Dầu vón cục dạt vào suốt chiều dài của bãi biển Cát Hải.

Ngày 11-4, chúng tôi đã cùng cán bộ Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh đi khảo sát tại khu vực bãi biển thuộc xã Cát Hải. Trước mắt chúng tôi, cả một dải bãi biển dài gần 7km, thuộc các thôn Chánh Oai và Tân Thắng, những mảng dầu trộn lẫn với cát, đóng thành miếng hoặc thành cục.

* Dầu tràn đã xuất hiện từ…1 tháng trước?

Các vết dầu này nằm rải rác, cách xa mép nước đến 60m - 70m. Có lẽ, do thủy triều lên đã mang theo các mảng dầu này vào. Khi đem bỏ mảng dầu này vào bịch ny-lông, chỉ sau khoảng vài phút, dầu tan chảy ra thành chất lỏng. Còn ở sát mép nước, thi thoảng, chúng tôi lại thấy một vệt dầu màu đen, sệt sệt như hắc ín.

Theo những người dân địa phương, các vết dầu này đã xuất hiện cách đây khoảng một tháng. Tuy nhiên, do các vùng biển thuộc thôn Chánh Oai và Tân Thắng, dân cư lại thưa thớt, đất ven biển chủ yếu được dùng để làm hồ nuôi tôm trên cát, nên người dân cũng chưa nhận thức được ảnh hưởng của sự cố tràn dầu đến môi trường. Do vậy, họ vẫn bình thản “sống chung” với dầu một cách vô tư. Ông Nguyễn Phê, một người đang nuôi tôm thuê cho Doanh nghiệp Tư nhân An Kim (thôn Tân Thắng, xã Cát Hải), cho biết: “Tôi thấy các vết dầu này đã xuất hiện ở khu vực này cách đây khoảng hơn 1 tháng. Nhưng tôi không biết dầu này có dùng làm được việc gì hay không nên cũng không lấy, và cũng chẳng hề nghĩ đến việc báo cáo với chính quyền địa phương hay các cơ quan chức năng”.

Các vết dầu tràn đã xuất hiện từ nhiều tháng nay ở các vùng biển thuộc nhiều địa phương trong cả nước. Tuy nhiên, tại Bình Định thì đến nay, vết dầu tràn mới được ghi nhận.

* Những biện pháp xử lý trước mắt

Xã Cát Hải có 15 km bờ biển, hiện toàn xã có 82 ghe thuyền với khoảng 400 lao động hoạt động trong ngành nghề đánh bắt thủy hải sản ven biển. Thời điểm hiện nay đang trong mùa đánh bắt tôm hùm giống. Toàn xã có 30ha đất dùng để nuôi tôm trên cát (trong đó, có 20ha trong vùng dự án), nhưng có 15ha chưa thả tôm nuôi (khoảng nửa tháng nữa mới bước vào vụ tôm). Như vậy, nếu không có biện pháp xử lý kịp thời, trước mắt, số dầu tràn trên bờ biển thuộc xã Cát Hải rất có thể sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến những hồ nuôi tôm và về lâu dài, là môi trường của cả một vùng biển.

Dầu vón cục khi trộn lẫn với cát.

Ông Ngô Đình Tài, Phó Chủ tịch UBND xã Cát Hải, cho biết: “Chúng tôi sẽ khẩn trương thông báo cho nhân dân trong xã biết để đề phòng các nguy cơ xấu có thể xảy ra do ảnh hưởng của dầu. Đồng thời, xã sẽ xin ý kiến chỉ đạo của các cơ quan chức năng để xử lý vấn đề môi trường trong thời gian sớm nhất”.

Trao đổi với chúng tôi vào chiều qua (11-4), ông Trần Thái Nga, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh, cho biết: “Hiện nay, chúng tôi chỉ mới ghi nhận được sự cố tràn dầu xảy ra tại xã Cát Hải. Tôi đã chỉ đạo Phòng Tài nguyên - Môi trường huyện Phù Cát kết hợp với UBND huyện có biện pháp thu gom và xử lý ngay trong ngày 12-4. Kinh phí thực hiện việc này sẽ lấy từ nguồn kinh phí sự nghiệp môi trường đã được phân bổ cho địa phương. Bên cạnh đó, chúng tôi sẽ cho tiến hành lấy mẫu để gửi cho Trung tâm Nghiên cứu Phát triển An toàn và Môi trường Dầu khí (Tổng Công ty Dầu khí Việt Nam) và Cục Bảo vệ Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) để phân tích. Song song với những việc làm trên, chúng tôi cũng sẽ gửi công văn đến UBND tỉnh để đề xuất biện pháp xử lý; đồng thời, đề nghị các huyện thường xuyên kiểm tra các khu vực bờ biển để sớm phát hiện sự cố tràn dầu, kịp thời xử lý, tránh ô nhiễm môi trường”.

Sự cố tràn dầu đã xảy ra trên một phạm vi rộng lớn của cả nước. Nguyên nhân của sự cố này hiện vẫn đang được các cơ quan chức năng làm rõ. Dù chưa có các thống kê về thiệt hại tại Bình Định, nhưng chắc chắn, dầu tràn sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường và cuộc sống của người dân ven biển. Do vậy, các ngành, các cấp có liên quan cần có sự phối hợp chặt chẽ và nhanh chóng để hạn chế đến mức thấp nhất những thiệt hại do tràn dầu gây ra.

• Lê Cường

Hiện nay, ô nhiễm tràn dầu đã ảnh hưởng đến nhiều tỉnh, thành ven biển từ Hà Tĩnh đến Bà Rịa - Vũng Tàu, Trà Vinh. Kết quả phân tích 4 mẫu dầu thu được từ các tỉnh Quảng Nam (2 mẫu), Quảng Ngãi (1 mẫu) và TP Đà Nẵng (1 mẫu) do Trung tâm Nghiên cứu Phát triển An toàn và Môi trường Dầu khí (Tổng Công ty Dầu khí Việt Nam) và Khoa Hóa dầu (Trường Đại học Mỏ - Địa chất Hà Nội), cho thấy: dầu ô nhiễm là loại dầu thô (có cùng một nguồn gốc) đã mất các thành phần nhẹ; dầu ô nhiễm tương tự với các loại dầu thô khu vực Đông Nam Á và biển Nam Trung Hoa, ít có khả năng có nguồn gốc từ các loại dầu thô đang khai thác ngoài khơi Việt Nam. Nhận định ban đầu về nguyên nhân gây ra sự cố tràn dầu: - Sự cố tràn dầu thô từ các hoạt động thăm dò, khai thác, vận chuyển dầu khí hoặc các hoạt động xả thải dầu cặn từ các tàu chứa dầu thô, chất thải quá trình súc rửa tàu dầu ở vùng biển Nam Trung Hoa, đặc biệt là vùng biển phía Đông, Đông Nam đảo Hải Nam, Trung Quốc. - Hiện tượng rò tràn bởi một giếng dầu đã hết giá trị khai thác và đã được đóng miệng giếng. Trong một số điều kiện bất thường về địa chất, giếng dầu bị ảnh hưởng của những chấn động làm tăng áp suất trong giếng gây hiện tượng rò rỉ dầu ra bên ngoài. (Nguồn: Cục Bảo vệ Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường)