Kỷ niệm 79 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, ở Bình Định, còn đồng thời với kỷ niệm 79 năm thành lập Chi bộ Nhà máy Đèn Quy Nhơn - Chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên của tỉnh và kỷ niệm 110 năm sinh của người thợ điện, Bí thư đầu tiên của Chi bộ Nhà máy Đèn: đồng chí Lê Xuân Trữ.
Tháng 3.1930, đồng chí Nguyễn Phong Sắc, Ủy viên Ban chấp hành lâm thời Đảng Cộng sản Việt Nam, Bí thư Xứ ủy Trung kỳ, cử đồng chí Phan Thái Ất, cán bộ Xứ ủy đang công tác tại Đà Nẵng - Hội An, vào Quy Nhơn, bắt liên lạc với tiểu tổ Tân Việt Quy Nhơn. Sau khi tìm hiểu tình hình phong trào và phẩm chất một số đảng viên Tân Việt, đồng chí phái viên của Xứ ủy quyết định thành lập Chi bộ Cộng sản tại Nhà máy Đèn Quy Nhơn vào cuối tháng 3.1930.
Đồng chí Lê Xuân Trữ sinh năm 1899 tại làng Thọ Lộc, xã Sơn Lễ, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh, trong một gia đình nông dân nghèo. Sau khi tốt nghiệp Trường Kỹ nghệ thực hành ở Huế, ông thoát ly làm công nhân với nhiều nghề khác nhau ở nhiều địa phương theo yêu cầu của cách mạng như: công nhân Nhà máy Xe lửa Trường Thi (Vinh), làm ở Đề pô xe lửa Dĩ An (Sài Gòn), công nhân Nhà máy Đèn Quy Nhơn, thợ cơ khí ở Mỹ Tho (Tiền Giang)… Sau khi ra tù ở Lao Bảo, Lê Xuân Trữ thành lập xưởng cơ khí ở Vinh, chiêu mộ các cựu tù chính trị và công nhân để xây dựng lại các tổ chức cách mạng. Năm 1937, ông tham gia cuộc Khởi nghĩa Nam Kỳ. Cuộc khởi nghĩa bị đàn áp đẫm máu, Lê Xuân Trữ bị bắt và bị kết án 10 năm tù khổ sai đày ra Côn Đảo và ông đã hy sinh tại đây. |
Lúc thành lập, Chi bộ Nhà máy Đèn Quy Nhơn gồm 5 đồng chí: Lê Xuân Trữ, Nguyễn Hoàng, Lê Nguyên Khắc, Nguyễn Hữu Tuân, Nguyễn Bá Hoè. Đồng chí Lê Xuân Trữ làm Bí thư Chi bộ.
Trong những năm 1930-1931, bằng thực tiễn đấu tranh cách mạng, Chi bộ Nhà máy Đèn Quy Nhơn làm nhiệm vụ của một tổ chức Đảng chỉ đạo toàn thành phố (tức Thị Đảng bộ Quy Nhơn). Như Nghị quyết Đảng lúc bấy giờ đánh giá: “Đối với tỉnh Bình Định, Chi bộ Nhà máy Đèn không chỉ là một cơ sở Đảng đầu tiên mà còn là một tổ chức Đảng đầu tiên bắt được liên lạc với Đảng Cộng sản Việt Nam”.
Ngày 1.5.1930 ghi dấu ấn sâu sắc về cuộc đấu tranh đẫm máu và hào hùng dưới sự lãnh đạo của Chi bộ Nhà máy Đèn Quy Nhơn, mà công nhân của nhà máy là những người tiên phong. Đó là cuộc rải truyền đơn, hô hào công nhân, nông dân lao động đứng lên đấu tranh đòi tăng lương; miễn phu đài, tạp dịch và thuế má cho nhân dân. Công nhân và nông dân từ ngoại thành kéo về thành phố, biểu ngữ trên tay, hô vang các khẩu hiệu đòi dân sinh dân chủ, truyền đơn rải dày đặc trên các phố Gia Long (đường Trần Hưng Đạo hiện nay), Jules-Ferry (Phan Bội Châu), Odend Hall (Lê Hồng Phong). Lần đầu tiên, lá cờ đỏ búa liềm được công nhân Nhà máy Đèn treo công khai trên cột điện ở ngã 3 Công quán (gần Ga Quy Nhơn hiện nay).
Chi bộ Nhà máy Đèn Quy Nhơn dưới sự lãnh đạo của đồng chí Lê Xuân Trữ đã phối hợp với Chi bộ tại thôn Cửu Lợi, huyện Hoài Nhơn hình thành một cơ cấu liên minh công nông đầu tiên dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản để cùng với các tầng lớp nhân dân trong tỉnh làm nên cuộc Cách mạng tháng Tám thành công tại Bình Định. Trong đó, Chi bộ Nhà máy Đèn Quy Nhơn có vai trò như một nguồn sáng đầu tiên của cách mạng Bình Định.
Hiện nay, tại Điện lực Bình Định, Đảng bộ Điện lực Bình Định đã xây dựng Phòng Truyền thống Chi bộ Nhà máy Đèn Quy Nhơn. Đây không chỉ là nơi lưu giữ những hình ảnh lịch sử hiếm hoi còn lại của một giai đoạn hào hùng của những người thợ điện cộng sản đầu tiên, mà còn là nơi giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ trẻ của Điện lực Bình Định nói riêng, của TP Quy Nhơn và cả tỉnh nói chung.
Từ “hạt giống đỏ” Chi bộ Nhà máy Đèn Quy Nhơn năm 1930, đến nay, Đảng bộ Điện lực Bình Định đã có gần 200 đảng viên. Đảng bộ đạt danh hiệu trong sạch vững mạnh trên 20 năm liên tục, xứng đáng với truyền thống đấu tranh bất khuất mà người đảng viên, thợ điện Lê Xuân Trữ đã đi tiên phong trong những ngày bình minh của cách mạng Bình Định.
| 
