Ngày 5-7-1994, Chính phủ ban hành Nghị định (NĐ) 61/CP về việc mua bán và kinh doanh nhà ở, trong đó có quy định việc bán nhà thuộc sở hữu nhà nước (SHNN) cho người đang thuê. Tuy nhiên việc triển khai thực hiện đã gặp nhiều vướng mắc. Ngày 7-9-2006 Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 23/2006/NQ-CP tạo nhiều cơ hội cho người đang thuê mua nhà thuộc SHNN.

Hai căn nhà thuộc sở hữu nhà nước đang cho thuê. Ảnh: A.T

* Nhiều quy định về điều kiện mua nhà không phù hợp

Theo Công văn số 2294/UBND-NĐ của UBND tỉnh ban hành ngày 13-9-2005 về việc bán nhà thuộc SHNN cho người đang thuê theo NĐ 61/CP, điều kiện được mua nhà SHNN của người đang thuê phải hội đủ 4 yếu tố sau: quyết định bố trí nhà ở của cấp có thẩm quyền, hợp đồng thuê nhà, hộ khẩu thường trú tại nhà đang ở và tự nguyện làm đơn xin mua nhà.

Trong số khoảng 300 đơn xin mua nhà thuộc SHNN còn tồn đọng chưa được giải quyết thì phần lớn chưa đáp ứng đủ các điều kiện để được mua, nhất là thiếu “quyết định bố trí nhà ở của các cấp có thẩm quyền”. Nhiều trường hợp đã có hợp đồng thuê nhà nhưng chưa chuyển được hộ khẩu đến nơi ở mới. Chị Nguyễn Thị Bình - cán bộ một cơ quan hành chính ở TP. Quy Nhơn, cho biết: “Chỉ vì thiếu mỗi quyết định bố trí nhà của UBND tỉnh mà mấy năm nay tôi không làm xong thủ tục hóa giá nhà. Tôi mong rằng Nhà nước cần có cơ chế thoáng hơn trong việc bán nhà ở thuộc SHNN cho người đang thuê như bỏ bớt điều kiện cần phải có là quyết định bố trí nhà ở của các cấp có thẩm quyền”. Theo Sở Xây dựng, ngoài việc thiếu một số điều kiện như trên, việc chưa bán được nhà thuộc SHNN cho người đang thuê còn có nhiều nguyên nhân khác như: việc chuyển giao nhà ở từ các cơ quan tự quản sang cơ quan quản lý nhà đất của tỉnh còn chậm; một số căn hộ tập thể không khép kín, nhiều hộ tự sang nhượng để ở nên không đủ thủ tục để mua nhà…

Tình trạng khó khăn về điều kiện để được mua nhà thuộc SHNN không chỉ diễn ra trong tỉnh mà còn phổ biến trên toàn quốc. Cụ thể, qua gần 12 năm triển khai chính sách bán nhà ở thuộc SHNN, toàn quốc chỉ có khoảng 45% số nhà ở thuộc SHNN được bán cho người đang thuê.

* Cơ hội mua nhà thuộc SHNN cho người đang thuê

Trước những khó khăn trên, ngày 7-9-2006, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 23/2006/NQ-CP về một số giải pháp nhằm đẩy nhanh tiến độ bán nhà ở thuộc SHNN cho người đang thuê. Một trong những giải pháp quan trọng để đẩy mạnh việc bán nhà thuộc SHNN cho người đang thuê là: Giải quyết bán nhà ở thuộc SHNN cho người đang thuê (kể cả trường hợp có hợp đồng hay chưa có hợp đồng nhưng không có tranh chấp) trên tinh thần đơn giản về thủ tục, tạo điều kiện thuận lợi cho người mua nhà ở…

Trên cơ sở Nghị quyết 23/2006/NQ-CP, vừa qua Sở Xây dựng đã có tờ trình gởi UBND tỉnh về một số giải pháp để đẩy mạnh việc bán nhà thuộc SHNN cho người đang thuê. Theo tờ trình, thủ tục bán nhà thuộc SHNN cho người đang thuê thuộc một trong những trường hợp sau được xem như hợp lệ để bán nhà theo Nghị định 61/CP:

Đối với nhà do các cơ quan, đơn vị quản lý và bố trí ở: có quyết định bố trí nhà của các cơ quan, đơn vị và có hộ khẩu tại nhà đang ở; đối với nhà thuộc diện lưu cư ở từ trước năm 1975: có hộ khẩu tại nhà đang ở và có hợp đồng thuê nhà; đối với các hộ sử dụng nhà ở từ trước ngày 5-7-1994: có hợp đồng thuê nhà trước ngày 5-7-1994, có hộ khẩu tại nhà đang ở và trước đây chưa được Nhà nước giao đất hoặc bán hóa giá nhà; đối với các hộ không có quyết định bố trí nhà ở của các cấp có thẩm quyền mà có hợp đồng thuê nhà sau ngày 5-7-1994 và trước đây chưa được Nhà nước giao đất hoặc bán hóa giá nhà thì cho phép bán theo giá đất trước ngày 1-1-2005 nhưng không được miễn giảm tiền sử dụng đất; đối với những nhà do cơ quan, đơn vị tự quản nay chuyển giao cho tỉnh tiếp nhận thì nếu hộ nào có nhu cầu mua thì lập thủ tục bán nhà theo Nghị định 61/CP của Chính phủ…

• Anh Tú