“Văn hóa soi đường cho quốc dân đi” là mệnh đề được Bác Hồ nêu ra ngay từ khi chính quyền non trẻ của ta mới ra đời. Xác định được tầm quan trọng của văn hóa đối với sự phát triển của dân tộc, trong những ngày vô cùng gian khổ khi nạn đói đe dọa hàng triệu người, Bác Hồ vẫn phát động phong trào “diệt giặc dốt” bên cạnh việc đẩy mạnh sản xuất để khắc phục nạn đói. Chỉ trong một thời gian ngắn hàng triệu đồng bào ta đã thoát khỏi cảnh mù chữ.
Khi đất nước ta tiến hành công cuộc chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, Bác tiếp tục khẳng định vai trò của văn hóa trong công cuộc vĩ đại này. Không chỉ là động lực, Bác chỉ rõ văn hóa cũng chính là mục tiêu của chủ nghĩa xã hội. Bác nói rõ: “Cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa là một cuộc biến đổi khó khăn nhất và sâu sắc nhất… Chúng ta phải biến một nước dốt nát, cực khổ thành một nước văn hóa cao và đời sống tươi vui hạnh phúc”. Để thực hiện mục tiêu quan trọng này, Bác đặc biệt chăm lo cho công tác giáo dục ở tất cả các cấp học, các đối tượng học tập từ thiếu niên, nhi đồng cho đến sinh viên và cả cán bộ, đảng viên. Đặc biệt, bản thân Người nêu gương sáng về việc học tập để tích lũy kiến thức. Mặc dù không được học tập một cách chính quy nhưng từ sự nỗ lực tự học tập Người đã trở thành một nhà văn hóa lớn, am hiểu cả phương Đông và phương Tây, thông thạo nhiều ngoại ngữ… Danh hiệu “Danh nhân văn hóa thế giới” mà UNESCO tôn vinh đã khẳng định tầm vóc vĩ đại của nhà văn hóa Hồ Chí Minh.
Ngày nay, chúng ta đang tiếp tục nỗ lực thực hiện điều tâm nguyện mà suốt cả cuộc đời mình Bác Hồ luôn mong muốn. Thực tế cho thấy chúng ta đã thu được nhiều thành quả quan trọng. Nhưng thực tế cũng cho ta thấy những năm gần đây các vấn đề vật chất, nhu cầu vật chất có xu hướng lấn át các vấn đề văn hóa, nhu cầu văn hóa lành mạnh đậm đà bản bản
| 
