|
Bình Định có nhiều đặc sản nổi tiếng như: rượu Bầu Đá, nem Chợ Huyện, bánh tráng nước dừa Tam Quan… Và việc xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm đặc sản này - một cách tăng giá trị sản phẩm, tạo lợi thế cạnh tranh đang được đặt ra.
1. Trở về sau chuyến công tác ở Hà Nội, anh bạn tôi kể: Kết thúc công việc, anh cùng mấy người bạn đồng nghiệp kéo nhau đi "làm chút cay" chia tay. Anh đem mấy chai Bầu Đá từ nhà ra. Cả bàn vỗ tay tán thưởng vì đã nghe tiếng danh tửu này.
 |
|
Mùa kiệu Mỹ Trinh (Phù Mỹ). Ảnh: Đ.T.Đ
|
Trong khi cả bàn đang hít hà chuẩn bị thưởng thức rượu Bầu Đá thì anh phục vụ nhà hàng tới nói nhỏ: "Các anh thông cảm, nhà hàng chúng em sẽ tính tiền phục vụ mấy chai rượu này". Một thổ địa đất Hà thành bật cười: "Tiền phục vụ bằng 10 - 15% giá trị món hàng mang đến. Thế chú mày nghĩ chai rượu này bao nhiêu mà đề nghị ghi biu (hóa đơn) phục vụ?". "Cũng được vài trăm chứ anh". Anh bạn tôi phì cười: "Trông thế chứ chỉ có vài chục thôi thằng em!". Anh phục vụ rút êm nhưng khi tiệc gần tàn, lại thấy anh xớ rớ gần bàn. Mọi người vừa bước ra cửa thì anh ta nhanh chóng "xí" ngay cái bầu đựng rượu.
"Cái bầu rượu đẹp thế, uống rượu Bầu Đá ở đây ai thấy cũng hỏi xin" - Anh bạn Hà thành lại cười, rồi lên giọng: "Hóa ra cái anh chàng nhà quê xứ nẫu của các cậu có thua "thằng Tây" nào đâu, rượu ngon, mẫu mã đẹp, giá cả lại ăn đứt người ta. Thế mà các cậu chẳng chịu quảng cáo để thiên hạ biết…".
Đang kể chuyện vui vẻ, đột nhiên bạn tôi trầm ngâm: "Nếu một ngày nào đó, bỗng dưng có một thằng tào lao nào đó dán nhãn hiệu của nó lên bánh tráng nước dừa, bún song thần, kiệu Phù Mỹ, bánh ít lá gai của mình thì sao nhỉ?".
2. Để đưa rượu Bầu Đá vượt ra khỏi eo đất miền Trung, nhiều DN của Bình Định như Tâm Hường, Thanh Thảo, Ngọc Hương, Thành Tâm… đã thu gom rượu nấu bằng phương pháp thủ công ở thôn Cù Lâm (xã Nhơn Lộc, huyện An Nhơn, nơi phát tích rượu Bầu Đá), xử lý loại bỏ tạp chất và khử bớt độc tố; sau đó lại cất công vào Bình Dương, ra Bát Tràng… đặt mẫu chai, lọ, bầu đựng rượu thật bắt mắt. Rượu Bầu Đá của nhiều cơ sở đã có mặt khắp cả nước. Nhưng ngoài Cơ sở Ngọc Hương ra chưa đơn vị nào đăng ký độc quyền nhãn hiệu hàng hóa.
Hiện tượng tương tự còn diễn ra với khoảng 15 cơ sở sản xuất nem Chợ Huyện ở Tuy Phước, 2 hộ làm bún song thằng (nhưng quen được gọi là song thần) ở An Thái (xã Nhơn Phúc, huyện An Nhơn), hàng trăm hộ làm bánh tráng nước dừa Tam Quan; củ kiệu Phù Mỹ thì hầu như nhà nào ở Mỹ Trinh cũng có trồng nhưng chính quyền chưa bao giờ xúc tiến việc bảo vệ nhãn hiệu nông sản như Hưng Yên đã làm với nhãn, Ninh Thuận với nho, thanh long, Chợ Lách (tỉnh Bến Tre) với giống cây trồng… Điều đáng tiếc là những sản vật đậm đà hương vị Bình Định đã theo chân người đến khắp mọi miền đất nước. Nếu không đăng ký bảo hộ thương hiệu, một ngày nào đó, ở tận đẩu tận đâu, thậm chí là cả DN nước ngoài sẽ dán lên sản phẩm của mình (chẳng liên quan gì đến Bình Định) nào nem Chợ Huyện, nào kiệu Phù Mỹ, rượu Bầu Đá… Lúc ấy, dẫu có đi kiện và đòi lại được tên hay phải mua lại đều tốn kém rất nhiều. Tình trạng này đã từng diễn ra với nước mắm Phú Quốc, kẹo dừa Bến Tre. Rất nhiều câu hỏi cho vấn đề này đang được những người có chuyên môn đặt ra nhưng dường như sự hưởng ứng từ phía các DN lại rất ơ thờ.
 |
|
Sản xuất bún song thằng ở Nhơn Phúc (An Nhơn). Ảnh: Hồng Dân
|
3. Tết là dịp để người ta có điều kiện và cơ hội để cảm nhận một cách cụ thể và đầy đủ giá trị của những món ăn đặc sản quê hương. Rồi khi hết tết, những đứa con xa quê sẽ trở về nơi đang cư trú ở Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Lạt, hoặc ở Hoa Kỳ, Australia, Pháp… trong hành lý sẽ có những món quà xứ nẫu mộc mạc quê mình. Rồi thiên hạ sẽ biết đến xứ nẫu nhiều hơn cũng từ những sản vật đơn giản như thế. Nên, không chỉ riêng các DN, có lẽ tất cả mọi người dân Bình Định cũng cần góp sức để làm cho đặc sản Bình Định vẫn giữ được hương vị đặc trưng truyền thống đồng thời có sức lan tỏa đến mọi nhà.
Tôi mơ về một ngày không xa rồi quê ta sẽ có thêm nhiều hơn những rượu Bầu Đá, nem Chợ Huyện… những phẩm vật mới của thời buổi toàn cầu hóa.
| 
