Năm 1947, ở chiến khu Việt Bắc, Bác viết cuốn “Đời sống mới”, ngay từ trang đầu tiên Bác đã nhấn mạnh: “Không phải cái gì cũ cũng bỏ hết, không phải cái gì cũng làm mới. Cái cũ mà xấu thì phải bỏ. Thí dụ: ta phải bỏ tính lười biếng, tham lam. Cái gì cũ mà không xấu nhưng phiền phức thì phải sửa đổi lại cho hợp lý. Thí dụ: Đơn cúng, cưới hỏi quá xa xỉ ta phải giảm bớt đi. Cái gì cũ mà tốt thì phải phát triển thêm... Cái gì mới mà hay thì ta phải làm...”. Sau này, khi tiếp xúc với nhiều cán bộ lãnh đạo các cấp, từ Trung ương đến địa phương, Bác cũng thường căn dặn: “Cách mạng chỉ xóa bỏ cái xấu, cái dở và giữ lại cái tốt, cái hay” và “Cách mạng là tiêu diệt những cái gì xấu, xây dựng những cái gì tốt”...
Và, trên thực tế, trong suốt cuộc đời mình, Bác Hồ luôn luôn là tấm gương sáng về lời nói và hành động cách mạng. Bằng sự học hỏi không ngừng và trí tuệ mẫn tiệp thiên bẩm, Bác đã nghiên cứu, tìm tòi, so sánh, gạn lọc để tìm cách xóa bỏ những cái xấu trong lòng xã hội đương thời, dù là một xã hội hiện đại nhất, văn minh nhất. Đồng thời, cũng bằng các phương pháp luận khoa học như thế, Bác đã phát hiện và giữ lại những cái gì hay, tốt đẹp của lịch sử phát triển các dân tộc trên thế giới, từ cổ chí kim, từ đông sang tây. Người đã thấy được cái hay cái tốt của Phật giáo, của Thiên chúa giáo, của Không giáo, Nho giáo... để vận dụng vào cuộc cách mạng Việt Nam dưới ánh sáng những điều hay, điều tốt của chủ nghĩa Mác- Lênin. Ngay trong từng con người Bác Hồ cũng có một cách nhìn nhận và đánh giá như vậy và đã thu phục được nhiều người từng là quan lại phong kiến, từng là địa chủ, nhà tư bản bóc lột người lao động trở thành những người yêu nước có nhiều đóng góp cho công cuộc “kháng chiến, kiến quốc” của dân tộc ta.
Hiện nay, đất nước ta ngày càng hội nhập sâu rộng với thế giới. Trong khi mở cửa đón gió bốn phương sẽ có ngọn gió lành, có ngọn gió độc; có điều tốt và điều không tốt... thì việc “gạn đục, khơi trong” là hết sức cần thiết và vô cùng quan trọng. Bác Hồ đã chỉ cho chúng ta một phương pháp luận để có thể “gạn đục, khơi trong” một cách hiệu quả nhất trong giai đoạn hiện nay.
| 
