 14 đến 16. Hai vụ án vừa xảy ra cách đây hơn 10 ngày ở An Nhơn là khá điển hình.

Hồ Văn Trí đang là học sinh lớp 10 Trường THPT An Nhơn 3. Rạng sáng ngày 31.5 Trí đột nhập nhà chị Tạ Thị Lệ để trộm cắp tài sản. Trong lúc lục tìm tài sản bị chị Lệ phát hiện, Trí đã dùng dao đâm chị Lệ 9 nhát và con của chị Lệ là cháu Nguyễn Ý Vy 6 nhát. Bị hại được mọi người đưa đi cấp cứu còn Trí đã bị bắt giam sau đó. Theo lời khai của Trí thì do cần tiền để tiêu xài nên đã đột nhập nhà chị Lệ trộm cắp.

Vào khoảng 20 giờ ngày 8.6, Nguyễn Lê Đức Quý (sinh năm 1993), học sinh lớp 10 Trường THPT Trần Hưng Đạo, Mang Yang, Gia Lai trong dịp nghỉ hè về quê nội ở Nhơn Thọ, An Nhơn chơi. Khi Quý và người bạn chơi bi-da tại nhà chị Lê Thị Thùy Vân ở Nhơn Thọ, An Nhơn thì có 4 thanh niên ở Trung Ái, Nhơn Hòa là Nguyễn Quang Tính, Nguyễn Quang Tá, Nguyễn Huy Thọ và Nguyễn Huy Định đến đánh bạn; thấy vậy Quý can ngăn và cũng bị chúng vây đánh. Thoát được vòng vây, Quý chạy về nhà nội lấy một con dao bấm bỏ vào túi quần rồi đi lang thang trên quốc lộ 19 thì bị nhóm của Tính phát hiện đuổi đánh. Sau khi chạy vào một nhà dân ven đường để trốn nhưng bọn Tính vẫn tiếp tục đuổi theo, Quý hết đường thoát nên quay lại rút dao đâm Nguyễn Văn Định dẫn đến tử vong. Khoảng 30 phút sau khi gây án, Quý đã bị CA huyện An Nhơn bắt giữ về hành vi giết người.

Vậy nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng TTN phạm tội nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng có chiều hướng gia tăng ?

Theo thượng tá Nguyễn Đình Quang – Phó trưởng CA huyện An Nhơn, thì ý thức về pháp luật của các đối tượng này quá kém. Nhiều TTN đã sớm hư hỏng và thoát khỏi sự quản lý, giáo dục của gia đình; kết thành băng nhóm, thường xuyên sử dụng bia, rượu, tụ tập ăn chơi và sau những chầu nhậu chúng sử dụng các loại hung khí như dao, rựa, mã tấu… để giải quyết mâu thuẫn trước đó. Hoặc ham chơi game thiếu tiền dẫn đến trộm cắp hoặc giết người để có tiền thỏa mãn nhu cầu. Đây được coi là nguyên nhân chính dẫn đến nhiều vụ án đặc biệt nghiêm trọng. Nguyên nhân thứ hai là sự kết hợp giữa ba môi trường giáo dục là nhà trường – gia đình – xã hội chưa thật sự chặt chẽ và chưa có các biện pháp quản lý, phòng ngừa phù hợp, thiết thực và kịp thời nên hiệu quả đem lại chưa cao. Đặc biệt nhiều gia đình không chú trọng đến việc giáo dục, quản lý con em mình mà xem nặng việc kinh doanh hơn nên không thể kiểm soát được hành vi của chúng.

Để ngăn chặn TTN phạm tội nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng, bên cạnh công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật thì cần phải nâng cao trách nhiệm của gia đình trong quản lý con em mình. Hơn ai hết, các bậc làm cha, làm mẹ hiểu tính cách con em mình nhất nên môi trường gia đình sẽ là điều kiện tốt để các em điều chỉnh hành vi theo hướng tích cực. Mặt khác, lực lượng chức năng và chính quyền địa phương cần thực hiện tốt việc phân loại đối tượng, trên cơ sở đó áp dụng các biện pháp quản lý phù hợp; đồng thời lập hồ sơ đưa các đối tượng tái phạm vào quản lý giáo dục tại cộng đồng theo Nghị định 163/CP của Chính phủ, đưa những đối tượng vi phạm nhiều lần vào trường giáo dưỡng…nhằm làm trong sạch địa bàn. Tuy nhiên, để ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật, nhất là hành vi vi phạm dẫn đến hậu quả rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng ngoài những biện pháp trên cần có những chế tài mạnh, đủ sức răn đe để phần nào làm nhụt ý chí điều khiển hành vi vi phạm của TTN.

• Thành Binh