Công tác THAHS góp phần quan trọng vào đấu tranh phòng, chống tội phạm; giáo dục, cải tạo người phạm tội trở thành công dân có ích cho xã hội. - Trong ảnh: Phạm nhân đang tham gia tăng gia sản xuất.

Công tác THAHS, đặc biệt là thi hành án phạt tù, tử hình góp phần quan trọng vào công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm; bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân… Khi bản án, quyết định của TA được thi hành cũng là lúc công lý được thực thi trong cuộc sống.

Nhà nước ta xác định THAHS là một trong những công tác đặc biệt quan trọng nên đã ban hành nhiều điều luật, nghị định, pháp lệnh… liên quan trực tiếp đến công tác này. Tại tỉnh ta, ngày 12.5.2011, UBND tỉnh có Chỉ thị số 07/CT-CTUBND về thi hành hình phạt cải tạo không giam giữ và thi hành hình phạt tù cho hưởng án treo. Từ những cơ sở pháp lý trên, hoạt động THAHS được thực hiện đúng quy trình; đảm bảo sự nghiêm minh, khoan hồng trong trừng trị và giáo dục cải tạo người phạm tội. Tuy nhiên, những năm gần đây, số lượng người bị kết án phạt tù đưa vào thi hành án ngày càng nhiều; tính chất phạm tội phức tạp nên công tác THAHS gặp không ít khó khăn, tồn tại.

Theo báo cáo của Viện Kiểm sát nhân dân (KSND) tỉnh: Qua công tác kiểm sát thi hành án, Viện KSND cấp huyện đã phát hiện nhiều vi phạm của cơ quan TA cùng cấp trong việc cho hoãn chấp hành hình phạt tù. Điển hình như trường hợp bị án Trần Quang Liến (ở xã An Hòa, huyện An Lão) bị tòa phúc thẩm TAND tỉnh tuyên phạt 24 tháng tù về tội “cố ý gây thương tích”; TAND huyện An Lão ra quyết định hoãn thi hành án với lý do bị bệnh nặng nhưng không có căn cứ chứng minh. Hay trường hợp của bị án Nguyễn Minh Vương (ở huyện Phù Mỹ) được TA cho hoãn thi hành án quá thời hạn quy định (pháp luật quy định được hoãn nhiều lần nhưng tối đa không quá 12 tháng, trong khi trường hợp này được hoãn tới 18 tháng)…

Ngoài ra, nhiều trường hợp sau khi có quyết định thi hành án, bị án không tự nguyện thi hành nhưng cơ quan công an chậm áp giải. Mặt khác, chất lượng công tác quản lý, giáo dục cải tạo phạm nhân chưa được chú trọng nên tình trạng phạm nhân sau khi ra trại lại tái phạm chiếm tỉ lệ không nhỏ.

Bên cạnh đó, công tác thi hành án phạt tù nhưng cho hưởng án treo, cải tạo không giam giữ theo Nghị định 60, 61/NĐ-CP vẫn còn nhiều bất cập. Chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2011, Viện KSND các cấp đã phát hiện 21 UBND xã, phường, thị trấn mắc nhiều thiếu sót trong công tác quản lý, giáo dục người chấp hành hai loại hình phạt trên. Trong đó, nổi lên một số thiếu sót như không mở sổ theo dõi người chấp hành án; không phân công người trực tiếp giám sát, giáo dục; người bị kết án đi khỏi nơi cư trú nhưng người trực tiếp giám sát, giáo dục không biết… Do vậy, tỉ lệ tái phạm của những bị án này có xu hướng tăng cao, nhất là các đối tượng chưa thành niên.

Theo thạc sĩ Nguyễn Xuân Thanh, Trưởng Phòng kiểm sát thi hành án, Viện KSND tỉnh: Nhận thức của một số cơ quan, đơn vị về THAHS chưa đầy đủ và thống nhất; chỉ coi trọng thi hành án phạt tù và thi hành án tử hình mà xem nhẹ các hình phạt khác nên dẫn đến những thiếu sót, tồn tại trên. Ngoài ra, một số văn bản quy định về THAHS chưa đồng bộ; các văn bản pháp luật về tổ chức, thực hiện ngoài hình phạt tù và tử hình còn thiếu hoặc không cụ thể; một số quy định không còn phù hợp với thực tiễn hiện nay cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến tồn tại, thiếu sót.

Mặt khác cũng phải nhắc đến cơ chế phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức có nhiệm vụ THAHS còn thiếu chặt chẽ. Công tác thi hành án bị phân tán ở nhiều cơ quan chức năng khác nhau, làm công tác quản lý nhà nước về THAHS không tập trung.

Ông Thanh nhấn mạnh: “Luật THAHS có hiệu lực thi hành từ ngày 1.7.2011 là cơ sở pháp lý quan trọng trong công tác quản lý và THAHS; khắc phục những thiếu sót trong công tác THAHS trước đây. Qua đó, tạo điều kiện để hoạt động THAHS được thực thi một cách nghiêm minh, đúng trình tự, thủ tục; góp phần quan trọng vào công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, phục vụ yêu cầu xây dựng và phát triển kinh tế địa phương”.

Theo số liệu thống kê của Viện KSND tỉnh: Từ ngày 1.1.2010 đến ngày 30.6.2011, tỉnh ta đã thi hành án tử hình 1 bị án; thi hành 1.206/1.270 bị án ở mức tù có thời hạn (đạt tỉ lệ 94%); thi hành 419/419 bị án ở mức tù treo và cải tạo không giam giữ.

• Công Luận