Theo điển tích, trong cuộc sống để đấu tranh sinh tồn, bảo vệ thành quả lao động, từ xa xưa người Việt cổ đã tìm tòi, mô phỏng (bắt chước) các tư thế di chuyển, tự vệ, chống trả, tính năng săn mồi, nhử mồi…của một số loài động vật để bắt chước và hình thành các thế võ cho mình. Một số động vật được con người tôn là “sư” như: Gà, mèo, rắn, khỉ, hổ, báo, sư tử, trâu, ngựa, chim nhạn, đại bàng, phượng hoàng…
 |
|
Võ sinh Võ đường Bình Thế Đạo biểu diễn Thế nhập động. Ảnh: VĂN LƯU
|
Xà quyền
Khi xã hội phát triển, để đáp ứng yêu cầu bảo vệ đất nước, đánh đuổi kẻ thù xâm lược, tổ tiên ta đã nghiên cứu kết nối các tư thế riêng lẻ thành các đòn thế võ chiến đấu liên hoàn, chế tác các chủng loại binh khí, cải tiến các “nông cụ” và công cụ săn bắn, lao động thành các vũ khí đặc dụng mang tầm sát thương cao. Đặc biệt, đã hóa chuyển một cách tài tình, độc đáo các tính năng đặc dị, hóc hiểm, khả năng tấn công và sự biến hóa tinh diệu trong động tác của một số loài động vật tiêu biểu thành vô số các bộ pháp, tấn pháp, thủ pháp, cước pháp, khí pháp, nhãn pháp… tạo nên sức mạnh các đòn thế uyên thâm.
Một trong những loài động vật tiêu biểu được con người quan sát để học tập, hình thành các bí quyết võ công và vận dụng vào việc di chuyển, né tránh, chống đỡ, truy kích… khi gặp đối phương là con Rắn (trong thuật ngữ Võ học gọi “Xà quyền”). Theo quan niệm của người xưa, rắn được liệt vào loài linh vật có nhiều quyền năng đặc biệt mà một số loài động vật khác không có, như khả năng phóng xa, trườn nhanh, quất mạnh, uốn lượn, cuốn, siết, cắn, mổ, chuyển hóa linh diệu (thoắt ẩn, thoắt hiện, khi mềm dẻo, khi cứng rắn, cường mãnh…), ứng biến mau lẹ, rình mồi, săn mồi, vồ mồi cực kỳ chính xác, hiệu nghiệm, thích nghi ở mọi lúc, mọi nơi (dưới đất, trên cây, trong hang động). Đặc biệt, “vũ khí” độc hiểm nhất của rắn chính là ở miệng, ở nọc, nhưng sức mạnh lại dồn về phần đuôi. Chính vì vậy nên trong thực tế các nhà nghiên cứu võ học tiền bối đã chuyển hóa, phổ quát các tính năng đặc biệt tinh diệu của loài rắn vào nhiều bài quyền thuật, binh khí lẫn các biệt chiêu, đòn thế hóc hiểm và một số tuyệt kỹ võ chiến đấu của dân tộc.
 |
|
Thế xuyên hồi thủ.
|
Bí quyết của Xà quyền
Cùng với các biệt chiêu thần diệu, biến hóa khôn lường và các bí thuật cực kỳ độc hiểm của môn “Võ rồng” (Long quyền), “Võ Hổ” (Hổ quyền), “Võ Khỉ” (Hầu quyền), “Võ Hạc” (Hạc quyền), “Võ gà” (Kê quyền)… thì môn “Võ Rắn” (Xà quyền) còn mang cả những bí quyết độc đáo được phổ quát trong các đồ hình “Bát Quái pháp”, đồ hình “Tấn pháp” (bộ chân, trong võ thuật còn gọi “bộ ngựa”) và nhiều bộ pháp quan yếu khác, trong đó các tính năng đặc dị của môn “Xà quyền” được tổ tiên chúng ta nâng lên thành những quyền năng tuyệt thế để áp dụng một cách hiệu nghiệm trong chiến đấu. Cụ thể bài Xà quyền được đúc kết tinh gọn với những tuyệt thế như sau: Thanh Xà đảo mã/ Cường Long xuất hải/ Ngọc trản ngân đài/ Hồi Mã Tướng quân/ Tả tảo tung phong/ Tấn đả song khai/ Hắc Ngưu khai giác/ Chuyển thân nghịch cước…
Từ các bộ pháp linh ứng và tuyệt kỹ võ công này đã giúp Võ Việt có điều kiện khai mở, hình thành nhiều thế võ, bài võ liên hoàn, chiến đấu sắc bén, mang tầm sát thương cao, phù hợp với từng đối phương, từng trận chiến, góp phần bổ sung vào kho tàng Võ cổ truyền dân tộc và sau này là nền Võ học Việt Nam ngày thêm đồ sộ.
Tuy nhiên, do phần lớn các bài võ, thế võ được mô phỏng từ động tác các loài động vật, chủ yếu truyền khẩu là chính và trải qua hàng ngàn năm nên phần lớn “tam sao thất bổn”, trong đó có “Võ Rắn”. Hiện nay chỉ còn một số bài và các biệt chiêu: Thoái bộ song khai xà lan nghịch/ Hoành tả yểm xà đơn trích thủy/ Hạ sát tầm xà siêu yên tả/ Hoành tả tọa bạch xà lan lộ/ Thoái bộ song khai xà luân nghịch/ Độc xà xuất đỗng/ Điểm nguyệt hoành xà giai trùng nhị/ Lưỡng xà phóng thủ/ Phát thảo tầm độc xà/ Linh xà phạt trục lang/ Phục xà tiêu mạng/ Hoành Đao trảm thanh xà/ Hoành xà trảm tả độc Thương thích/ Tấn phát xà hành thủy thế hương/ Bạch xà lưỡng ban/ Thiết xà thuộc/ Mãnh xà lưỡng thủ… Toàn bộ các biệt chiêu này được hóa chuyển thành các bí quyết cực kỳ linh diệu để có thể ẩn mình mai phục hoặc phát động tấn công chớp nhoáng ở mọi lúc, mọi nơi theo nguyên lý “Âm – Dương tương tác” và “cương - nhu phối triển”, tạo nên sức mạnh tổng lực, tiêu diệt đối phương từ mọi hướng một cách chính xác, nhanh gọn và độc hiểm nhất.
|
